بررسی تطبیقی تجدیدنظر احكام كیفری در حقوق ایران و انگلیس

فهرست مطالب

عنوان........................................................................................................................ صفحه

علایم اختصاری..................................................................................................................... 1

مقدمه................................................................................................................................... 2

الف) طرح بحث.................................................................................................................... 2

ب) اهمیت موضوع و علت انتخاب آن ..................................................................................... 3

ج) سوالات تحقیق ............................................................................................................. 4

د) فرضیات تحقیق ............................................................................................................. 4

ه) روش تحقیق...................................................................................................................... 5

و) پلان كلی.......................................................................................................................... 5

بخش نخست

تجدیدنظر در احكام كیفری: سیرتحول، مفهوم و مبانی، خصوصیات و آثار

فصل‌اول: فرایند تكوین و تطور تجدیدنظر احكام كیفری ............................................ 7

مقدمه .................................................................................................................................. 7

مبحث اول: سیر تكوین و تطور تجدیدنظر احكام كیفری در حقوق ایران ...................................... 8

گفتار اول: تجدیدنظر احكام كیفری قبل از انقلاب اسلامی ایران ................................................... 8

بند اول: قوانین موقتی اصول محاكمات جزایی .......................................................................... 9

بند دوم: قانون تسریع دادرسی و اصلاح قسمتی از قوانین دادگستری ............................................ 11

بندسوم: قانون اصلاح پاره‌ای از قوانین دادگستری .................................................................... 12

گفتار دوم: تجدیدنظر احكام كیفری پس از انقلاب اسلامی ایران ................................................ 13

بند اول: الغاء نظام تجدیدنظر احكام كیفری ............................................................................ 13

الف: آیین نامه دادسراها و دادگاه های انقلاب ......................................................................... 13

ب: لایحه قانونی تشكیل دادگاه‌های عمومی ........................................................................... 14

ج: قانون اصلاح موادی از قانون آیین دادرسی كیفری .............................................................. 14

بند دوم: احیاء نظام تجدیدنظر احكام كیفری .......................................................................... 20

الف: قانون تعیین موارد تجدیدنظر احكام و نحوه رسیدگی‌ آن‌ها ............................................... 20

ب: قانون تشكیل دادگاه‌های كیفری یك و دو شعب دیوان عالی كشور ..................................... 21

ج: قانون تجدیدنظر آراء دادگاه‌ها ......................................................................................... 22

بند سوم: وضعیت كنونی تجدیدنظر احكام كیفری ................................................................... 24

الف: قانون تشكیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب ...................................................................... 24

ب: قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور كیفری ......................................... 25

ج: قانون اصلاح قانون تشكیل دادگا‌ه‌های عمومی و انقلاب ....................................................... 25

مبحث دوم : سیرتكوین و تطور تجدینظر احكام كیفری در حقوق انگلستان ................................. 27

گفتار اول: بررسی فرایند تحول و تطور تجدیدنظر احكام صادره از دادگاه جزا ............................ 27

گفتار دوم: بررسی فرایند تحول و تطور تجدیدنظر احكام صادره از دادگاه صلح(مجستریت) ......... 30

فصل دوم: مفهوم و مبانی تجدیدنظر ............................................................................ 32

مقدمه ................................................................................................................................ 32

مبحث اول: تعریف و ماهیت تجدیدنظر .................................................................................. 33

گفتار اول: تعریف تجدیدنظر ................................................................................................ 33

بند اول: تعریف لغوی .......................................................................................................... 33

بند دوم: تعریف اصطلاحی ................................................................................................... 33

گفتار دوم: ماهیت تجدیدنظر ................................................................................................ 35

بند اول: طرق اعتراض به احكام كیفری .................................................................................. 35

بند دوم: انواع تجدیدنظر ...................................................................................................... 36

الف: تجدیدنظر عام ............................................................................................................ 36

ب: تجدیدنظر خاص ........................................................................................................... 37

