استانداردهای طراحی ویلاهای مسکونی

مقدمه

ویلا به ساختمانی گفته می‌شود که در تعریف امروزه از چهار طرف به بیرون نما داشته باشد و معمولا آن را در اطراف شهرها یا در ییلاق‌ها می‌سازند. البته در بعضی از کشورها قوانین ساخت و ساز به شهروندان اجازه ساخت ویلا در داخل شهر را می‌دهد و خانه‌های مسکونی به صورت ویلایی ساخته می‌شوند

ویلا در اصل به خانه ای ساخته شده در اطراف شهر گفته می شود كه دارای معماری به سبك ایتالیایی است. ویلا ها عمدتا در زمینی وسیع ساخته می شوند و بنای آن باید دارای جذابیت زیادی باشد و ترجیحا بنای ساختمانی ویلا باید با باغچه های سرسبز و چشم اندازهای زیبا احاطه شده باشد. 

تاریخچه ویلا:

ساخت ویلاها از جمهوری روم باستان شروع شد و در آن زمان ساختمان‌های ارزشمند افراد طبقه بالای اجتماع به صورت ویلا در محوطه‌ها یا باغ‌های وسیع ساخته می‌شدند که بعد از فروپاشی امپراتوری روم توسط کلسیا کاربریشان تغییر کرد و به صورت صومعه استفاده می‌شدند و در قرون وسطی بعد از تعمیر و تغییراتی دوباره به صورت ساختمان‌های اشرافی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

تعریف ویلا در ایران:

در ایران در فرهنگ عامه معمولا به خانه‌هایی که نمای چهار طرف داشته باشند یا سقف شیب‌دار داشته باشند خانه‌های ویلایی گفته می‌شود و در شمال ایران به خاطر اقلیم مرطوب اکثر خانه‌ها به صورت ویلایی ساخته می‌شدند و با گسترش شهرها از تعداد ویلاها در مراکز شهرها کاسته شد ولی در حومه و شهرک‌های ویلاها به چشم می‌خورند

ویژگی های معماری ویلا

تمام ویلاها دارای مشخصه های متمایز در معماری بنا هستند. قابل توجه ترین مشخصه آن ها این است كه در یك محوطه وسیع و باز ساخته میشوند. همچنین بسیاری از ویلاها دارای یك برجك مركزی در بنای خود هستند كه از تمام قسمت های بنا بلندتر است و به عنوان نقطه کانونی بنای ویلا از آن نام برده می شود. ویلا در قطعه بزرگی از زمین ساخته می شود و اطراف آن مملو از درختان، مناظر زیبا، و آبنماهایی است كه در محوطه سازی ویلا طراحی و ساخته می شوند. ناگفته نماندكه محوطه سازی و دكوراسیون خارجی ویلا از اهمیت زیادی بر خوردار است و فضایی كه بنای ویلا را احاطه می كند باید دارای زیبایی و جذابیت های بصری زیادی باشد. ویلا ها اغلب دارای بام های شیروانی با پوششی سفالین هستند و در نمای آن از آجر و موزائیك برای زیبا سازی استفاده می كنند. 
سبك ویلا

سبك ویلای شما را عناصر و المنت های استفاده شده در آن تعیین می كنند. بنابراین مهم است از ابتدای ساخت ویلا بدانید چه سبكی را برای ویلای خود می پسندید. زیرا در این صورت می توانید مصالح مناسب و لازم را راحت تر تشخیص دهید و برای خرید آن اقدام كنید. برای مثال ویلایی با سبك كلاسیك دارای نمایی آجرین و درها و كفپوشی چوبی است.
آب و هوا

آب و هوا و منطقه جغرافیایی كه ویلا در آن ساخته می شود نقش مهمی در نوع مصالح مناسب برای ویلا و معماری دارد. برای مثال سقف شیروانی و عایق بندی بام بسیار قوی برای ویلاهایی كه در مناطق بارانی ساخته می شوند از جمله موارد حیاتی و بسیار لازم است. هم چنین ویلاهایی كه در مناطق بادخیز ساخته می شوند حتما باید دارای بادگیرهای قوی باشند تا صدمه نبینند. 
توضیحاتی درباره طراحی ویلا

