بررسی ارزیابی ریسک زنجیره تامین در صنعت لوازم خانگی استان تهران با استفاده از روش ترکیبی دلفی و تصمیم گیری چند معیاره

بررسی ارزیابی ریسک زنجیره تامین در صنعت لوازم خانگی استان تهران  با استفاده از روش ترکیبی دلفی و تصمیم گیری چند معیاره دارای 136 صفحه وبا فرمت ورد وقابل ویرایش می باشد

امروزه توجه به فرصت­ها و تهدیدهای موجود در عرصه صنعت و تجارت و ارزیابی توان صنایع و شرکت­ها در رویارویی با عدم قطعیت­ها و ریسک­های موجود ضروری و مهم بوده و مدیریت ریسک­های زنجیره تامین بسیار حائز اهمیت می­باشد. مدیریت ریسك، فرایند شناسایی عوامل ریسك، ارزیابی آن­ها و برنامه ریزی برای كاهش اثرات نامطلوب ریسک­ها می‏باشد. ارزیابی ریسک یکی از مراحل مهم مدیریت ریسک بوده و با توجه به وجود ریسک­های فراوان و نیز لزوم صرف بهینه منابع در زنجیره تامین، اهمیت زیادی دارد و نادیده گرفتن آن و حتی اجرای ناقص این فرایند ممکن است خسارات جبران ناپذیری را بر بخش­های مختلف زنجیره وارد کند. ارزیابی و رتبه­بندی بندی ریسک، برتری هر ریسک را بر اساس شاخص­های مرتبط مشخص کرده و در نتیجه امکان ارایه پاسخ مناسب برای هر ریسک فراهم می­گردد.

هدف این پژوهش، از یک طرف شناسایی و اولویت بندی ریسکهایی است که در صنعت لوازم خانگی استان تهران موجود است و از طرف دیگر رتبه بندی شرکت های منتخب تولید کننده لوازم خانگی در استان تهران می باشد.  برای شناسایی ریسک ها در ابتدا مدلی عمومی در ریسک زنجیره تامین مبنا قرار داده شده است که 45 ریسک را معرفی کرده و  به همراه 5 ریسک معرفی شده توسط خبرگان، به عنوان مدل مفهومی تحقیق قرار داده شده است. این 50 ریسک توسط 10 خبره با رویکرد دلفی ارزیابی شده و در نهایت 31 ریسک که در صنعت لوازم خانگی احتمال وجود آن می رفت، شناسایی شدند.  سپس ریسک های شناسایی شده با روش DANP ارزیابی شدند و ریسک تکنولوژی به عنوان مهمترین ریسک معرفی شد. در نتایج ویکور نشان داد شرکت امرسان و بعد از آن آبسال به عنوان کارخانه هایی که کمترین ریسک را در زنجیره تامینشان داشتند، معرفی شدند.

واژگان کلیدی: ارزیابی ریسک، زنجیره تامین،  لوازم خانگی استان تهران، دلفی، DANP، ویکور