مبحث دوم‌: مبانی تجدیدنظر ................................................................................................. 40

گفتار اول: مبانی نظری تجدیدنظر ......................................................................................... 40

بند اول: دلایل موافقین تجدیدنظر .......................................................................................... 40

الف: جایزالخطابودن قاضی .................................................................................................. 41

ب: تضمین حقوق اصحاب دعوی ........................................................................................ 42

بند دوم: ادله مخالفین .......................................................................................................... 43

الف: فقدان مبنای صحیح عقلی و فلسفی ................................................................................ 44

ب: مردود بودن حكومت یك دادگاه بر دادگاه دیگر .............................................................. 44

ج: كاستن از ارزش و اعتبار دادگاه بدوی ............................................................................... 45

گفتار دوم: مبانی عملی تجدیدنظر ......................................................................................... 46

بند اول: دلایل موافقین تجدیدنظر .......................................................................................... 46

الف: تجدیدنظر موجبی برای جلب اعتماد عمومی ................................................................... 46

ب: اثر پیشیگرانه تجدیدنظر .................................................................................................. 47

ج: تجدیدنظر موجبی برای وحدت رویه قضایی ...................................................................... 47

د: پیش‌بینی سیستم تجدیدنظر در نظام‌های متمدن دنیا .............................................................. 47

بند دوم: دلایل مخالفین تجدیدنظر ......................................................................................... 48

الف: حكومت سیستم دلایل معنوی ........................................................................................ 48

ب: عدم امكان از سر گرفتن محاكمه در مرحله پژوهش ........................................................... 49

ج: ناكارآمدی روش متداول در دادرسی‌های پژوهش .............................................................. 50

د: محل وقوع دادگاه تجدیدنظر ............................................................................................ 51

ر: كاهش،(تزلزل) اعتبار احكام دادگاه‌ها ................................................................................ 51

ز: دلایل جدید در مرحله تجدیدنظر ....................................................................................... 52

س: تجدیدنظر موجبی برای بلاتكلیفی و ایجاد تسلسل .............................................................. 52

ش: تجدیدنظرموجبی برای سوءاستفاده .................................................................................. 53

فصل سوم: خصوصیات و آثار تجدیدنظر ...................................................................... 56

مقدمه ................................................................................................................................ 56

مبحث اول: خصوصیات تجدیدنظر ........................................................................................ 57

گفتار اول: تجدیدنظر و طرق عادی اعتراض ............................................................................ 57

بند اول: تجدیدنظر و واخواهی .............................................................................................. 57

بند دوم: تجدیدنظر و پژوهش ............................................................................................... 61

گفتار دوم: تجدیدنظر و طرق فوق‌العاده اعتراض ...................................................................... 63

بند اول: تجدید نظر و فرجام ................................................................................................. 63

بند دوم: تجدیدنظر و اعاده دادرسی ....................................................................................... 65

بند سوم: تجدیدنظر و شعبه تشخیص ...................................................................................... 69

بند چهارم: تجدیدنظر و اعتراض از طریق رئیس قوه‌قضائیه ........................................................ 77

مبحث دوم: آثار تجدیدنظر .................................................................................................. 79

گفتار اول: اثر تعلیقی تجدیدنظر ............................................................................................ 79

گفتار دوم: اثر انتقالی تجدیدنظر ........................................................................................... 82

بند اول: برحسب موضوع مورد اعتراض .................................................................................. 84

بند دوم: بر حسب عنوان تجدیدنظرخواه ................................................................................. 86

الف: تجدیدنظرخواهی دادستان ............................................................................................ 87

ب: تجدیدنظرخواهی محكوم‌علیه ......................................................................................... 88

ج: تجدیدنظرخواهی مدعی خصوصی ................................................................................... 91

گفتار سوم: ممنوعیت طرح ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر .................................................... 93

بخش دوم

تشكیلات، تشریفات، صلاحیت و نحوة رسیدگی مراجع تجدیدنظر

فصل اول: ساختار و صلاحیت مراجع تجدیدنظر .......................................................... 97

