شرایط و آثار قوه قاهره در کنوانسیون بیع بین المللی کالا و چگونگی آن در حقوق ایران

این پژوهش تحقق قوه قاهره را با تمامی شرایط و آثار آن در کنوانسیون بیع بین المللی کالا مورد بررسی قرار می‏دهد و همچنین به چگونگی آن در حقوق ایران می‏‏پردازد. 

در کلیه سیستم‌های حقوقی مختلف اصل لزوم قراردادها یا وفای به عهد پذیرفته شده است و قراردادی که به طور صحیح بین طرفین منعقد شده است برای آنان الزام آور می‌باشد. بنابراین چنانچه یکی از طرفین به تعهد خود عمل نکند، برخلاف اصل عمل کرده و ناقض قرارداد می‌باشد و در برابر طرف مقابل مسئول است. اما گاهی مواردی به وجود می‌آید که شخص متعهد را از مسئولیت معاف می‌گرداند. این مورد که قوه قاهره نام دارد، دارای نقش مهمی‌در قراردادهای بازرگانی داخلی و بین المللی می‌باشد. 

بر اساس نظام حقوقی ایران و کنوانسیون، شرایط تحقق قوه قاهره بروز حادثه خارجی، غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اجتناب می‌باشد. بدیهی است که اثر قوه قاهره بر قرارداد و تعهدات با توجه به دائمی ‌یا موقت بودن یا در مورد عدم اجرای بخشی از قرارداد متفاوت می‌باشد. اما مهم‌ترین اثری که در همه ی این موارد وجود دارد و صراحتا نیز در مواد 227 و 229 قانون مدنی ایران و ماده 79 کنوانسیون ذکر شده است، معافیت متعهد از پرداخت خسارت می‌باشد.

سوال اساسی که در این پایان نامه به آن خواهیم پرداخت این است که آیا در صورت معافیت متعهد از پرداخت خسارت، متعهدله نیز از اجرای تعهد قراردادی خود معاف می‌باشد یا خیر؟ این امر بستگی به انتقال ضمان معاوضی و ریسک دارد، که در حقوق ایران و کنوانسیون مورد توجه قرار گرفته است.

 فهرست مطالب

مقدمه   1
فصل اول: کلیات   6
مبحث اول: تعریف قوه قاهره   6
مبحث دوم: مقایسه قوه قاهره با نهادهای مشابه   9
گفتار اول: قوه قاهره و حادثه غیرمترقبه   9
گفتار دوم: قوه قاهره و تغییر اوضاع و احوال   10
گفتار سوم: قوه قاهره و عقیم شدن قرارداد  11  
گفتار چهارم: قوه قاهره و سایر نهادهای مشابه    13
مبحث سوم: مسئولیت قراردادی   15
گفتار اول: تعریف مسئولیت قراردادی   15
گفتار دوم: شرایط تحقق مسئولیت قراردادی   18
بند اول: در حقوق ایران   18  
بند دوم: در کنوانسیون بیع بین المللی کالا  23 

فصل دوم: قوه قاهره و آثار آن بر مسئولیت قراردادی در حقوق ایران   27  

مبحث اول: شرایط تحقق قوه قاهره   27
گفتار اول: خارجی بودن حادثه   27
گفتار دوم: عدم قابلیت پیش بینی حادثه   35
گفتار سوم: اجتناب ناپذیری حادثه   38
مبحث دوم: اثر قوه قاهره بر قرارداد   40
گفتار اول: اثر قوه قاهره دائمی‌بر قرارداد   40
گفتار دوم: اثر قوه قاهره موقت بر قرارداد   45
گفتار سوم: اثر قوه قاهره در اجرای بخشی از قرارداد   47
مبحث سوم: اثر قوه قاهره بر تعهدات طرفین  50
گفتار اول: اثر قوه قاهره بر تعهد متعهد   50
گفتار دوم: اثر قوه قاهره بر تعهد متعهدله   52

فصل سوم: قوه قاهره و آثار آن بر مسئولیت قراردادی در کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980   56

مبحث اول: شرایط تحقق قوه قاهره   56
گفتار اول: خارجی بودن حادثه   56
گفتار دوم: عدم قابلیت پیش بینی حادثه   59
گفتار سوم: اجتناب ناپذیری حادثه   61
مبحث دوم: اثر قوه قاهره بر قرارداد   65
گفتار اول: اثر قوه قاهره دائمی‌بر قرارداد   66
گفتار دوم: اثر قوه قاهره موقت بر قرارداد   66
گفتار سوم: اثر قوه قاهره در اجرای بخشی از قرارداد   66
مبحث سوم: اثر قوه قاهره بر تعهدات طرفین   68
گفتار اول: اثر قوه قاهره بر تعهد متعهد   68
گفتار دوم: اثر قوه قاهره بر تعهد متعهدله   72
نتیجه گیری و پیشنهاد   77
منابع   82