پدیده یتیم اینترنتی

پدیده یتیم اینترنتی در حجم 15 صفحه و در قالب word و قابل ویرایش و دارای منابع و با قسمتی از متن زیر:

مقدمه

استفاده بیرویه و افسارگسیخته از رسانه ها و شبکه های مجازی و اعتیاد به اینترنت به بزرگترین معضل اجتماعی عصر حاضر تبدیل شده است که پیامدها و آسیب های اجتماعی فراوانی را در پی دارد و قربانیان بسیاری میگیرد.

یكی از این معضلات شیوع پدیده «یتیم اینترنتی» است كه شامل كودكانی میشود كه والدینشان به حدی در باتلاق عمیق فضای مجازی غرق شده اند كه فرصت برقراری جزئیترین تعامل با كودكان خود را ندارند و این كودكان به شدت احساس تنهایی و طرد شدن دارند به نحوی كه احساس می كنند والدین خود را از دست داده اند و به نحوی یتیم شده اند.

قبلا وقتی از اصطلاح یتیم استفاده میشد ناخودآگاه کودکانی سیاه بخت، فقیر و بیچاره در اذهان تداعی میشد که از شانس بدشان مادر یا پدر خود را از دست داده بودند و شدیداً از کمبود عاطفه، رنج میبردند و فردی درجه دوم از بستگان (عمو، عمه، دایی و…) حضانت تربیت و پرورش کودک را بر عهده میگرفتند. این کودکان در اغلب مواقع به دلیل الگوهای فرهنگی و اجتماعی بکر، یکدست، یکپارچه و همگن در جامعه و از طرف دیگر حساسیت و احساس مسئولیت فرد مراقبت کننده، به ندرت دچار خلاءهای روانی، عاطفی، اجتماعی و فرهنگی میشدند و تقریبا مثل بقیه کودکان همسن و سال خود مراحل رشد روانی، جسمانی و اجتماعی را طی میکردند.

اما امروزه دیگر وقتی اصطلاح یتیم بکار برده میشود، گاهی اوقات متفاوت از آن چیزی است که قبلا استفاده می‌شد. همانطور که در دنیای معاصر، بسیاری از اصطلاحات و مفاهیم، معانی دیگری یافته اند، واژه یتیم هم از این گردباد تغییرات بدقواره، شکل و شمایل دیگری به خود گرفته است.

یتیم اینترنتی برای کودکانی استفاده میشود که در دنیای مدرن امروزی، با وجود حضور والدین و تمام امکانات رفاهی و آسایش روز افزون و با وجود شبکه ارتباطی گسترده و در دسترس، اما به شدت احساس تنهایی و طردشدگی می‌کنند.

آری، امروزه در بسیاری از خانواده ها با کودکانی برخورد میکنیم که یتیم اینترنتی به حساب می آیند و با وجود والدینی تحصیلکرده، باکلاستر از اروپاییها!، اوپن مایند! و آپدیتِ آندرویدی! اما به شدت احساس تنهایی، خلاء عاطفی و انزوا میکنند و یتیم اینترنتی به حساب می آیند. این کودکان با وجود اینکه شبحِ جسمِ مسکوتِ کلیکگر پدران و مادران خود را در محیط خانه احساس میکنند، اما ابراز میدارند که در ۲۴ ساعت گذشته یکبار هم شاهد تعامل خود با والدین یا پدر و مادرش با هم نبوده اند. این کودکان اظهار میکنند که در اغلب اوقات که از مدرسه برمیگردند و سلام می‌کنند حتی مادرشان که روی مبلها لم داده جواب سلام وی را با سر میدهد و حتی به او نیم‌نگاهی هم نمیکند. مادرشان در حالی که با تلفن خانه با دوستش صحبت میکند با موبایلش هم چت میکند. این کودکان در ادامه می‌گویند حتی زمانی که مادرمان، ما را در انجام مشقها کمک می‌کند با یکدست ما را راهنمایی میکند و با دست دیگر چت می‌کند.

فضای مجازی در جامعه ایران و جهان
بر اساس آخرین پژوهش های مسئولان كشور، مردم ایران روزانه بین 5 تا 9 ساعت از وقتشان را در شبكه های مجازی میگذرانند، این در حالی است كه مردم كشور ژاپن روزانه به طور متوسط 19 دقیقه در شبكه های اجتماعی وقت میگذرانند كه كمترین میزان حضور اینترنت در سطح جهان محسوب می شود.
بر اساس تحقیق یك موسسه پژوهشی، كاربران اینترنتی در جهان به طور متوسط روزانه 109 دقیقه را در شبكه های اجتماعی سپری میكنند.
در همین رابطه، كاظم احمدیان روانشناس و مشاور خانواده می گوید: از هر 20 نفر مراجعه كننده به دفتر مشاوره 10 تا 12 نفرشان آسیب دیده شبكه های مجازی هستند كه بیشترین صدمه دیده های این معضل را كودكان رده سنی زیر 12 سال تشكیل میدهند.