مقدمه ................................................................................................................................ 97

مبحث اول: ساختار مراجع تجدیدنظر ..................................................................................... 98

گفتار اول: مراجع تجدیدنظر شكلی ....................................................................................... 98

بند اول: دیوان عالی كشور ................................................................................................... 98

الف: قسمت شعب دیوان عالی كشور ................................................................................... 100

ب: دادسرای دیوان عالی كشور .......................................................................................... 101

بند دوم: دادگاه عالی عدالت .............................................................................................. 103

گفتار دوم: مراجع تجدیدنظر ماهوی .................................................................................... 105 

بند اول: دادگاه تجدیدنظر .................................................................................................. 106

بند دوم: دادگاه جزا .......................................................................................................... 111 

مبحث دوم: احكام قابل تجدیدنظر و موارد صلاحیت مراجع تجدیدنظر ..................................... 115

گفتار اول: احكام قابل تجدیدنظر ........................................................................................ 115

بند اول: قطعیت و عدم قطعیت احكام ................................................................................... 115

بند دوم: اصل تاثیر دعوی عمومی و خصوصی بر یكدیگر ....................................................... 121

گفتار دوم: موارد صلاحیت مراجع تجدیدنظر ........................................................................ 123

بند اول : موارد صلاحیت مراجع  تجدیدنظر شكلی ................................................................. 123

الف: موارد صلاحیت دیوان عالی كشور ............................................................................... 123

ب: موارد صلاحیت دادگاه عالی عدالت ............................................................................... 132

بند دوم: موارد صلاحیت مراجع تجدیدنظر ماهوی .................................................................. 134

الف: موارد صلاحیت دادگاه تجدیدنظر ................................................................................ 134

ب: موارد صلاحیت دادگاه جزا ........................................................................................... 138

فصل دوم: شرایط و تشریفات تجدیدنظر .................................................................... 140

مقدمه .............................................................................................................................. 140

مبحث اول: تنظیم و تقدیم درخواست تجدیدنظر ................................................................... 141

گفتار اول: تنظیم درخواست تجدیدنظر ................................................................................ 141

بند اول: شرایط تنظیم درخواست ......................................................................................... 141

الف: دادگاه تجدیدنظر ...................................................................................................... 143

ب: دادگاه جزا ................................................................................................................. 145

ج: دادگاه عالی عدالت ...................................................................................................... 145

د: دیوان عالی ................................................................................................................... 146

بند دوم: ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط تنظیم درخواست ................................................. 153

الف: شرایطی كه ضمانت اجرای آن رد فوری درخواست است. .............................................. 154

ب: شرایطی كه ضمانت اجرای آن توقیف درخواست است. ................................................... 155

گفتار دوم‌: تقدیم درخواست .............................................................................................. 156

بند اول: تكالیف تجدیدنظرخواه .......................................................................................... 156

بند دوم: تكالیف مرجع تقدیم درخواست تجدیدنظر .............................................................. 159

الف: حالتی كه دادخواست خارج از مهلت تقدیم شده باشد ................................................... 159

ب: حالتی كه درخواست تجدیدنظر ناقص تقدیم شده باشد ................................................... 160

ج: حالتی كه درخواست تجدیدنظر ناقص در مهلت مقرر و عامل تقدیم شده باشد ..................... 160

مبحث دوم: اشخاص ذی‌حق و مهلت تجدیدنظرخواهی .......................................................... 164

گفتار اول: اشخاص واجد حق تجدیدنظرخواهی ................................................................... 164

بند اول: محكوم‌علیه .......................................................................................................... 164

بند دوم: دادستان ............................................................................................................... 166

بند سوم: مدعی خصوصی .................................................................................................. 167

گفتار دوم: مهلت درخواست تجدیدنظر ............................................................................... 170

فصل سوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات مراجع تجدیدنظر ....................................... 174

مقدمه .............................................................................................................................. 174

مبحث اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات مراجع تجدیدنظر ماهوی ........................................... 175

