بررسی برنامه پنج ساله اول مالیات در ایران (1372-1368) و مقایسه آن با مالیات در قبل و بعد انقلاب

بررسی برنامه پنج ساله اول مالیات در ایران (1372-1368)  و مقایسه آن با مالیات در قبل و بعد انقلاب

اهداف جزئی:

1- برنامه پنج ساله اول توسعه گرایش به كدام یك از اهداف مالیاتی داشته است.

2-  مالیات مستقیم در طول برنامه پنج ساله چه نسبتی از كل مالیاتها داشته و چه وضعیتی داشته است.

3- مالیات غیر مسقتیم در طول برنامه پنج ساله چه نسبتی از كل مالیاتها داشته است.

4- بررسی مالیات بر درآمد (مشاغل- حقوق)

5- بررسی مالیات بر مصرف و فروش 

فصل اول

تجزیه و تحلیل برنامه پنج ساله اول

برنامه پنج ساله اول و مالیاتها:

    برنامه ریزی اقتصادی را می توان كوشش آگاهانه دولت در جهت هماهنگی تصیممات اقتصادی در بلند مدت و تاثیر گذاشتن، جهت دادن و در برخی موارد كنترل سطح و رشد متغیرهای اصلی اقتصادی یك كشور (مانند درآمد، مصرف، اشتغال، سرمایه گذاری، پس انداز، صادرات و واردات و …) برای رسیدن به یك سلسله هدف های از قبل تعیین شده توسعه دانست.

بنابراین برنامه اقتصادی به سادگی یك رشته هدف های كمی اقتصادی خاص است كه باید در طی یك دوره زمانی به آنها رسید.

   برنامه های اقتصادی هم می توانند جامع باشند و هم چزئی در یك برنامه جامع تنظیم هدف ها به گونه ای است كه تمامی جنبه های اصلی اقتصادی ملی را در بر می گیرد. یك برنامه جزئی فقط بخشی از اقتصاد ملی را شامل می شود.

فرایند برنامه ریزی را می توان تلاشی دانست كه طی آن دولت ابتدا هدف های اجتماعی را انتخاب می كند سپس هدف های مختلف را تعیین می كند. و بالاخره چهارچوبی برای اجرا، هماهنگی و كنترل برنامه توسعه تشكیل می دهد.

   نیل به بهترین طریقه استفاده از منابع كمیاب برای توسعه اقتصادی یكی از ضروری ترین وظایف برنامه ریزی است. راه خروجی كشور های در حال توسعه از تنگناهای عقب مانده در عرصه های مختلف اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی همانا پایه ریزی یك نظام جامع برنامه ریزی جهت توسعه همه جانبه اقتصادی و اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می باشد.

    اولین برنامه جمهوری اسلامی ایران برای سال های 66-1361 در چهارچوب قانون اساسی تدوین گردید كه به دلایل مختلف از جمله جنگ تحمیلی به مورد اجرا گذاشته نشد.

عملاً اولین برنامه جامع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كشور در تاریخ 11/1/1368 به تصویب مجلس شورای اسلامی و نگهبان رسید. كه سالهای 72-1368 را در بر می گیرد.

   این قانون كه مشتمل بر ماده واحده و 52 تبصره می باشد كه هدف های كلی و كمی سیاست های كلی و برنامه های اجرائی برنامه اول جمهوری اسلامی ایران را منعكس می نماید. در این برنامه برای بخش های مختلف اقتصادی هدف هایی تعیین شده است.

هدف های كلی برای بخش مالیاتها عبارت است از:

«تكمیل و اجرای نظام مالیات ها در جهت توزیع منطقی تر درآمد و ثروت» همچنین در قسمت خط مشیء های اساسی خط مشیء اساسی برای بخش مالیات ها عبارت است از: «ارتقا سطح كوشش مالیاتی در خصوص مالیت های بر درآمد. (به ویژه مالیات بر مشاغل مالیات بر مستغلات و مالیت بر ثروت) از طریق بهبود روش های جمع آوری مالیات و تدوین قوانین و مقررات لازم»

در قسمت هدف های كمی نیز هدف هایی برای بخش مالیات های تعیین شده است كه عبارتند از:

-    نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی از 3/4% در سال 1367 و به 4/8% در سال 1372 افزایش خواهد یافت.

-    نسبت درامدهای مالیاتی به هزینه های جاری از 8/28% در سال 1367 به 6/67% در سال 1372 افزایش می یابد.

-    رشد متوسط سالیانه درآمدهای مالیاتی 1/25 مالیات های مستقیم 2/24 و مالیات های غیر مستقیم 2/30% تعیین شده است.

بررسی درآمدهای مالیاتی در طول برنامه اول

-    درآمدهای مالیاتی در سال 1367 به 986 میلیارد ریال بالغ می شود. در سال 1371 حدوداً 8/3 برابر شده و به 8/3774 میلیارد ریال می رسد. این درآمدها هر ساله دارای رشد مثبتی بوده است. به طوری كه متوسط رشد سالانه درآمدهای مالیاتی 7/40% می باشد. و این در حالی است كه متوسط رشد درامدهای مالیاتی قبل از انقلاب یعنی در سال های 57-50 به میزان 4/30% بوده است و در سالهای بعد از انقلاب تا قبل از برنامه 5 ساله اول یعنی سالهای 67، 58 به میزان 5/13% بوده است.

-    درآمدهای مالیاتی در سال اول برنامه یعنی سال 1368 در حدود 13% از برنام عقب بوده است. و در سال 1369 تقریباً معادل برنامه می شود. در سال های 71، 70 به صترتیب 5/138% و 155% از برنامه جلو بودند. (جدول شماره 1) 

-    نسبت كل مالیاتها به تولید ناخالص داخلی كه در سال 1367 معادل 5/4 درصد بوده است. در سال 1371، 2/6% افزایش می یابد. اما با وجود این افزایش این نسبت در تمام سالهای برنامه از برنامه عقب بوده است. (جدول شماره 1)

فهرست مطالب