پرسشنامه سنجش میزان اشباعیت بازار

 پرسشنامه سنجش میزان اشباعیت بازار

از مهم‌ترین مراحل انجام یک تحقیق تهیه ابزار سنجش می­باشد. شاخص­های مورد سنجش در این تحقیق، پیش از آنکه در قالب پرسشنامه به نظرسنجی گذاشته شود، در معرض قضاوت اساتید راهنما و مشاور قرار گرفت و نهایتاً پرسشنامه مورد توافق به عنوان ابزار جمع­آوری داده­ها استفاده شد. این پرسشنامه در مجموع شامل 38 سؤال می­باشد که در ابتدا مقدمه­ای برای مشخص نمودن موضوع مورد پرسش آورده شد و پس از آن سؤالات تخصصی مطرح گردید. این بخش که به فرضیه‌های تحقیق اختصاص دارد، شامل 38 سؤال است. در طراحی این قسمت سعی شده است که سئوالات پرسشنامه تا حد ممکن قابل‌فهم باشند. 18 سؤال در خصوص عناصر مسئولیت اجتماعی است که شامل مسئولیت تجاری (6 سؤال)، مسئولیت اخلاقی (6 سؤال) و مسئولیت در جامعه (6 سؤال) می­باشد. همچنین 8 سؤال در خصوص ترفیع که شامل تبلیغات (کیفیت ادراکی، 4 سؤال) و تبلیغات (کمیت ادراکی، 4 سؤال) می­باشد. همچنین این پرسشنامه شامل 12 سؤال برای سنجش تصمیم­گیری به قصد خرید می­باشد که شامل 3 سؤال برای سنجش اعتماد، شامل 3 سؤال برای سنجش رضایت، شامل 3 سؤال برای سنجش وفاداری و در نهایت شامل 3 سؤال برای سنجش قصد خرید است. برای طراحی این سؤالات از طیف پنج گزینه­ای لیکرت استفاده گردیده است.

علت استفاده از مصاحبه نیز در این تحقیق آن است که مصاحبه باعث می­شود مصاحبه شونده یا پاسخگو به خوبی نسبت به اهداف و اغراض و مقاصد پرسش­ها و نیز تحقق آگاه شود. بنابراین امکان درک، کشف و دریافت پاسخ­های مناسب که محقق را برای دستیابی به حقیقت و واقعیت و کشف مجهول کمک نماید، فراهم می­شود(حافظ­نیا،ص 175 1384). لذا در زمان پاسخگویی به پرسشنامه­های این تحقیق، پژوهشگر از طریق مصاحبه ابهامات پاسخ­دهندگان را رفع نمود و از این­رو تمامی پرسشنامه­ها قابلیت استفاده را داشتند.

 بررسی روایی و پایایی ابزار سنجش

یک آزمون خوب باید از تعدادی ویژگی مطلوب مانند عینیت، سهولت اجرا، عملی بودن، سهولت تعبیر و تفسیر، روایی و پایایی برخوردار باشد. مهم‌ترین موارد ذکرشده در این ویژگی­ها، روایی و پایایی است. (مؤمنی، 1386) که در اینجا به بررسی این دو مورد پرداخته می­شود. اگر پرسشنامه دارای این دو معیار باشد این بدان معنی است که میزان یا درصد اشتباه محقق در اندازه­گیری ملاک­ها و عوامل مورد نظر، اگر صفر نباشد به حداقل ممکن می­رسد. به طوری که هر چه میزان اشتباه محقق در مورد ملاک­ها و عوامل اندازه­گیری کمتر باشد اعتبار و قابلیت آن در اندازه­گیری بیشتر می­باشد. اعتبار در اندازه­گیری را روایی و قابلیت اعتماد را پایایی می­گویند. ابزار سنجش باید از روایی و پایایی برخوردار باشد تا محقق بتواند داده­های مناسب با تحقیق را گردآوری نماید، ابزار سنجش و آزمون­های استاندارد و میزان شده معمولاً از روایی و پایایی مناسبی برخوردارند(سرمد و همکاران، ص 169، 1385).

روایی[1] پرسشنامه

مفهوم اعتبار به این سوال پاسخ می­دهد که ابزار اندازه­گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می­سنجد. اعتبار یک تحقیق، میزان دقت شاخص­ها و معیاهایی است که در راه سنجش پدیده موردنظر (اندازه­گیری به طور غیرمستقیم) تهیه شده­اند. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه­گیری نمی­­توان به دقت داده­های حاصل از آن اطمینان داشت. روش­های متعددی برای تعیین اعتبار ابزار اندازه­گیری وجود دارد(سرمد، ص 171، 1385). در این تحقیق از روش روایی صوری برای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. بدین صورت که از تعدادی از صاحب­نظران و محققان در زمینه تحقیق، در رابطه با میزان درستی و شفافیت سؤالات پرسشنامه نظرخواهی به عمل می­آید که بدین ترتیب از متخصصان صاحب­نظر در این رشته از جمله استاد راهنما و استاد مشاور نظرخواهی به عمل آمد که آن‌ها اعتبار پرسشنامه را تأیید کردند. در این پرسشنامه هدف‌دار بودن سؤالات، کوتاه بودن پرسشنامه و پاسخگویی آسان آن لحاظ گردید. همچنین مقدمه کوتاه در ابتدا هر پرسشنامه همراه با توضیحات شفاهی جهت روان و ساده‌تر کردن مفهوم سؤالات انجام شد.

پایایی[2] پرسشنامه

قابلیت اعتماد یکی از ویژگی­های فنی ابزار اندازه­گیری است(سرمد، ص 166، 1385). مقصود از قابلیت اعتماد یک ابزار اندازه­گیری، آن است که اگر خصیصه مورد سنجش را با همان وسیله(یا وسیله مشابه و قابل مقایسه با آن) تحت شرایط مشابه دوباره اندازه بگیریم، نتایج حاصل تا چه حد مشابه، دقیق و قابل اعتماد است؟ یک وسیله معتبر آن است که دارای ویژگی تکرارپذیری و باز پدیدآوری باشد، یعنی بتوان آن­را در موارد متعدد بکار برد و در همه موارد نتایج یکسان تولید نماید. اگر روش­های اندازه­گیری فاقد اعتبار کافی و معقول باشد اجرای پژوهش تجربی، بی­معنا خواهد بود(هومن، ص 228، 1374).

[1] . Validity

[2] . Reliability