مبانی نظری جرم و جرم شناسی و بررسی ویژگیهای شخصیتی مجرمان

تاریخچه

بر مبنای بررسی های تجربی و تحلیل های آماری، آیسنک شخصیت را دارای چهار عامل اصلی می داند. یکی از عوامل اصلی که با توانش مرتبط است، عامل هوش عمومی (G) می باشد و سه عامل مزاجی دیگر، برونگردی، نورزگرایی و پیسکوزگرایی نام دارد. آیسنک، بر این باور است که اگر چه عامل توانش، یکی از عواملی است که نقش مهمی را در ارتکاب جرم ایفاء می کند، اما در مقایسه با عوامل مزاجی اهمیت کمتری دارد.

آیسنک فرد برونگرد را با مشخصه های جامعه طلبی، برانگیختگی، خوش بینی و نیاز به محرک و تغییر محیط تعریف می کند. برونگردها به سرعت دچار تغییرات خلقی و پرخاشگری می شوند و معمولاً قابل اعتماد نیستند. از آنجا که افراد برونگرد (E) به محرک ها و تحریک هایی برای درهم شکستن احساس ملال ناشی از روزمرگی نیازمندند، با احتمال بیشتری از قانون سرپیچی می کنند و فرصت هایی را که برای انجام اعمال نامتفاوت یا حتی ضد اجتماعی پیش می آیند از دست نمی دهند، افزون بر این، برخی از ویژگی های نظام عصبی فرد برونگرد (E) نه تنها وی را به جستجوی محرک ها وا می دارد، بلکه مانع اکتساب و درونی سازی قوانین اجتماعی نیز می شود. نورزگرایی نیز مانند برونگردی، در رابطه ی بین شخصیت و جرم به عنوان یک متغیر معنادار عمل می کند.

این متغیرها که آن را گاهی هیجان پذیری نیز نامیده اند، منعکس کننده گونه ای آمادگی زیست شناختی برای واکنش جسمانی نسبت به رویدادهای تنیدگی زاست.

آیسنک، عقیده دارد که احتمال بروز رفتارهای مجرمانه در فرد هیجان پذیر، بیش از شخصی است که نمرات پایینی در این بعد بدست می آورد.

آیسنک عقیده دارد که مانند برونگردی و نورزگرایی، پیسکوزگرایی نیز یکی از ویژگی های برجسته جامعه ی مجرمان است و بخصوص در آن هایی که به جرایم خشونت آمیز دست می زنند، بسیار بارز می باشد. (دادستان، 1382، ص156).

برخی از نظریه ها در چهارچوب روان پریشی مانند نظریه ی رکلس ردینز عقیده دارند که «تصور از خود» دارای نقش حیاتی در تحول رفتار مجرمانه است. پژوهش هایی که از این زاویه انجام شده اند، نشان داده اند که سطح «حرمت خود» در گروه های مجرمین، پایین تر از غیر مجرمین است. (برنت و همکاران، 1992، ص 89). 

بعضی از روانشناسان، انحراف را بر حسب نقص شخصیت توجیه می کنند، در نتیجه این پژوهشگران احساس انحراف را بیش از آنکه به ژن های غیرعادی نسبت دهند، به تجربه های نابهنجار نسبت می دهند. (ستوده، 1372، ص 111).