پرسشنامه استرس تحصیلی گادزلا با نحوه نمره گذاری، روایی و پایایی

معرفی و تفسیر پرسشنامه استرس تحصیلی :  

به منظور سنجش میزان استرس تحصیلی دانش‌آموزان از پرسشنامه استرس تحصیلی گادزلا استفاده شد. گادزلا (1991) اين ابزار را به منظور مطالعه عوامل استرس‌زاي زندگي تحصیلی و واکنش نسبت به اين عوامل طراحي کرد. اين پرسشنامه يک ابزار خودگزارشي مداد و کاغذي است که از 51 سوال در 9 طبقه تشکيل شده است. اين ابزار بر مدل نظري توصيف شده به وسيله موريس (1990) مبتني است. مدل مزبور پنج طبقه عامل استرس‌زا (ناکامي‌ها، تعارضات، فشارها، تغييرات و استرس خود تحميلي) و چهار نوع (بخش) واکنش نسبت به عوامل استرسزا (جسماني، هيجاني، رفتاري و ارزيابي شناختي) را ارزيابي مي‌کند.

نحوه نمره گذاری پرسشنامه استرس تحصیلی گادزلا

 در هر خرده مقياس براي بدست آوردن يک نمره کلي، سوالات با يکديگر جمع مي‌شوند. نمرات بالاتر به ترتيب نشان‌دهنده استرس تحصيلي بيشتر و واکنش‌هاي بيشتر نسبت به استرس است.در بخش عوامل استرس‌زای تحصیلی ، خرده مقیاس ناکامی شامل هفت سوال، تعارض سه سوال، تغییرات سه سوال، فشار چهار سوال و در نهایت استرس خود تحمیل شده شش سوال است. در بخش واکنش نسبت به عوامل استرس‌زا، چهار نوع واکنش نسبت به عوامل استرس‌زای تحصیلی شامل فیزیولوژیک ( 14 سوال)، هیجانی( 4 سوال)، رفتاری( هشت سوال) و شناختی (دو سوال) می‌‌باشد.

بعد از انتخاب تصادفی آزمودنی‌ها، پرسشنامه استرس تحصیلی برای پاسخگویی در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفت. در دستورالعمل این پرسشنامه ضمن ارائه راهنمائی لازم در خصوص نحوه پاسخدهی، به این نکته اشاره گردید که دانش‌آموزان نام و نام خانوادگی خود یا نام مستعار انتخاب را بر روی پرسشنامه درج نمایند. آزمودنی‌ها پس از خواندن هر عبارت پاسخ‌های  خود را براساس 5 گزینه زیر که بصورت مقیاس درجه‌بندی لیکرت تنظیم شده است انتخاب می‌‌نمایند:   1. هرگز     2 . بندرت   3.  گاه گاهی    4. غالبا    5. همیشه
میزان استرس دانش‌آموزان در سه طبقه خفیفٰ متوسط و شدید رتبه‌بندی می‌شود. نمرات کمتر از 102به عنوان استرس خفیف ٰ نمرات 153-103 متوسط و نمرات بیشتر از 154 به عنوان استرس شدید در نظر گرفته شد.

روایی و پایایی پرسشنامه استرس تحصیلی گادزلا

مطالعات متعددی با استفاده از SLSI انجام گرفته است. برخی از این مطالعات روایی این ابزار را گزارش کرده‌اند. برای مثال روایی هم زمان SLSI به وسیله گادزلا از پاسخ‌های 87 دانشجو و گادزلا و همکاران بر روی پاسخ‌های 290 دانش‌آموز گزارش شده است. در مطالعه حاضر، برای تعیین روایی پرسشنامه استرس تحصیلی گادزلا از روش تعیین شاخص روایی محتوا استفاده شد. به این صورت که این ابزار در اختیار ده نفر از اساتید صاحب نظر دانشکده پرستاری و مامایی مشهد و دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی قرار گرفت. اساتید، صاحب نظر در رشته روانپرستاری،ٰ علوم تربیتی و مشاوره بودند. سپس نظرات اصلاحی و پیشنهادی آنها گردآوری و اجرا گردید.

پایایی ابزار پژوهش
پرسشنامه اطلاعات فردی حاوی سوالاتی می‌باشد که به کرات در مطالعات مشابه استفاده شده اند، بنابراین از نظر پایایی مورد تایید است.پایایی پرسشنامه استرس تحصیلی در مطالعات قبلی بررسی و گزارش شده است (گادزلا 1994، گادزلا و گینتر 1991، نقل از گادزلا و بالوگلو 2001). این ابزار ، توسط شکری و همکاران در سال 1385 به فارسی ترجمه و روایی (روایی محتوا و تطابق فرهنگی ) و پایایی (0.80) آن نیز تایید شده است. در مطالعات داخل کشور نیز، پژوهش‌های متعددی از این ابزار بهره برده‌اند و پایایی آن را به تایید رسانده‌اند.در پژوهش شکری 1385، ضریب پایایی پرسشنامه مورد نظر با روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید و ضرایب برای خرده مقیاس‌های ناکامی‌ها، تعارض‌ها، فشارها، تغییرات و استرس خود تحمیل شده به ترتیب 74/0، 79/0، 70/0، 75/0، 77/0 برای خرده مقیاس‌های واکنش‌های فیزیولوژیک، هیجانی، رفتاری و شناختی این ضرایب به ترتیب 84/0، 80/0، 88/0،74/0 و برای نمره کلی استرس، 80/0 به دست آمد.
 

در خصوص پایایی هر یک از خرده مقیاس‌ها، میسرا و کاستیلو (2004) آلفای کرونباخ را برای خرده مقیاس‌های ناکامی‌ها، تعارض‌ها، فشارها، تغییرات و استرس خودتحمیل شده به ترتیب 65/.، 63/.، 71/.،75/. و 63/. و ضریب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس‌های فیزیولوژیک ، هیجانی، رفتاری و شناختی را به ترتیب 78/.،81/.،68/ و 85/.  گزارش کرده‌اند. 
در مطالعه حاضر نیز مطالعه‌ای مقدماتی بر روی 15 دانش‌آموز دختر نوجوان انجام شد. سپس از آنجا که آزمون دارای 9 خرده مقیاس بود از روش آلفای کرونباخ جهت سنجش پایایی ابزار استفاده شد که پایایی آن 81/0 بدست آمد.