تحقیق ارشد رشته روانشناسی: بررسی رابطه بین نحوه مدیریت زمان در اوقات فراغت با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی

این بدان معناست که هدف، خلقت موجودی خدا گونه بوده است که دارای صفات و خصوصیاتی باشد تا خلیفه خدا روی زمین شود و برای تربیت انسانها از میان خود آنها راهنمایانی برگزید تا راه راست را به انسانها نشان دهند. نقش تربیتی این راهنمایان به گونه ای بوده که انسانها در تمامی ابعاد وجودیشان رشد کنند. با مشاهده زندگی گذشتگان خواهیم دید که معمولاً زندگی افراد جامعه به سه بخش تقسیم می&zwnj شده است. قسمت اول کار و مشغله روزانه که جهت تأمین معاش خانواده بوده است و قسمت دیگر را خواب و استراحت و تجدید قوای جسمی جهت شروع روزی نو و ادامه کار و تلاش روزانه تشکیل می&zwnj داده است و بین این دو زمان، زمان سومی نیز مشاهده می&zwnj شود که در آن افراد نه کاری انجام می&zwnj دادند و نه در خواب بودند. البته این زمان بسیار کوتاه بود و به مرور زمان مدت آن افزایش یافته است. این مدت زمان از روز را اوقات فراغت (Leisure times) نام نهادند. در زندگی فردی و اجتماعی بسیاری از جوامع و ملتهای امروز جهان، اوقات فراغت بخش مهم و جدانشدنی از برنامه&zwnj های تربیتی جوانان محسوب می&zwnj شود و هر اجتماعی با توجه به این نکته تا چه میزان از تحولات صنعتی و اجتماعی عصر حاضر تأثیر پذیرفته است، از ساعات فراغت به فراخور وضع و موقعیت خویش و بر اساس تواناییهای اقتصادی خود و نیز اعتقادات و درک ویژه ای که از اوقات فراغت دارند، بهره می&zwnj گیرند. واضح است که کم توجهی به این موضوع موجب می&zwnj شود که افراد نتوانند اوقات بیکاری خود را به نحو مطلوب و دلخواه سپری کنند و از نقش سازنده ای که این ساعات در پرورش شخصیت و تکمیل دانش و معلومات دارند بهره ببرند. یکی از اقشار جامعه، جوانان هستند و آنها سرشار از انرژی جوانی می&zwnj باشند که این انرژی باید به گونه ای مورد بهره برداری قرار گیرد (سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۱).

جهت دادن صحیح به بهره برداری از انرژی جوانان و برآوردن نیازهای آنها، مستلزم برنامه ریزی واقع بینانه و صحیح زمانی است تا بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی این قشر جولگیری به عمل آید. امروزه استفاده بهینه از وقت و زمان، مهمترین مسأله در کشورهای مترقی جهان می&zwnj باشد ولی متأسفانه در کشور ما توجه چندانی به وقت و زمان نمی شود و با از دست دادن این عنصر بسیار مهم، لطمه&zwnj های زیادی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و آموزشی و پرورشی و… به کشورمان وارد می&zwnj شود، زیرا مدیریت زمان کمتر دیده می&zwnj شود. پس برای افزایش بهره وری، مخصوصاً در واحدهای آموزشی بهتر است از مدیریت زمان (Time management) استفاده شود و این برنامه ریزی زمانی به کارمندان و محصلان از قبیل دانش آموزان و دانشجویان آموزش داده شود (براتی، ۱۳۸۴).

امروزه این اعتقاد وجود دارد که ریشه بسیاری از اضطرابها و فشارهای روحی انسان عصر حاضر، کمبود وقت یا از دست دادن زمان است. قرن حاضر به دلیل گسترش شبکه اطلاع رسانی و تهاجم و انفجار اطلاعات، به عنوان « عصر سرعت» شناخته شده است و بشر امروز برای دور نماندن از قافله و زمان خویش و کسب اطلاعات به ناچار، به تلاش مستمر و بی وقفه می&zwnj پردازد. این تلاش، بدون برنامه ریزی زمانی موجب استرس و فشار روانی می&zwnj شود (فراست، ۱۳۷۱).

به نظر پژوهشگر، احتمال دارد که مدیریت زمان که استفاده بهینه از وقت برای اهداف کوتاه مدت و بلند مدت، با در نظر گرفتن اولویت&zwnj ها و اوقات فراغت فرد است، با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی فرد رابطه داشته باشد.

بیان مسأله :

با در نظر گرفتن اینکه یکی از ویژگیهای عصر کنونی، سرعت ارتباطات است، به همین دلیل توجه به مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و جهت دادن به برنامه&zwnj های زمانی آن امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. به عبارت دیگر مسئله کنونی، نداشتن برنامه ریزی زمانی صحیح در اوقات فراغت آنها می&zwnj باشد (علیمرادیان، ۱۳۶۸).

