مبانی نظری حمایت اجتماعی و دلایل عدم احساس حمایت اجتماعی

تعاریف حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی عبارت است از ادراك  فرد از اینكه مورد توجه و علاقه دیگران بوده، از دیدگاه آنان فرد ارزشمند است، چنانكه دچار مشكل و ناراحتی شود، سایر افراد مؤثر در زندگی‌اش(مثل دوستان و برادر و همكاران ) به او یاری خواهند رساند. بر طبق این تعریف حمایت اجتماعی مفهومی است كه به دامنه ارتباطات متقابل بین فردی توجه دارد، و هر چه میزان مبادلات بین فردی بیشتر باشد، میزان حمایت اجتماعی كه فرد دریافت می‌دارد، افزونتر خواهد بود. عكس این رابطه نیز صادق است بنابر تعریف، حمایت اجتماعی دوجنبه یا دوبعد اساسی دارد: الف: جنبه دهنی: بعد ذهنی حمایت اجتماعی به تصوری اطلاق می‌گردد كه فرد از افراد موثر دارد كه قادرند به طور بالقوه در مواقع درماندگی و ناچاری وی را مساعدت نمائید.  این جنبه در میزان عملكرد فرد تأثیر فراوانی دارد و یافته‌های تحقیقاتی حاكی ازآن است كه هرچه ذهنیت فرد در برخورداری از حمایت دیگران ـ حمایت بالقوه ـ بیشتر باشد میزان پاسخهای موفقیت‌آمیزی كه به فشارهای روانی وموقعیتهای بغرنج نشان می‌دهد، بیشتر است. بر عكس، اگر فرد احساسی كند كه از حمایت اجتماعی كافی اطرافیان برخورد دار نیست، احتمالاً آمادگی كمتری برای مقابله با خطر از خود نشان می‌دهد و ممكن است كه به جای رویارویی با مشكلاتش به رفتارهای اجتنابی یا فرار متوسل شود (بیگی‌فرد، 1378). ب:جنبه عینی: بعد عینی یا بالفعل حمایت اجتماعی به میزان واقعی مساعدتهای و همیاریهای ارائه شده به فرد بستگی دارد هرنوع تغییر یا بروز مصیبتی در زندگی فرد، از جمله منابع فشاری است كه ممكن است موجب پریشانی و نگرانی فرد شود. حضور افراد موثر و مساعدت آنان تاحد قابل ملاحظه‌ای از شدت فشار روانی می‌كاهد و فرد را قادر به انطباق دوباره خواهد ساخت به عنوان مثال، ازدواج از جمله وقایعی است كه سبب ایجاد فشارهای روانی و محیطی بر فرد می‌گردد حضور افراد خانواده  و دوستان در مجلس جشن عروسی به زوج حوان از سوی اطرافیان ارائه می‌شود، تا میزان زیادی از فشار روانی ناشی از تغییر زندگی و مسئولیت‌ها می‌كاهد و آنها را قادر می‌سازد كه با موقعیت و شرایط تازه انطباق لازم را به عمل می‌آورند (بیگی‌فرد، 1378).