تحقیق ارزیابی نوع مدیریت سود و بررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت بر روی مدیریت سودآوری آتی

تحقیق ارزیابی نوع مدیریت سود و بررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت بر روی مدیریت سودآوری آتی

چكیده:.. 1

مقدمه:.. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-مقدمه: 4

2-1 بیان مسأله 4

3-1 اهداف پژوهش.. 7

4- ا اهمیت و ضرورت پژوهش.. 7

5-1فرضیه پژوهش.. 9

6-1 چارچوب نظری ومدل پژوهش.. 9

7-1 متغیرهای پژوهش.. 11

8-1 قلمرو پژوهش.. 12

1-8-1- قلمرو موضوعی پژوهش.. 12

2-8-1- قلمرو مکانی پژوهش.. 12

3-8-1- قلمرو زمانی پژوهش.. 12

9-1- واژگان کلیدی و اصطلاحات به کار رفته در پژوهش.. 12

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2- مقدمه : 15

2-2 گفتار نخست:مدیریت سود 16

1-2-2 مفاهیم سود برای گزارشگری. 16

2-2-2   مفهوم مدیریت سود 18

3-2-2  انگیزه های مدیریت سود 20

4-2-2-   طبقه بندی مدیریت سود 23

1-4-2-2 - انواع روشهای مدیریت سود: 23

2-4-2-2 انواع مدیریت سود: 27

5-2-2- هموارسازی سود 30

3-2  گفتار دوم:اقلام تعهدی اختیاری. 33

1-3-2 حسابداری تعهدی و مدیریت سود 33

2-3-2 اقلام تعهدی : 34

3-3-2 کشف و اندازه گیری مدیریت سود با اقلام تعهدی اختیاری. 36

4-2- گفتار سوم:ساختار مالکیت.. 37

1-4-2حاکمیت شرکتی. 37

1-1-4-2مفهوم حاکمیت شرکتی : 37

2-1-4-2 تئوری نمایندگی: 38

2-4-2- مالکیت نهادی. 39

1-2-4-2نظارت نهادی و مدیریت سود: 41

3-4-2- نقش سرمایه گذاران نهادی در انگیزش مدیران. 43

4-4-2- ساختار مالکیت و ارزش گذاری اقلام تعهدی اختیاری. 45

5-4-2- مالکیت خانوادگی. 46

6-4-2 - ساختارمالکیت و مدیریت سود 48

5-2 گفتار چهارم:اندازه شرکت.. 50

1-5-2 اندازه شرکت و مدیریت سود 50

2-5-2 شاخص های اندازه : 52

6-2 گفتار پنجم :پیشینه پژوهش.. 53

1-6-2  پژوهش های مرتبط در برون کشور. 53

2-6-2 پژوهش های مرتبط در درون کشور. 56

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

1-3- مقدمه : 61

2-3 جامعه آماری. 61

3-3 تعیین حجم نمونه 62

4-3 فرضیه پژوهش.. 63

5-3 روش پژوهش.. 64

6-3 گردآوری اطلاعات.. 64

7-3 تابع آماره 65

1-7-3 آزمون کولمو گوروف-اسمیرنوف (ks ) 65

2-7-3 آزمون دوربین - واتسون (DW) 65

8-3 رگرسیون چندگانه ومنطق آزمون فرضیه 66

1-8-3 آزمون برای معنی دار بودن رگرسیون وتایید  یا  رد  فرضیه 67

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه ها

1-4-‏ مقدمه‏: 69

2-4 شاخص های توصیفی متغیرها 69

4-4 آزمون نرمال بودن متغیر پاسخ ( وابسته ) 74

1-4-4 آزمون جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1. 74

2-4-4آزمون سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1. 77

3-4-4آزمون تغییرات سود در سال t+1. 79

5-4 آزمون فرضیه پژوهش.. 81

1-5-4 رگرسیون چندگانه با متغیر پاسخ جریان وجوه نقدحاصل از عملیات در سال t+1(CFOt+1) 81

2-5-4 رگرسیون چند گانه با متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 (NDNIt+1) 86

3-5-4 از رگرسیون چندگانه با متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1 ( EARNt+1∆) 92

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5-مقدمه: 105

2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه 105

1-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت با شاخص جریان وجوه نقدحاصل ازعملیات سال t+1(CFOt+1) 105

2-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت و اندازه شرکت با شاخص سودخالص اقلام تعهدی غیراختیاری سال t+1 (NDNIt+1) 106