مسائل و مشکلات فضای مجازی
از طرفی جذابیتهای شبكه مجازی، روابط خانوادگی را كمرنگ كرده است و از سوی دیگر نیز با توجه به این كه آن چنان امكاناتی برای تفریح و سرگرمی برای فرزندان و به ویژه جوانان در كشور ما نسبت به دیگر كشورها وجود ندارد، جذابیت فضای مجازی و اینترنت، خانواده ها را به نوعی وادار میكند كه با در اختیار قرار دادن این فضاها به فرزندان، جذابیت كاذبی برای آنان ایجاد كنند.
در كنار این امكانات اما هیچ برنامه ریزی در زمینه خطرات استفاده از شبكه های مجازی در سطح كشور انجام نشده و در این رابطه هیچ ظرفیت سازی صورت نگرفته است.
مشكلات شبكه های مجازی از جمله تلگرام به حدی در جامعه بغرنج شده است كه صدای مسئولین را نیز درآورده و به فكر كنترل و محدود كردن این شبكه افتادند.
این روانشناس شیرازی با تاكید بر این كه مسایل اخلاقی قربانی شبكه های اجتماعی شده است گفت: زمانی باور ما این بود كه آلبوم عكسهای خانوادگی باید در محیط امن خانه و خانواده محفوظ بماند اما در حال حاضر این عكسهای خانوادگی در دنیای نا امن فضای مجازی دست به دست می چرخد و عده ای از انتشار آن ابایی ندارند.
احمدیان با بیان این كه خانواده ها از آسیبرسانی تدریجی دنیای مجازی غافل شدهاند اظهار داشت: نقش تربیتی والدین با وجود دنیای مجازی بسیار كمرنگ شده است و این معضل به همین جا نیز ختم نشده و حضور فیزیكی و عاطفی والدین و همچنین ارتباط كلامی آن ها با فرزندان به حدی كم شده كه می توان گفت این وضعیت فاجعه عصر حاضر است.
با وجود شبكه های مجازی و ورود گسترده آنها به حریم خانواده ها، خشم و پرخاشگری، اضطراب و اختلال در تمركز حواس شیوع زیادی یافته است، گفت: كم تحركی، پر خوری، اضافه وزن و در پی آن بیماریهای قلبی عروقی از دیگر عوارض استفاده بی رویه از اینترنت و شبكه های مجازی است.
اختلال خواب نیز یكی دیگر از آسیب های شبكه های مجازی است كه منجر به برهم خوردن نظم ساعت بیولوژیک بدن می شود و باعث كاهش آستانه تحمل افراد و كم تحملی آن ها می شود، در نتیجه رفتارهای پرخاشگرانه بروز می دهند كه مشكلات بسیاری را در ارتباطات اجتماعی آن ها با فرزندان، دوستان و دیگر افراد جامعه برای آنان ایجاد می كند.
برای مقابله با استفاده بیش از حد از شبكه های مجازی نیازمند كار فرهنگی در سطح كلان كشور هستیم چرا كه عموم مردم در وهله اول تنها به جذابیت های شبكه های مجازی توجه میكنند و از آسیب های آن اطلاع ندارند. در این زمینه باید به مردم آگاهی های لازم را داد و اطلاع رسانی دقیق و منسجمی از سوی مسئولان كشور انجام شود.
كودكان یكی از قربانیان استفاده بیش از حد از اینترنت و شبكههای مجازی توسط والدین خود هستند كودكان این والدین دچار خلاءهای عاطفی شدیدی می شوند و اعتماد به نفس آن ها از بین میرود و در سنین مدرسه دچار افت تحصیلی، افسردگی و حتی اختلال جنسی می شوند و در صورت تداوم بی توجهی والدین به دلیل غرق شدن در شبكه های مجازی این كودكان در آینده به جرگه بزهكاران می پیوندند، منبع توجه عاطفی این كودكان به خارج از خانه و خانواده معطوف میشود و در جامعه آسیبهای زیادی متوجه آنها میگردد كه در نهایت آینده و سرنوشت آن ها را تباه می كند.

آری، تیغ دو لبه اینترنت به حدی زندگیهای امروز و کانون نیمه جان خانوادهها را تحت تأثیر قرار داده که حتی پدرم وقتی دوش میگیرد احساس میکند وقتش تلف شده است. حتی اگر وقتی برای من بگذارند و با من بازی کنند احساس می‌کنند از قافلۀ سیریناپذیرِ گروههایِ لجامگسیختۀ پراکنده گوی فضای مجازی عقب مانده است.

آری، اینجاست که کودک میماند و تخیلات فریز شده ذهنی اش، تخیلاتی که نه مجالی برای ابراز مییابند و نه فرصتی برای رشد. و همینجاست که تخیلات زیبای کودکانه تبدیل به مشتی استفراغ مشمئزکننده ذهنی میشوند که خود را به شکل اختلالات روان‌شناختی از اضطراب گرفته تا احساس تنهایی میشوند و یا شاید آنها نیز با تبلت شخصیشان! غرق در دنیای غریبه مجازی شوند و با مسائل و موضوعاتی آشنا شوند که هنوز وقتش نرسیده است و این یعنی سبقت رسانه از اخلاق و اینجاست که شاهد یک اخلاق عقیم شده و سوپرایگوی گسیخته در کودک امروز و نوجوان آینده خواهیم بود. پس والدین گرامی، لطفاً نگذارید کودک‌تان، یتیم اینترنتی شود.

اعتیاد به اینترنت به این معنی است كه فرد وقت زیادی را صرف فضای مجازی می كند گفت: فرد به جای پرداختن و توجه به نیازهای اساسی دیگر غرق دنیای مجازی می شود.
محمد علی گودرزی ریشه این مساله را لذت جویی دانست و افزود: افراد متناسب با نیازهای لذت جویانه خود فضایی را برای خود در شبكه های مجازی دنبال می كنند و می توان گفت، محیط پیرامون این افراد برای او رضایت بخش نبوده و جذابیتی ندارد كه برای فرار از این محیط به دنیای اینترنت و شبكه های مجازی پناه می برند.