پرسشنامه وضعیت اخلاق ورزی و توزیع نظام ‌های اخلاقی دینی و دنیوی در میان نخبگان علمی و عوامل موثر بر آن

-  روایی و پایایی مقیاس­های سنجش:

1) پایایی(Reliability):

پایایی در یک تحقیق نشانگر دقت ابزار جمع­آوری اطلاعات است. پایایی نشان دهندۀ میزان خطاهایی است که یک ابزار اندازه­گیری ممکن است داشته باشد.«چهار راه برای برآورد وسیله اندازه­گیری وجود دارد: روش آزمون و آزمون دوباره، تکنیک فرمهای موازی و روش آلفای کررونباخ( قاضی طباطبایی، 1374: 21). ابزارگردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسش­نامه است. یکی از مناسب­ترین روش‌های تأمین پایایی پرسش­نامه پیش­آزمون آن و رفع اشکالات است. این کار در دو مرحله در پژوهش حاضر صورت گرفت. مرحله اول پرسش­نامه میان 20 نفر از افراد دارای تحصیلات عالی علاقمند به حوزه اخلاق ـ که البته جزو جامعه آماری نبودندـ توزیع شد. هدف از این کار علاوه بر اصلاح گویه­ها و پرسش­های موجود رسیدن به گویه­های بیشتر و مناسب­تر بود. پس از جمع­آوری پرسش­نامه­ها، بااصلاح و رفع ابهام از چند مورد از پرسش­ها، چند مورد دیگر تغییر و با پرسش­های پیشنهادی جایگزین شدند. در این مرحله مشخص شد که پرسش­های متغیر وابسته، جوابهای لازم را دریافت نمی­کند از این رو شکل پرسش تغییر یافت 

در مرحله دوم پرسش­نامه میان 40 نفر از افراد حائز ویژگی­های جامعه آماری توزیع شد. پس از جمع­آوری پرسش­نامه­ها، تعداد 30 مورد از پرسش­نامه با دشواری فراوان به صورت کامل دریافت شد. اطلاعات به دست آمده به برنامه spss وارد شد و خروجی­های توصیفی و تبیینی آن تحلیل شد که این بار نیز تعدادی از پرسش­ها حذف و تعدادی اصلاح و رفع ابهام شدند.     

 محاسبه پایایی در تحقیق اصلی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. روش کرونباخ مبتنی بر همبستگی دو به دو متغیرهاست و چنانچه ضریب کرونباخ بالای 50% باشد ابزار سنجش معتبر تلقی می­شود. در تمامی متغیرهای دارای گویه­های متعدد، برای تضمین همبستگی میان گویه­ها میزان معتبر ضریب آلفای کرونباخ تأمین شده است که برای نمونه به پاره­ای از آنها در جدول زیر اشاره شده است.

2) روایی(Validity):

    روایی گویای این است که آیا پرسش­های تحقیق آنچه را مورد نظر پژوهشگر است اندازه می­گیرد. شایان ذکر است که در این زمینه، تحقیقات مشابه مکفی صورت نگرفته تا یک معیار معتبر بیرونی استاندارد برای مقایسه و اعتباریابی در دسترس باشد. برای اعتبار طیف­های استفاده شده در این پژوهش به اعتبار صوری از نظر صاحبنظران و اساتید راهنما، مشاور و کارشناسان و همکاران تحقیق توجه شده است. برای حصول اطمینان از دقت مقیاس سنجش، نسخۀ اولیۀ پرسشنامه در اختیار اساتید راهنما و مشاور و تعدادی از صاحب­نظران و پژوهشگران قرار ­گرفت و نظرات اصلاحی آنان در تنظیم پرسشنامه اعمال ­شده است.

علاوه بر این از روش اعتباریابی شاخص­ها نیز استفاده شده است. معمولاً برای ساختن یک شاخص معتبر باید هم اعتبار معرف­های مربوط و هم اعتبار درونی آن بررسی و تأیید گردد. برای انتخاب معرف­های معتبر در ساختن یک شاخص ابتدا همبستگی دو به دوی معرف­ها را محاسبه می­کنند در صورتی که بین معرف­ها همبستگی مثبت و معنی­داری، حداقل در سطح 01/0 وجود داشته باشد، می­توان آنها را در ساختن شاخص به کار برد. در این تحقیق برای ساختن همه شاخص­ها تعیین اعتبار معرف­ها با محاسبه ماتریس، همبستگی معرف­های مورد نظر انجام شد و معرف­های نامناسب حذف شدند.

پس از تعیین معرف­های معتبر برای ساختن هر شاخص، اعتبار درونی شاخص­ها از روش(item analysis) بررسی شد و بدین طریق همبستگی بین هر کدام از شاخص­های اصلی و فرعی و یکایک عناصر سازندۀ آنها محاسبه گردید که اعتبار درونی همه آنها  بالاتر از 01/0 بوده است.