3-2-5 ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه وبررسی اثرات ساختارمالکیت واندازه شرکت با تغییرات سودسال t+1 (EARNt+1 ∆) 106

4-2-5جمع بندی نتایج آزمون فرضیه بارهرسه شاخص سودآوری آتی. 107

3-5-نتیجه گیری کلی پژوهش : 108

4-5 پیشنهادها 108

1-4-5 پیشنهادهایی در راستای یافته های پژوهش.. 109

2-4-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی : 109

5-5 محدودیت های پژوهش : 110

پیوستها:

پیوست شماره 1. 112

پیوست شماره 2. 114

پیوست شماره 3. 119

پیوست شاره 4 : 124

پیوست شماره 5. 141

منابع و ماخذ:

منابع فارسی: 159

منابع لاتین: 162

چکیده انگلیسی .......................................................................................................164

نگاره (1-1) : متغیرهای پژوهش.. 11

نگاره (1-2 ) پژوهش های  مرتبط با مدیریت سود 58

نگاره (2-3) : متغیرهای پژوهش.. 64

نگار (1-4)شاخص های توصیف کننده متغیرها : 70

نگاره (2-4 ): توزیع فراوانی متغیر مجازی برای مالکیت خانوادگی (DFAM) 71

نگار (3-4) : توزیع فراوانی متغیر مجازی برای اندازه شرکت (Dsize) 71

نگاره (4-4)ماتریس همبستگی وضریب همبستگی پیرسون. 73

نگاره (5-4) : آزمون کولموگروف –اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر پاسخ جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال T+1. 75

نگاره (6-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغییر وابسته تبدیل شده 76

نگاره (7-4)آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود خالص اقلام غیر اختیاری در سال T+1  77

نگاره (8-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود خالص اقلام تعهدی  غیر اختیاری در سال T+1  تبدیل شده 78

نگاره (9-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیروابسته تغییرات  سود در سال T+1  79

نگاره (10-4): آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر سود در سال T+1تبدیل شده 80

نمودار (6-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ  تغییرات سود در سال t+1 بعد از تبدیل. 80

نگاره (11-4) : متغیر های مستقل وارد شده /متغیر های حذف شده 81

نگاره (12-4)  : ضریب همبستگی ،ضریب تعیین و آزمون دوربین-واتسون: بین  متغیرهای مستقل و متغیر وابسته (جریان وجوه نقد حاصل از عملیات سال t+1) 82

نگاره (13-4) : تحلیل واریانس رگرسیون(ANOVA) متغیر های مستقل و متغیر جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1  82

نگاره (4-14) : ضرایب معادله رگرسیون (coefficients) متغیر مستقل و متغیر وابسته  جریان وجوه نقد حاصل از عملیات t+1. 83

نگاره (15-4) : آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها با متغیر پاسخ CFO t+1 86

نگاره (16-4) : متغیرهای مستقل وارد شده /متغیرهای حذف شده 87

نگاره (17-4) : ضریب همبستگی ، ضریب تعیین و آزمون دوربین –واستون : بین متغیرهای مستقل و سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1. 87

نگاره (18-4) : تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) متغیرهای مستقل و متغیروابسته سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1. 88

نگاره( 19-4 ): ضرایب معادله رگرسیون (Coefficients) متغیرهای مستقل و متغیر وابسته سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1. 89

نگاره(20-4 ):آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطایا باقی مانده ها بامتغیر پاسخ1 NDNIt+  91

نگاره(21-4 ):متغیرهای مستقل وارد شده | متغیرهای حذف شده 92

نگاره(22-4 ) ضریب همبستگی ، ضریب تعیین وآزمون دوربین- واستون : بین متغیرهای مستقل و تغییرات سود در سال t+1  92

نگاره(23-4 ) :تحلیل واریانس رگرسیون (ANOVA) متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته تغییرات سود در سال t+1  93

نگاره (24-4 ):ضرایب معادله رگرسیون((coefficient متغیرهای مستقل ومتغیر وابسته تغییرات سود در سال t+1  94

نگاره (25-4 ) :آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن خطا یا باقی مانده ها با متغیر پاسخ تغییرات سود در سال t+1. 97

نگاره (26-4 ) خلاصه نتایج آزمون فرضیه با هر یک از شاخص ها ی سودآوری آتی. 97

نگاره (27-4)خلاصه نتایج آزمون ها اثرات متغیرها برپیش بینی سودآوری اتی. 98

نگاره(28-4) اطلاعات مالی شرکت.. 99

نمودار(1-2): انواع هموارسازی سود 32

نمودار 1-4:نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ  جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1   قبل از تبدیل ریاضی  75

