مبانی نظری مفاهیم توسعه، منطقه‏ ی آزاد و توسعه منطقه‌ای

مبانی نظری مفاهیم توسعه، منطقه‏ ی آزاد و توسعه منطقه‌ای

توضیحات: فصل دوم تحقیق کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو تحقیق

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری

مروری بر ادبیات نظری    8
1-2 توسعه    8
مقدمه    8
1-1-2 مفاهیم توسعه    12
2-1-2 ابعاد توسعه    15
3-1-2 شاخص‏های توسعه    18
4-1-2 نهادگرایی و توسعه    22
5-2-1 توسعه و جهانی شدن    26
2-2 منطقه آزاد    32
1-2-2 تاریخچه و شكل‏گیری مناطق آزاد    32
2-2-2 دیدگاه‌های نظری ایجاد مناطق آزاد    39
3-2-2 تجربیات بین‌المللی و دیدگاه‏های سازمان‏های جهانی ایجاد مناطق آزاد    41
4-2-2 ویژگی‏های مناطق آزاد    46
5-2-2 آثار ایجاد مناطق آزاد    47
6-2-2 هدف‏ها، خط مشی‌ها و پارامترهای مهم در توسعه مناطق آزاد    49
7-2-2 مراحل توسعه مناطق آزاد    50
3-2 برنامه‏ریزی توسعه منطقه‏ای    51
1-3-2 تئوری هسته و پیرامون    52