گفتار اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات دادگاه تجدیدنظر ...................................................... 175

بند اول: اعمال و تصمیمات دادگاه تجدیدنظر در موارد عدم امكان رسیدگی به دعوی تجدیدنظر . 176

الف: عودت پرونده به دادگاه بدوی .................................................................................... 176

ب: صدور قرار عدم صلاحیت ............................................................................................. 176

ج: صدور قرار رد درخواست .............................................................................................. 177

د: صدور قرار رد دعوی ..................................................................................................... 177

بند دوم: اعمال و تصمیم دادگاه تجدیدنظر در موارد امكان رسیدگی به دعوی تجدیدنظر ........... 178

الف: نحوه رسیدگی دادگاه تجدیدنظر ................................................................................ 178

1ـ اجرای ترتیبات مرحله بدوی ........................................................................................... 180

2ـ اجرای ترتیبات خاص .................................................................................................... 180

1ـ2ـ اخذ تامین مناسب ....................................................................................................... 181

2ـ2 ـ ضرورت یا عدم ضرورت تشكیل جلسه ........................................................................ 182

3ـ2ـ تسهیل حضور زندانی در دادگاه ................................................................................... 184

4ـ2ـ قرار تحقیق و معاینه محلی ........................................................................................... 184

5ـ2ـ استماع ادله جدید ...................................................................................................... 185

ب: تصمیمات دادگاه تجدیدنظر ......................................................................................... 187

1ـ تایید حكم بدوی .......................................................................................................... 187

2ـ تایید حكم بدوی همراه با اصلاح آن ................................................................................ 188

3ـ نقض رای .................................................................................................................... 189

1ـ3ـ صدور رای از دادگاه فاقد صلاحیت .............................................................................. 189

2ـ3ـ صدور رای برخلاف موازین شرعی یا قانونی .................................................................. 189

گفتار دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات دادگاه جزا .............................................................. 195

بند اول: فرایند رسیدگی دادگاه جزا ..................................................................................... 195

بند دوم‌: تصمیمات دادگاه جزا ........................................................................................... 196

مبحث دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات مراجع تجدیدنظر شكلی ........................................... 198

گفتار اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات دیوان عالی كشور ..................................................... 198

بند اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات دیوان عالی در موارد عدم امكان رسیدگی ........................ 198

بند دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات دیوان عالی در موارد امكان رسیدگی .............................. 199 

الف: فرایند رسیدگی دیوان عالی كشور ............................................................................... 199

1ـ گزارش عضوممیز ......................................................................................................... 200

2ـ اعلام تخلف به دادگاه عالی انتظامی قضات ...................................................................... 200

3ـ عدم دعوت اصحاب دعوی ............................................................................................ 201

4ـ اخذ نظر نماینده دادستان كل .......................................................................................... 201

5ـ ختم رسیدگی .............................................................................................................. 201

ب: تصمیمات دیوان عالی كشور ........................................................................................ 202

1ـ تایید رای تجدیدنظر خواسته ........................................................................................... 202

2ـ نقض حكم تجدیدنظرخواسته ......................................................................................... 203

1ـ2ـ نقص بلاارجاع ........................................................................................................... 203

2ـ2ـ نقض به لحاظ نقص تحقیقات ..................................................................................... 204

3ـ2ـ نقض حكم به علت عدم صلاحیت دادگاه بدوی ............................................................. 205

4ـ2ـ نقض و ارجاع ........................................................................................................... 206

گفتار دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات دادگاه عالی عدالت .................................................. 208

بند اول: فرایند رسیدگی دادگاه عالی عدالت ......................................................................... 208

بند دوم: تصمیمات دادگاه عالی عدالت ............................................................................... 208

نتیجه‌گیری و پیشنهاد ......................................................................................................... 210

واژه‌نامه ........................................................................................................................... 221

پرونده‌های انگلیسی مورد استناد .......................................................................................... 224

منابع و مآخذ