نمودار (2-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ  جریان وجوه نقد حاصل از عملیات در سال t+1   بعد از تبدیل ریاضی  76

نمودار (3-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 قبل از تبدیل  77

نمودار (4-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1 بعد از تبدیل  78

نمودار (5-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ  تغییرات سود در سال t+1 قبل از تبدیل. 79

نمودار (6-4): نمودار هیستوگرام متغیر پاسخ  تغییرات سود در سال t+1 بعد از تبدیل. 80

نمودار (7-4): نمودار هیستوگرام  باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ جریان وجوه نقدحاصل از عملیات در سال t+1. 85

نمودار (8-4): نمودار هیستوگرام باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ  سود خالص اقلام تعهدی غیر اختیاری در سال t+1. 91

نمودار (9-4): نمودار هیستوگرام  باقیمانده های استاندارد شده رگرسیون با متغیر پاسخ  تغییرا سود در سال t+1  96

رسوائی اخیر در انرون و ورلدکام وسایرشرکتهای آمریکائی ،موجب برانگیخته شدن احساسات  عمومی جامعه گردید.بنابراین عموم جامعه براین باورشدن که  مدیریت سوداعمال شده  توسط مدیران شرکت ها ، به مدیریت سود فرصت طلبانه گرایش دارد ، تا  منافع شخصی آنها بیشینه گردد.

هدف پژوهش  ، بررسی نوع  مدیریت سود اعمال شده ( مدیریت سود فرصت طلبانه یا مدیریت سود کارآ) و تاثیر ساختار مالكیت و اندازه شرکت بر پیش بینی سودآوری آتی درشرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و همچنین ترغیب وتشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری باتوجه به  وضعیت شرکت ازنظراطلاعات ارائه شده درپیش بینی سودآوری آتی می باشد.

از این رو از مجموع 321 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا قبل از سال 1381 ، تعداد 99 شرکت از طریق نمونه گیری به روش  حذف سیستماتیک در طی سالهای 1382 تا 1385 انتخاب و با استفاده از رگرسیون چندگانه مورد آزمون  قرار گرفتند . متغیرهای این پژوهش عبارتند از : اقلام تعهدی اختیاری ، اقلام تعهدی غیر اختیاری ، مالكیت نهادی ، مالكیت خانوادگی ، اندازه شرکت و سودآوری آتی .

یافته های پژوهش نشان می دهد که نوع مدیریت سود اعمال شده بوسیله شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به مدیریت سود کارآ گرایش دارند .همچنین بین اندازه شرکت وپیش بینی سودآوری آتی رایطه مثبت (مستقیم ) و بین ساختار مالكیت خانوادگی وپیش بینی  سودآوری آتی رابطه منفی (معکوس) وجود دارد.در خصوص تاثیر ساختار مالكیت نهادی برپیش بینی سودآوری آتی شواهدی مشاهده نگردید.

وجود بازارهای سرمایه، یکی از ابزارهای توسعه اقتصادی می باشد. بازارهای سرمایه و شرکت های سهامی این امکان را فراهم می آورند که تعداد زیادی از صاحبان سرمایه، با سرمایه های کوچک و بزرگ، در یک واحد اقتصادی مشارکت کنند وبه این ترتیب ، مشکل تأمین سرمایه های کلان برای ایجاد طرحهای صنعتی بزرگ برطرف می گردد. هر کشوری می تواند با ایجاد بازار بورس مطمئن وامن، سرمایه های سرگردان جامعه را جمع آوری کرده و آن را در مسیرهای  تولید و ایجاد ارزش افزوده  هدایت کند و از طریق این ارزش افزوده (حقوق ، سود سهام و سهم دولت به عنوان مالیات و...) گامی به طرف توسعۀ اقتصادی کشور بردارد.

پژوهش هایی که درمورد مسائل  مختلف مربوط به بورس صورت می گیرد، می تواند نقاط ضعف و قوت را مشخص نموده و کمک شایانی به سازمان بورس اوراق بهادار- در ایفای نقش بزرگی  که به عهده دارد- بنماید، همچنین این پژوهش ها می تواند به تصمیم گیری صحیح سهامداران کمک کند و تخصیص بهینۀ منابع اقتصادی، به نحو مطلوبتری صورت گرفته و وضع سرمایه گذاری بهتر گردد.