فهرست مطالب

چکیده ‌أ

1-1-مقدمه. 2

1-2- بیان مسئله. 2

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش.... 3

1-4-  اهداف تحقیق.. 4

1-5-  سؤالات پژوهش.... 4

1-6- متغیرهای پژوهش.... 4

1-7-موانع و محدودیت‌های تحقیق.. 5

1-8- خلاصه فصل.. 6

2-1- مقدمه. 8

2-2- بخش اول.. 8

2-2-1- زنجیره تأمین.. 8

2-2- 2- تعریف زنجیره تأمین.. 9

2-2-3- فرایندهای اصلی در هر زنجیره تأمین.. 10

2-2-4- یکپارچگی زنجیره تأمین.. 10

2-2-5- معیارهای عملکرد زنجیره تأمین.. 11

2-2-5-1- معیارهای کمی.. 11

2-2-5-2- معیارهای کیفی.. 12

2-2-6- مدل‌های زنجیره تأمین.. 13

2-2-6- 1- مدل SCOR.. 13

2-2-6- 2- مدل میلتنبرگ... 14

2-2-7- مفهوم مدیریت زنجیره تأمین.. 15

2-2-8-  مؤلفههای مدیریت زنجیره تأمین.. 15

مدیریت لجستیک در زنجیره تأمین.. 15

2-2-9- عناصر مدیریت زنجیره تأمین.. 17

2-2-10- ساختار زنجیره تأمین در صنعت لوازم خانگی.. 18

2-3- ریسک... 19

2-3-1- تعریف ریسک... 19

2-4- ریسک در زنجیره تامین.. 21

2-4- 1- تعریف ریسک در مدیریت زنجیرۀ تأمین.. 21

2-4-2- انواع کلی ریسک در زنجیره تأمین.. 22

1-ریسک‌های خارجی.. 23

2- ریسک‌های داخلی.. 23

2-4-3- مدیریت ریسک زنجیره تامین.. 24

2-5- مدلهای تصمیمگیری چند معیاره 25

2-5-1- مدلهای تصمیمگیری چند هدفه. 25

2-4-2- مدل های تصمیم گیری چند شاخصه. 26

2-4-3- بیمقیاس سازی.. 28

2-4-3-1- بیمقیاس سازی با استفاده از اقلیدسی.. 28

2-4-3-2- بیمقیاس سازی خطی.. 28

2-4-3-3- بیمقیاس سازی فازی.. 29

2-4-4- دستهبندی متدهای MADM... 29

2-4-4-1-مدلهای جبرانی.. 30

2-4-4-2- مدلهای غیرجبرانی.. 30

2-5- پیشینه پژوهش.... 30

2-5-1- پیشینه ارزیابی ریسک زنجیره تامین.. 30

2-5-1-1- پیشینه داخلی.. 30

2-5-1-2- پیشینه خارجی.. 31

2-6- جمع بندی پیشینه و چهارچوب نظری پژوهش: 41

2-7- خلاصه فصل.. 43

فصل سوم: روش شناسی پژوهش.... 44

3-1-  مقدمه. 45

3-2- روش تحقیق.. 45

3-3- جامعه آماری.. 45

3-4- روش و طرح نمونه برداری.. 46

3-5- حجم نمونه و روش محاسبه. 46

3-5-1- حجم نمونه برای گروه دلفی (تعداد خبرگان) و تعیین درجه اهمیت شاخصها: 46

3-5-2- حجم نمونه برای کارخانه های لوازم خانگی: 47

3-6- مراحل و فرایند اجرای پژوهش.... 48

3-7- ابزار گردآوری داده ها 48

3-8- روش های تجزیه و تحلیل داده ها 49

3-8-1- روش دلفی.. 49

3-8-1-1- شیوه به کارگیری دلفی.. 50

3-8-2- DEMATEL. 51

3-9- نرم افزار های مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات پژوهش.... 61

3-10- بررسی وضعیت صنعت لوازم خانگی در ایران.. 61

3-11- خلاصه فصل.. 61

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 62

4-1- مقدمه. 63

4-2- مرحله اول : شناسایی ریسک‌های موجود در زنجیره تأمین لوازم‌خانگی.. 63

4-2-1- مراحل دلفی.. 65

4-2-1-1- دور نخست دلفی.. 65

4-2-1-2- دور دوم دلفی.. 67

4-2-1-3- دور سوم دلفی.. 68

4-3- مرحله دوم: بررسی درجه اهمیت و وزن ریسک‌های زنجیره تأمین لوازم‌خانگی.. 69

4-3-1- بررسی درجه اهمیت ابعاد. 71

4-3-2 -  بررسی زیر مؤلفه‌ها- بعد ریسک طرف عرضه. 73

4-3-3- بررسی زیر مؤلفه‌ها- بعد ریسک طرف تولید. 75

4-3-4- بررسی زیر مؤلفه‌ها- بعد ریسک طرف تقاضا 76

4-3-5- بررسی زیر مؤلفه‌ها- بعد ریسک طرف تهیه و توزیع. 78

4-3-6- بررسی زیر مؤلفه‌ها- بعد ریسک طرف اطلاعات.. 79

4-3-7- بررسی زیر مولفه ها- بعد ریسک طرف محیط.. 81

4-3-8- جدول تلفیقی درجه اهمیت مولفه ها به تفکیک ابعاد و وزن کلی مولفه ها به همراه رتبه بندی مولفه ها 82

4-4- مرحله سوم. 85

خلاصه. 94

فصل پنجم: نتیجه گیری.. 95

5-1- مقدمه. 96

5-2- بحث و بررسی: 96

5-2-1- شناسایی ریسک های زنجیره تامین در صنعت لوازم خانگی.. 96

5-2-2- بررسی درجه اهمیت (اولویت) و وزن ابعاد و زیر مولفه های ریسک زنجیره تامین در صنعت لوازم خانگی و بحث در زمینه نتایج: 97

5-2-3- رتبه بندی شرکت های تولید کننده لوازم خانگی منتخب استان تهران.. 98

5-3- نتیجه گیری: 98

5-4- پیشنهادات و راهکارهای پژوهش.... 100

5-4-1- پیشنهادات کاربردی.. 100

5-4-2- پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی.. 102

پیوست ها 110

 فهرست جداول

جدول 2-  1: معیارهای عملکرد SCOR و سنجه‌های سطح یک (تئونوفتانا و تنگ به نقل از میربد،  1389). 14

جدول 2-  2: خروجی‌های مدیریت زنجیره تأمین_ 15

جدول 2-  3:  عناصر کلیدی زنجیره تأمین (فیضآبادی، 1382: 50) 17

جدول 2-  4: ویژگی های ریسک و تعاریف_ 20

جدول 2-  5: معرفی شاخص های موثر (مدل های ارائه شده) بر مدیریت ریسک زنجیره تامین_ 34