در طراحی ویلا ابتدا می بایست تمامی شرایط مکان ویلا همانند زاویه تابش آفتاب, جهت وزش باد, شرایط زمین, محدوده زمین, ویلا های همسایگان, و قوانین ساخت و ساز مورد بررسی قرار گیرند. سپس با بررسی دقیق تر زمین, فرآیند طراحی ویلا آغاز می شود. در این میان می توان طراحی حیاط ویلا و طراحی محوطه ویلا را نیز آغاز نمود. طراحی و ساخت ویلا در شمال کشور با توجه به شرایط اقلیمی خاص منطقه صورت می پذیرد, در واقع نوع معماری و دکوراسیون داخلی ویلا بر اساس موقعیت جغرافیایی تعیین خواهد شد.

در طراحی ویلای دوبلکس, دکوراسیون داخلی ویلا باید به گونه ای باشد تا علاوه بر راحتی, از فضای مازاد طبقات بهره کافی را برد. در واقع دکوراسیون داخلی ویلا نیاز به ذوق و سلیقه طراح معمار را خواهد داشت.

در طراحی ویلا باید تناسب بین فضاهای خارجی و دکوراسیون داخلی ویلا رعایت شود. مجموعه رنگ های به کار برده شده در طراحی ویلا می بایست یک تصویر به هم پیوسته را نمایش دهند. نمای ویلا باید ترکیبی از جزئیات طراحی ویلا, مصالح و متریال ها, مدل های متنوع درب و پنجره و دیگر اجزای تشکیل دهنده باشد تا طراحی آن را زیبا جلوه دهد.

فضای سبز, محوطه ویلا، استخر و در کل طراحی محوطه ویلا نقش بسیار مهمی در زیبایی و راحتی ویلا خواهد داشت. در طراحی ویلا استفاده بهینه از فضای خارجی همانند پارکینگ ها, باغ, فضای سبز و استخر نیز به اندازه ی فضاهای داخلی حائز اهمیت است.

نکاتی براح طراحی ویلا
این مطالبو در یکی از وبلاگ ها دیدم و جالب به نظرم اومد.
تقریبا همه مطالب درسته ولی اجباری به رعایت این قوانین نیست!
چون هر طرحی شرایط خاص خودشو داره.

ریز فضا ها و نکات طراحی ویلا:

جهت قرار گرفتن فضای داخلی پلان مسكونی :
فضاهای جنوبی ( خواب ـ غذاخوری ـ تراس ـ پذیرایی )
فضاهای مشرقی ( حمام ـ سالن ورزشی )
فضاهای مغرب ( پاسیو ـ كتاب خانه ـ هال ـ اتاق بازی )
فضاهای شمال غربی ( راه پله ـ انباری )
فضاهای شمال شرقی ( آشپزخانه ـ توالت ـ گاراژ ـ ورودی )
فضاهای جنوب شرقی ( خواب ـ اتاق بیمار )
فضاهای جنوب غربی ( راه پله ـ انباری ـ راهرو )
 

نکات:
20 درصد اتاق بایستی از شیشه پوشیده شده باشد . 

یکی از مهمترین عوامل طراحی نور میباشد و بهترین نور در جنوب بعد شمال و مشرق و بدترین نوع مغرب می باشد .  
اندازه و ابعاد فضاها: 

1- اتاق خواب والدین 

2- اتاق خواب بچه ها 

3- اتاق خواب مستخدم 

4- حمام 

5- توالت 

6- آشپزخانه

اندازه و ابعاد درها: 

1- در ورودی ساختمان 

2- در ورودی اتاق خواب 

3- در ورودی حمام و توالت 

( ۵ × ۳.۵ )

( ۴×۳.۵ )

( ۴.۵ × ۴)

( ۲.۵ × ۲.۵ یا ۲.۵ × ۲)

( ۱.۵ × ۱.۵ یا ۱×۱.۵)

(۴.۵ ×۳.۵ یا ۳.۵×۲.۵)

( ۲.۸ × ۱.۲ )

