تاریخ ادبیات و سبک شناسی (رشته زبان و ادبیات فارسی)

تاریخ ادبیات و سبک شناسی   (رشته زبان و ادبیات فارسی) 

توضیحات محصول :کتاب های خلاصه منابع رشته زبان و ادبیات فارسی برای کنکوریها

بخش اول: تاریخ ادبیات فارسی یاز ابتدا قرن سوم تا قرن چهاردهم

بعد از خروج بر مسعود غزنوی بر بعضی از نواحی خراسان استیلا یافت و خود را پادشاه مستقل خوانـد. سـلاجقه نیـز بـه
دلیل تأثیرپذیری از غزنویان، به شاعران و هنرمندان به دیدهی تکریم مینگریستند، لذا حمایت از تمدن و ادبیات ایران را
جزء آیین پادشاهی خود قرار دادند. وزرای این سلسله چون حکومتهای پیشین اهل فضل و علم بودند که از میان آنهـا
میتوان به خواجه نظام الملک اشاره کرد. از سال 429 تا 498 ق چهار تن از پادشاهان سلجوقی به نامهای طغـرل، آلـب
ارسلان، ملکشاه و برکیارق حکومت کردند که شاعران بسیاری در دربار آنـان حضـور داشـتند. شـاعران دورهی سـلجوقی
همان روش بیان شاعران دورهی غزنوی را دنبال کردند و از همان مفاهیم در شـعر خـود بهـره بردنـد. بـا مـرگ خواجـه
نظام الملک در 485 ق . اقتدار حکومت سلجوقی رو به ضعف نهاد. میان خاندان آنها جنگهای طولانی در گرفت و تمـام
نواحی آنان میان امرای خاندان سلجوقی تقسیم شد. 
در قرن پنجم فخرالدین اسعد گرگانی با سرودن داستان ویس و رامین به ادبیـات داسـتانی غنـایی، رونقـی بخشـید و در
اواخر این قرن با ظهور ناصرخسرو ادبیات دینی و کلامی گسترش یافت. او برخلاف شاعران آن زمان از قصیده و قال بهای
شعری برای بیان مقاصد دینی و سیاسی استفاده کرد. «12» زبان و ادبیات فارسی
دورهی دوم حکوت سلجوقیان یکی از پرآشوبترین و پرهیاهوترین ادوار سیاسی در ایران است که با جنـگهـای داخلـی
سلجوقیان، انتقال قدرت به سنجر و شکست سنجر از ترکان غـز و اسـارت او، تسـلط خوارزمشـاهیان بـر ایـران و تهـاجم
بیرحمانهی مغول در قرن هفتم همراه است. 
سلطان سنجر تا 511 ق در خراسـان امارت داشت و از این تاریخ به بعد همهی مدعیان را از میان برداشت و بنا به قـول
راحۀ الصدور، خطّـهی حکومت وی به کاشغر، یمن، طایف، عمان، آذربایجان و روم رسید. اما قدرت سلطان سنجر پـس از
 536 ق رو به ضعف نهاد و باعث شد که خوارزمشاهیان قدرت خود را افزایش دهند. این ضعف سنجر به حدی رسید کـه
او در 548 ق از طوایف غز شکست خورد و به اسارت آنان درآمد. غزان بعد از تسلط بر خراسان، فجیعترین اعمـال تـاریخ
را انجام دادند. سنجر اگر چه از اسارت غزان گریخت اما تا 552 ق بیشتر دوام نیاورد و در همان سال درگذشت. 
بعد از مرگ سنجر ممالک سلجوقی میان سرداران آنان تقسیم شد و بعد از 552 ق چندین حکومـت سـلجوقی در تـاریخ ظهور کردند

سبک شناسی شعر پارسی 
1. سبک چیست؟
واژهی «سبک» به معنی گداختن و ریختن و قالب گیری کردن زر و نقره است. سبک در اصطلاح ادبیات عبـارت اسـت از  روش خاص ادراك و بیان افکار به وسیله ترکیب کلمات و انتخاب الفاظ و طرز تعبیر . در بیان ویژگیهای سبکشناسـی
تعیین ،بسامد و تکرار یممیزه نهایی هر سبکی است . سبکشناسی شعر، نیازمند تقسیمات دقیق و جزیی است، اما مهم-
ترین و معمولترین تقسیمبندی سبکها در ادبیات فارسـی براسـاس تقسـیمبنـدی سـبکهـای دورهای اسـت. تحـولات
تاریخی، اجتماعی و تغییراتی که در هر دوره حاصل میشود، مجموعاً سبب میشود که در هر عصر شاعران و نویسـندگان
به زبانی خاص سخن بگویند و امور و مسائل را از دیدگاههایی خاص بنگرند. از این رو در نویسندگان و شاعران هـر عصـر
ویژگیهای لفظی و معنوی مشترکی دیده میشود. اگر چه باز هر سبکی قهیبه طر یو طرزها یمختلف لیتبد یم شـود تـا
جایی یکه هر شاعر شیوه یو طرز خاص را به خود اختصاص میدهد . (سبک شخصی) 
2 1. . سبکهای شعر فارسی 
با مبنا قرار دادن ادوار ادبی مرحوم محمد تقی بهار سبکهای شعر فارسی را به چهار دسته تقسیم کرده است: 
 -1 یسبک خراسان (ترکستانی - یسامان ) : از ابتدای قرن سوم تا اواخر قرن ششم.
 -2 یسبک عراق : از اواخر قرن ششم تا اواسط قرن نهم. ا نی ییسبک با سنا آغاز و با عبدالرحمن جامی یپا ان یم یپذ رد.
 -3 یسبک هند (سبک صائب) : از اواخر قرن نهم تا اواخر قرن دوازدهم. از آنجا که صـائب تبر یزیـ طلا اهیـ دار نیـ نـوع
،سبک است یبه نام و هم مشهور است.
 -4 یدوره بازگشت : از اواخر قرن دوازدهم و اوا لی یقرن س زدهم یشروع م شود و تا اواسط قرن چهاردهم ادامه م دیی اب . 
اگر سبکهای بینابین را نیز که هرکدام حد واسط میان دو سبک هستند، در نظر بگیریم، سبکهای شعر فارسـی هشـت
سبک میشوند که عبارتند از: 
 -1 سبک خراسانی از نیمهی دوم قرن سوم تا قرن پنجم 
 -2 سبک حد واسط یا دورهی سلجوقی در قرن ششم«20» زبان و ادبیات فارسی
 -3 سبک عراقی از قرن هفتم تا قرن نهم
 -4 سبک حد واسط یا مکتب وقوع و واسوخت در قرن دهم
 -5 سبک هندی از قرن یازدهم تا نیمه اول قرن دوازدهم
 -6 یسبک دوره بازگشت از اواسط قرن دوازدهم تا پایان قرن سیزدهم
 -7 سبک حد واسط دوران مشروطه نیمهی اول قرن چهاردهم
 -8 سبک نو، از نیمهی دوم قرن چهاردهم به بعد