جدول 2-  6: مدل مفهومی پژوهش_ 41

جدول 3- 1: تعداد مناسبِ اعضای گروه دلفی در پژوهش های گوناگون_ 46

جدول 3- 2: نام خبرگان دانشگاهی_ 47

جدول 3- 3: نام کارخانه ها به همراه تعداد خبره 47

جدول 3- 4: پرسشنامه ها 48

جدول 3- 5: برخی از روش های تعیین توافق میان خبرگان_ 50

جدول 3- 6:  نرم افزار های استفاده شده 61

جدول 4-  1: مدل اولیه پژوهش_ 63

جدول 4-  2: دور اول دلفی_ 65

جدول 4-  3: دور دوم دلفی_ 67

جدول 4-  4: دور سوم دلفی_ 68

جدول 4-  5:: متغیرهای نهایی ارزیابی ریسک زنجیره تامین در صنعت لوازم خانگی_ 70

جدول 4-  6:: میانگین حسابی نظرات حاصل از بررسی اهمیت ارتباط مولفه ها 71

جدول 4-  7: نقشه ارتباط درونی_ 71

جدول 4-  8:: نقشه ارتباط درونی نرمال شده: 72

جدول 4-  9:ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان_ 72

جدول 4-  10: ماتریس DANP نرمال نشده 72

جدول 4-  11:: ماتریس DANP نرمال شده: 73

جدول 4-  12: وزن ابعاد 73

جدول 4-  13: نقشه ارتباط درونی_ 73

جدول 4-  14: نقشه ارتباط درونی نرمال شده 74

جدول 4-  15: ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان_ 74

جدول 4-  16: ماتریس DANP نرمال نشده 74

جدول 4-  17: ماتریس DANP نرمال شده 75

جدول 4-  18: وزن زیر مولفه های ریسک عرضه: 75

جدول 4-  19: نقشه ارتباط درونی_ 75

جدول 4-  20: نقشه ارتباط درونی نرمال شده 75

جدول 4-  21: ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان: 76

جدول 4-  22: ماتریس DANP نرمال نشده: 76

جدول 4-  23: ماتریس DANP نرمال شده: 76

جدول 4-  24: وزن زیر مولفه های ریسک تولید: 76

جدول 4-  25: نقشه ارتباط درونی_ 76

جدول 4-  26:: نقشه ارتباط درونی نرمال شده 77

جدول 4-  27: ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان: 77

جدول 4-  28: ماتریس DANP نرمال نشده: 77

جدول 4-  29: ماتریس DANP نرمال شده: 77

جدول 4-  30:وزن زیر مولفه های ریسک تقاضا: 78

جدول 4-  31: نقشه ارتباط درونی_ 78

جدول 4-  32: نقشه ارتباط درونی نرمال شده 78

جدول 4-  33: ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان: 78

جدول 4-  34: ماتریس DANP نرمال نشده: 79

جدول 4-  35: ماتریس DANP نرمال شده: 79

جدول 4-  36: وزن زیر مولفه های ریسک عرضه: 79

جدول 4-  37: نقشه ارتباط درونی_ 79

جدول 4-  38:نقشه ارتباط درونی نرمال شده 80

جدول 4-  39: ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان: 80

جدول 4-  40: ماتریس DANP نرمال نشده: 80

جدول 4-  41: ماتریس DANP نرمال شده 80

جدول 4-  42: وزن زیر مولفه های ریسک اطلاعات : 80

جدول 4-  43: نقشه ارتباط درونی_ 81

جدول 4-  44: نقشه ارتباط درونی نرمال شده 81

جدول 4-  45: ماتریس مقایسات زوجی تلفیق شده نظرات خبرگان: 81

جدول 4-  46: ماتریس DANP نرمال نشده 82

جدول 4-  47: ماتریس DANP نرمال شده 82

جدول 4-  48: وزن زیر مولفه های ریسک اطلاعات: 82

جدول 4-  49: وزن تلفیقی و نهایی_ 83

جدول 4-  50:ماتریس تصمیم گیری_ 86

جدول 4-  51: تعیین بهترین و بدترین مقدار از بین مقادیر موجود برای هر معیار 89

جدول 4-  52:  میزان حداکثر مطلوبیت و تاسف فردی_ 90

جدول 4-  53: میزان ایده آل حداکثر مطلوبیت و تاسف فردی_ 90

جدول 4-  54: رتبه بندی بر حسب 0 =v 90

جدول 4-  55: 92

جدول 5-  1: ریسک های نهایی شده 96

فهرست اشکال و تصاویر

شکل 2-  1:  مفهوم زنجیره تأمین (مقدسی، 1386: 33). 10

شکل 2-  2: مدل مرجع عملیات زنجیره تامین SCOR_ 13

شکل 2-  3: ساختار یك زنجیره تأمین لوازم خانگی_ 19

شکل 3- 1:  مراحل کلی پژوهش_ 48

شکل 3- 2:  تفاوت ساختاری میان یک شبکه خطی و یک شبکه غیر خطی_ 53

شکل 3- 3:  ساختار مورد 57

شکل 4-  1: مراحل انجام پژوهش_ 63