این فصل که به مرور ادبیات نظری اختصاص دارد متشکل از سه بخش است. در این سه بخش مفاهیم توسعه، منطقه‏ی آزاد و توسعه منطقه‌ای مورد بحث و بررسی قرار می‏گیرد.
1-2 توسعه
مقدمه
توسعه یكی از موضوعات اصلی علوم انسانی است كه به علت ماهیت میان رشته‏ای آن، با بسیاری از علوم انسانی، اجتماعی و اقتصادی در ارتباط است. علیرغم اینكه توسعه در دهه‏های گذشته، بسیار مورد توجه بوده و تعاریف و مفاهیم آن مورد بازیابی قرار گرفته اما همچنان از عدم شفافیت معنایی و مصداقی برخوردار است و در این مورد «وفاق مفهومی و تجربی وجود ندارد. عدم توافق در تعریف توسعه ریشه در نگاه‌های بخشی و غرب‏گرایانه‏ی مسلط بر جریان اندیشه‏ای توسعه دارد.» (آزادارمکی, 1386) لفت ویچ نیز معتقد است: «معنای توسعه، دور از توافق است زیرا مفهوم مزبور ماهیتاً چالش برانگیز است.» (لفت ویچ, دولت های توسعه گرا, 1385)
«ری كیلی و فیل مارفلیت معتقدند ایده‏ی توسعه در قرن نوزدهم وجود داشته است، ولی طرح آن به پس از جنگ جهانی دوم باز می‏گردد. در سال 1949 ترومن رئیس جمهور امریكا این مسأله را طرح كرد كه كشورهای عقب مانده باید راه غرب را طی كنند تا به توسعه برسند.» (لطیفی, مبانی برنامه ریزی و سیاست اجتماعی, 1389) توسعه از نیمه‏ی دوم قرن بیستم و پس از شرایط خاص جهان پس از جنگ جهانی دوم به طور وسیع وارد ادبیات حوزه‏های مختلف شد. به ویژه در بدو امر در حوزه‏ی اقتصاد سیاسی و بعدها مورد بحث و توجه جامعه‌شناسان، عالمان علوم سیاسی، برنامه ریزان و مدیران قرار گرفت.
برخلاف اختلاف بر سر مفاهیم و تعاریف توسعه، تقریباً همگی در مورد آغازگران بحث در مورد توسعه متفق‌القول هستند. این آغازگران متفكران غربی بودند كه اكثر آن‌ها مدافع نظام سرمایه‏داری‏اند. «شیوه‏ی بررسی، ارزیابی و جهت‏گیری اكثر مدافعان توسعه از نظرگاه سرمایه‏داری بر اساس وضعیت فكری و اجتماعی كشورهای غربی بوده و طبعاً كمتر به مسایل و نیازهای جهان سوم توجه كرده‏اند.» (آزادارمکی, 1386, ص. 7) لذا با توجه به خاستگاه نخستین متفكران توسعه، تعاریف و رویكردهای آن نیز بیشتر جنبه‏ی اقتصادی پیدا كرد و نوع نگاه‌ها به سمتی پیش رفت كه جوامع غربی را پیشرفته و دیگر جوامع را عقب مانده تلقی نمود و راه پیشرفت جوامع شرقی را در تقلید در حوزه‏های عمرانی و اقتصادی دانست.
در مقابل نگاه متفكران توسعه مدافع نظام سرمایه‏داری، به تدریج نگاهی كمونیستی یا شبه سرمایه‏داری به وجود آمد. در این نگاه، هدف از توسعه تلاش برای كاهش نابرابری‏های اقتصادی و اجتماعی بر اساس برنامه‏ریزی بود ولی جریان كلی حاكم بر توسعه را هنوز دیدگاه‌های مربوط به توسعه و در جهت توسعه‏ی سرمایه‏داری شكل داده است.
با این حال نگاه سومی نیز توسط روشنفكران جهان سوم به وجود آمد. با تجربه‌ی توسعه تا دهه‌ی 1970 و افزایش نابرابری اقتصادی و اجتماعی درون نظام سرمایه‏داری و وابستگی بیشتر جهان غیر سرمایه‏داری، عده‏ای از روشنفكران جهان سوم به نقد مشروعیت توسعه به معنای سرمایه‏داری پرداخته و به طرح پایان گفتمان توسعه اشاره کرده‌اند، زیرا جریان توسعه به جای یكپارچه كردن همه‌ی لایه های اجتماعی با یكدیگر و ساختن یك نظام باثبات‌تر، كه پیوسته لایه‏های بیشتری از جوامع را در برگیرد، فقر و حاشیه‏ای شدن مردم و مناطق جهان را تشدید كرده و بر وخامت آن افزوده است. سرمایه‏داری منجر به پیدایش فزاینده‌ی الگوهای نابرابر توزیع درآمد بین جوامع مختلف در مقیاس جهانی، و در درون جوامع مناطق پیرامون خود شده است. (امین, 1382, ص. 296)
حتی نگاه دوقطبی حاكم در اوایل پیدایش نظریه‏های توسعه موجب نقد گولدنر شد: «نظریه‏های متداول در مورد پیشرفت انسانی (و توسعه) در آسیا به رغم تفاوتی كه دارند در یك چیز مشترك هستند: همه‌ی این نظریه‌ها در قالب مدل‌های دوگانه نگر توسعه بیان شده‌اند. با دوگانگی‌هایی چون شمال (جهان اول) یا جنوب (جهان سوم)، سرمایه‏داری یا ماقبل سرمایه‏داری، سنتی یا متجدد و یا– مشهورتر از همه- بخش رسمی یا بخش غیر رسمی، شكوه و پیچیدگی روابط انسانی به دو بخش تقلیل یافته و بنابراین تجارب مشابه در هر بخش به کلیه‌ی مواضع تعمیم داده می‌شود. مدل‌های دوگانه نگر (دوآلیستی) به رغم همه‌ی واکنش‌های انتقادی، و تفاوت‌های زیاد بین جوامع بر اساس معرف‌های متعدد، هنوز به گونه‌ی تعجب‏آوری در تحلیل‌ها دوام آورده‌اند.  (داگلاس, 1381, ص. 18)
بعدها نظریات دیگری نیز در حوزه‌ی توسعه به وجود آمدند كه بیشتر تأثیر گرفته از رویكردهای پیشین بودند.