مشروعیت ولایت فقیه

مشروعیت ولایت فقیه

(مشروعیت ) یكی از قدیمی ترین و اساسی ترین مباحث نظام سیاسی است كه از یونان باستان ، توسط افلاطون و ارسطو و سپس از سوی متفكرانی همچون سیسرو ، آگوستین قدیس ، توماس آكویناس ، فارابی ، ابن رشد ، غزالی ، ماوردی ، ابن سینا و سایر شخصیت های مشرق و مغرب زمین مورد توجه قرارگرفته و با تقسیم حكومت به آریستوكراسی ، دموكراسی ، موناركی ، جمهوری و مانند این ها به بحث ازمصادیق حكومت های مشروع و نامشروع پرداخته شده است . هر حكومت ، دولت و یا نظام سیاسی برای حدوث و بقای خود ناچار به بازشناسی مبانی مشروعیت نظام سیاسی خویش است تا با پشتیبانی از مبانی بتواند در امور عمومی و اجتماعی مردم تصرف كند و حق فرمانروایی را از آن خود قرار دهد ؛ زیرا در زمینه ی مشروعیت سیاسی ، مهمترین پرسش های ذیل پاسخ داده می شود و حق حاكمیت از آن حاكم و لزوم اطاعت از سوی مردم را توجیه می نماید . این كه مشروعیت به چه معناست و در كدام یك ازحوزه های علوم سیاسی مورد بحث قرار می گیرد ؟و نیز منبع و منشا مشروعیت در نظام های سیاسی چیست و چه رابطه ای میان مشروعیت با مقبولیت و كارآمدی برقرار است ؟ آیا قدرت ، اقتدار ، زور و غصب حكومت ، منشا مشروعیت و مقبولیت آن می‌گردد و در تثبیت حق حاكمیت توان مند است ؟ آیا مشروعیت مبتنی بر سنت ، مقبولیت آفرین است و آیا توافقات عقلایی و قراردادهای اجتماعی مشروعیت سازند و آیا ویژگی های رهبران فرزانه می تواند منشا مشروعیت قرار گیرد ؟ و ده ها پرسش دیگر .

مشروعیت با دو ركن مهم از نظام های حكومتی سروكار دارد ، نخست با ركن حاكم و این كه چرا و به چه دلیل توده ی مردم باید از فرمان ها و دستورهای حاكم اطاعت كنند و بر چه اساسی باید فلان حاكم ، حكمرانی نماید و دوم ، ركن نظام حكومتی و این كه چرا برای نمونه حكومت دموكراسی ، لیبرالیستی ، نخبه گرایی ، اشراف سالاری و مانند این ها باید تحقق یابند و اصلاً ملاك مشروعیت حكومت ها چیست ؟ ایا حكومت زورمدارانه و استبدادی ، مشروعیت دارد یا تنها مشروعیت نوع حكومت از طریق رضایت و اراده ی عموم مردم و یا از ناحیه ی انطباق آن با اراده و فرامین حق تعالی تحقق پذیر است ؟

مشروعیت در حوزه ی اندیشه ی سیاسی ، از بحران مفهومی و كاربردی ایمن نیست و بر این اساس پاره ای از نویسندگان با نیافتن خاست گاه آن ، به برداشت های متفاوتی دست یافتند و با خلط میان معنای لغوی و اصطلاحی و نیز آمیختگی میان مشروعیت هنجاری و غیر هنجاری و همچنین مشروعیت ایدئولوژیكی و ساختاری و شخصی ، به تذبذب و اعوجاج فكری گرفتار شدند.

قانونی بودن ، انطباق با سنت ها ، قانونیت همراه با رضایت مردم ، برخورداری از ویژگی های اخلاقی ، توجیه عقلی اعمال قدرت حاكم ، حقانیت تام ، مقبولیت و اراده ی عمومی یا اكثریت توده ی مردم ، مطابقت با آموزه‌های دینی و..  نمونه هایی از تعاریف ارائه شده از این واژه می باشد .

فهرست مطالب

مقدمه

1-تعاریف مشروعیت

2-منابع مشروعیت

3-مشروعیت در اندیشه ی سیاسی اسلام

مشروعیت حكومت پیامبر (ص ) و اهل بیت (ع)

 مشروعیت حكومت فقیه

1-برهان عقلی و نقلی

2-دلایل نقلی

روایت عمر بن حنظله

شبهات ولایت فقیه