مبانی نظری بیع و مبیع ، ثمن ، عین کلی فی الذمه

مبحث اول : مبیع 

با توجه به تعریفی که از بیع در قانون مدنی آمده است اوصافی مانند تملیکی بودن،معاوضی بودن و عین بودن مبیع، بدست می آید .[1] معوض بودن نشان می دهد که بیع  دارای دو موضوع می باشد:

1- مبیع یا مثمن

2- ثمن

در نظام های گوناگون حقوقی در اینکه مبیع باید عین باشد اتفاق نظر دارند . و اگر در عقدی مالی انتقال پیدا کند که از انواع عین نباشد،جزء عقد بیع محسوب نمی شود. مانند تملیک منفعت که از عقود اجاره است نه بیع .در حالی که ثمن می تواند هر مالی باشد . در این مبحث به مبیع و ویژگی های آن می پردازیم.

گفتار اول : مفهوم مبیع 

مبیع را می توان اینگونه تعریف کرد : «عین مال موجود در خارج و یا عین کلی در ذمه که معوض در عقد بیع است و در برابر عوض ، به طرف تملیک می شود و آن را مثمن هم گفته اند . » [2] قانون مدنی به پیروی از فقه ، عقد بیع را در صورتی صحیح می داند که مبیع آن «عین» باشد .

..................

گفتار دوم : اقسام مبیع

 با توجه به قانون مدنی [3] فروش اموال به چند قسم صورت می گیرد.

بند اول: عین معین و یا در حکم آن 

 الف) عین معین

مالی است که وجود مشخص و متمایز خارجی و قابل اشاره دارد و در حین عقد در عالم خارج موجود است و همان مورد معامله جزئی را گویند که عین شخصی و خارجی هم نامیده می شود.مانند آن درخت ،این خانه .

در حقوق کامن لا[4] به آن «Identified goods» یا «Personal chattels »گفته شده است و به کالایی گفته می شود که اختصاصاً برای ایفای تعهد در عقد بیع تعیین گردیده و در زمان انعقاد عقد موجود است.در حقوق انگلیس علاوه بر قابل لمس و اشاره بودن عین منقول به قابل رویت بودن نیز تحت عنوان عین شخصی اشاره شده است .[5]

...................

ب) کلی در معین  

....................

بند دوم:عین کلی فی الذمه 

..................

بند سوم: روش رفع ابهام از هریک از اقسام مبیع 

.....................

گفتار سوم : اوصاف مبیع 

................

بند اول : مالیت داشته و متضمن منفعت عقلایی باشد. 

.....................

بند دوم :خرید و فروش مبیع قانوناً ممنوع نباشد. 

..................

بند سوم : مبیع معلوم و معین باشد. 

....................

بند چهارم : بایع قدرت بر تسلیم مبیع داشته باشد. 

...................

الف) اثر ناتوانی دایمی در موعد تسلیم

................

1- عین معین

................

الف) حق فسخ

............

ب ) باطل

............

ج) انفساخ

...............

2- تعدد مطلوب

.............

بند پنجم :هنگام عقد موجود باشد 

................

بند ششم:ملک بایع باشد 

..................

گفتار چهارم : توابع مبیع 

...............

بند اول: عوامل تعیین کننده توابع مبیع از نظر قانون مدنی 

..................

الف) توافق طرفین

.................

ب) عرف

...................

ج) قانون

................

بند دوم:حل اختلاف در موارد تردید در تعیین توابع مبیع