( ۲× ۱ یا ۲.۲ × ۱.۵ )

( ۲×۱ یا ۲× ۰.۹ )

(OKB (cm

اتاق خواب 80 تا 70

اتاق خواب مهمان 80 تا 70
آشپزخانه 120 تا 80
توالت و حمام 200 تا 180

جدول ابعاد نسبی فضاها در یک واحد مسكونی (مترمربع )

انواع طرح

كوچك

متوسط

بزرگ

حمام 

۶

۸

۱۰

خواب

۱۴

۱۷

۱۹

آشپزخانه

۱۱

۱۳.۵

۱۶.۵

غذاخوری

۱۵.۵

۱۷.۵

۱۹.۵

پذیرایی

۲۰

۲۵

۳۰

عرصه بندی فضاها

مفهوم فضا 
دو معنی عینی و ذهنی از فضا وجود دارد.
منظور از فضای عینی یا واقعی(Esapac réel)، محدوده جغرافیایی قابل مشاهده ای که انسان بر اساس شکل آن فضا درون آن به فعالیت می پردازد که به آن مکان نیز گفته می شود.
منظور از فضای ذهنی(Espace imaginaire)، روح و فرهنگی است که بر این فضای عینی قالب است و قابل مشاهده می باشد.
فرهنگ فضا یا محیطی فیزیکی است که در درون آن، ارزش ها، آداب و قوانین خاص آن موقعیت حاکم است.
خانه قلعه فرهنگی است که نه تنها اموال ما را از دسترس دیگران در امان نگه می دارد بلکه چون لباس پوششی بر رفتارهای ماست.

 عرصه بندی 
توجه به فرهنگ فضاها در درون خانواده ها از این نظر قابل اهمیت است که فرزندان در چنین فضاهایی رشد کرده و تا حدود زیادی محصول چگونگی فرهنگ آن فضاها خواهند بود. اصولا خانه هر فرد باید بهترین و آرامش‌بخش‌ترین فضای خصوصی او باشد تا در این محیط علاوه بر اینكه احساس آرامش روحی و روانی كند، به لحاظ جسمی نیز در شرایط مناسب و مساعدی به سر برد.
این نیاز در افراد گوناگون با سنین و توانایی‌های مختلف متفاوت است؛ به عنوان مثال به طور قطع نیازهای یك جوان با یك فرد سالمند تفاوت‌های بسیاری دارد .
یکی از مهمترین کارکردهای خانه ایجاد «حریم خصوصی» است. دیوارهای خانه، «ما» را از «دیگری» و «غریبه ها» جدا می کند و مانع از ورود دیگری به حریم ما می شود.  
عرصه خصوصی (خانوادگی): 
از مهمترین قسمتهای ساختمــــان مــــی باشد . فضــــایی است غیــــر رسمی و در صورت امکان بایــد در بهترین و مهمترین موقعیت طراحی مکان یابی شود. شامل فضای نشیمن و آشپزخانه میـباشد و در خانـــــه های بزرگتر , صبحــانه خوری نیز به ایـن مجموعه اضــافه میشود . این عرصه رو به آفتاب و فضای حیاط میباشد . در صــورت امکـــــان دسترسی مستقیم به حیاط و بالــکن طراحی میشود . همچنین  فضاهایی چون اتاق خواب ، آشپزخانه ، سرویس خصوصی ، نشینمن و کتابخانه نیز در این دسته قرار میگیرند.

فضاهای عمومی : 
حیاط ، سرویس بهداشتی ، پذیرایی 

فضاهای نیمه خصوصی:
ناهارخوری

عرصه خدماتی و پشتیبانی:
راحتی آسایش زندگی در یک خانه بستگی به پیش بینی و طراحی ع

تعریف فضاها بر اساس سلسله مراتب 

ورودی خانه 
ورودی رابط بین فضای خارج و داخل خانه است و اولین فضایی كه در بدو ورود به هر خانه ای دیده می شود .
طبق نخستین و ساده ترین اصول معماری برای طراحی و تقسیم بندی فضای خانه، ورودی باید فضایی كاملاً تفكیك شده باش