با توجه به وقت آزادی که در بین ساعات شبانه روز نوجوانان و جوانان مشاهده می&zwnj شود، این تحقیق انجام گرفت تا معلوم گردد که برای گذراندن اوقات فراغت به طرز صحیح، چگونه می&zwnj توان از مدیریت زمان بهره برد. لذا محقق با توجه به مطالعات مقدماتی که در این زمینه انجام داده است بر آن است تا با گردآوری اطلاعات دقیق&zwnj تر، از طریق اجرای یک تحقیق غیر آزمایشی از نوع همبستگی، رابطه بین نحوه مدیریت زمان در اوقات فراغت را با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی مشخص نماید.

طبق تعریف سازمان طی جوانان، افرادی که دارای سنین ۱۵ تا ۲۹ سال می&zwnj باشند، جوان محسوب می&zwnj شوند. ایران به عنوان یکی از کشورهای مدیترانه شرقی دارای جمعیت جوان است.

بانک جهانی در سال ۲۰۰۰، جمعیت ۱۵ تا ۲۹ ساله کشور ما را معادل ۱/۳۲ درصد کل جمعیت گزارش نموده است (سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۱).

لذا با عنایت به خصوصیات و استعدادهای بالقوه این گروه سنی در جهت شکوفایی جامعه فردا، لازم است وضعیت سلامت روان این قشر شناسایی شود و رابطه آن با سایر عوامل به درستی مورد بررسی قرار گیرد (همان منبع ).

بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان برای استفاده بهینه از اوقات فراغت خود، مدتها قبل و نزدیک به زمان امتحانات خود برنامه ریزی صحیح زمانی نمی کنند و یا از مدیریت زمان اطلاعی ندارند. برخی نیز به رغم اطلاع محدود، از آن استفاده نمی کنند. به نظر پژوهشگر، رابطه نحوه مدیریت زمان در اوقات فراغت با سایر متغیرها باید بررسی شود تا اقدامات لازم و ضروری در پژوهشهای بعدی انجام گیرد.

از طرفی آموزش و پرورش، به دلیل آموزش و تعلیم نیروهای مورد نیاز بخشهای مختلف جامعه در تمامی کشورهای دنیا اهمیت به سزایی دارد. در بحث آموزش و پرورش مفاهیم پیشرفت تحصیلی و افت تحصیلی به میان می&zwnj آید. از پیشرفت تحصیلی، به عنوان یکی از ابعاد پیشرفت در نظام آموزش و پرورش، مفهوم « انجام تکالیف و موفقیت دانش آموزان در گذراندن دروس یک پایه تحصیلی مشخص » یا « موفقیت دانش آموزان در امر یادگیری مطالب درسی» ، مستفاد می&zwnj شود. وجه مخالف پیشرفت تحصیلی، افت تحصیلی است که یکی از معضلات نظام آموزشی می&zwnj باشد که خود را به شیوه&zwnj های گوناگون مانند عدم موفقیت دانش آموزان در دستیابی به اهداف مقاطع تحصیلی مربوطه، مردودی و تکرار پایه&zwnj های تحصیلی، ترک تحصیل زودرس و بیکاری و بلاتکلیفی نشان می&zwnj دهد (پورشافعی، ۱۳۷۰).

با توجه به اضطراب و استرس ناشی از دروس و امتحانات مدارس و دانشگاهها در بین نوجوانان و جوانان لزوم یک برنامه ریزی صحیح زمانی، یا به عبارتی مدیریت زمان جهت استفاده بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان، از اهمیتی ویژه برخوردار است.

این پژوهش به طور کلی تلاش دارد که رابطه بین نحوه مدیریت زمان در اوقات فراغت را با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی مشخص نماید و می&zwnj کوشد که به طور اخص آشکار سازد که چه رابطه ای بین نحوه مدیریت زمان در اوقات فراغت با سلامت روان جوانان وجود دارد ؟ و اینکه آیا بین نحوه مدیریت زمان در اوقات فراغت با پیشرفت تحصیلی آنها رابطه وجود دارد ؟ یا خیر؟

فهرست مطالب:

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئاله

اهداف تحقیق

فرضیه&zwnj های تحقیق

سوال های تحقیق

ضرورت و اهمیت تحقیق

تعاریف نظری و عملیاتی متغیر های پژوهشی

فصل دوم : پیشینه پژوهش

مقدمه

پیشرفت تحصیلی : تعریف، معیارها و عوامل تاثیر گذار

معیارهای پیشرفت تحصیلی

تعریف بهزیستی و مولفه&zwnj های آن

ویژگی های افراد شاد

رویکرد های نظری به بهزیستی

روش&zwnj های ارزیابی بهزیستی

عوامل و همبسته&zwnj های بهزیستی

مبانی نظری مدیریت زمان

مبانی نظری اوقات فراغت

مقدمه

تعریف های اوقات فراغت

اوقات فراغت از دیدگاه اسلام

اوقات فراغت از نظر فیلسوفان و جامعه شناسان

سابقه علمی پیشینه تحقیق در ایران و خارج از کشور

پیشنه تحقیق در مورد مدیریت زمان در اوقات فراغت در ایران