مقاله درباره ارسطو

وی از شکسته‌نویسان است. به خط وی قطعه‌ای است به قلم کتابت خفی ‌خوش که چنین رقم دارد: "...ارسطو در طهران تحریر کرد در حالت افسردگی و دلتنگی در منزل...نور چشم مکرم میرزا علی اکبر در قورخانهٔ مبارکه محض یادگاری قلمی شد ، الراجی ارسطو ، ۱۳۱۳".

ارسطو و طرح

طرح از نظر ارسطو آینده ای از روح و احساس است كه بر كالبد آثار ادبی دمیده می شود.  

ارسطو معتقد است در نمایشنامه ها تعدد شخصیت های مختلف نمی تواند در روند شكل گیری و حركت بخشی اثر تاثیر بگذارد. از نظر او می توان حتی با یك یا دو شخصیت نمایشنامه ای را به صحنه برد لیكن خلق حوادث متنوع و بی شمار لازم و غیرقابل اجتناب است. به عبارت ساده تر ارسطو برحضور عنصر حادثه در داستان و نمایشنامه ها بیشتر از حضور و نقش شخصیت ها معتقد است. البته او تراژدی را به جای آن كه یكی از شاخه های نمایشنامه در نظر بگیرد، یكی از انواع و قالب های ادبی می دانست. به همین دلیل صحنه های نمایشنامه ها را جزیی از اجرای نمایشنامه به حساب می آورد:

«یك تراژدی بدون تماشاچی و هنرپیشه هم می تواند تاثیر برانگیز باشد.»

معمولاً در یك نمایشنامه جنبه های مختلفی چون كنش و گفت وگو وجود دارد كه تنها برای اجرا شدن به روی صحنه مناسب است و ارزش آن تنها بر روی صحنه مشخص می شود.

ارسطو به ماهیت نمایشنامه بیش از روش ارایه و القای آن، به تماشاچیان اهمیت می داد. برای او مهم ترین مساله در نمایش شرح حوادث با توجه به رابطه علی و توالی زمانی است. به همین دلیل از نظر ارسطو طرح نمایشنامه نباید كوتاه و خلاصه باشد. او می گفت كه یك نمایشنامه باید به تفصیل ارایه شود و اگر كوچكترین تغییری در طرح آن داده شود دیگر اثر قابل قبولی نخوهد بود. پس طبق نظریه ارسطو طرح نمایشنامه های شكسپیر كه غالباً از داستان ها و افسانه های كهن ایتالیایی اقتباس شده بود فاقد ارزش هستند؛ چرا كه شكسپیر طرح اولیه آثار خود را از آن ها اقتباس كرده بود و در طرح آن ها دست برده بود؛ هرچند كه طرح اقتباس شده با اصل آن شباهت های زیادی دارد، اما نمایشنامه هایی كه شكسپیر خالق آن است از لحاظ تكنیكی و ادبی از ارزش والایی برخوردار هستند. طبق نظریه ارسطو نمی توان شكسپیر را یكی از بزرگترین نمایشنامه نویسان جهان محسوب كرد، به همین ترتیب طرح نمایشنامه های «سوفوكلس» نیز طبق نظریه ارسطو قابل قبول نیستند، چون او نیز بنای آثار خود را اساطیر یونان و روم قرار داده است.