دانلود تحقیق میراث فرهنگی و حفاظت از آن

مقدمه :

میراث فرهنگی و حفاظت ازآن مقوله ای است که امروزه بسیاری از جوامع به خصوص جوامع پیشرفته ای که حتی پشتوانه چندان غنی تاریخی و فرهنگی ندارند به صورت کاملا تخصصی به آن می پردازند. پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی در کشور ما ، اهمیت پرداختن به این زمینه تخصصی را کاملا مشخص و ضروری می نماید

بر اساس تعریف جامع حقوقی و دستور العمل های بین المللی، به کلیه ارزشهایی که توسط گذشتگان برای ما به میراث گذاشته شده اند و ما موظف هستیم آنها را تبدیل به ثروت فرهنگی کنیم، میراث فرهنگی گفته می شود. ارزشهای فرهنگی می تواند شامل ارزشهای تاریخی، اجتماعی، زیبائی شناختی و علمی باشند. طبق تعاریفی اگر ارزش میراثی به جا مانده، قدمتی بیش از صد سال داشته باشد ارگانهایی مانند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موظف به حفاظت از آن هستند.

اما هر پدیده با قدمت صد سال را نمی شود حفاظت کرد و نتیجتا ارزشهای دیگری مد نظر است به عنوان مثال ارزشهای اجتماعی که برخواسته از نظام ارزش گذاری گروهی خاص از جامعه باشد، خاکریزی از جنگ که برای افرادی که این فضا را حس کرده اند مقدس است ولی سایر افراد این ارزش را حس نمی کنند یا خانه استاد    شهر یار در تبریز که با قدمتی کمتر از صد سال دارای ارزش اجتماعی است و یک ارزش میراثی محسوب می شود که باید نگهداری شود.

این ارزشها صرفا بنا نیستند ممکن است بنا باشد، شیء باشد، آثار فرهنگی و تاریخی منقول و غیر منقول باشد، حتی قصه ها و ضرب المثلها و بازیها هم بخشی از این مجموعه محسوب می شوند.

در مورد ارزشهای زیبایی شناختی می توان به موزه هنر های معاصر اشاره کرد که تاریخی نیست ولی به لحاظ ترکیب خاص و معیار های زیبائی شناختی آن، باید حفاظت شود. در زمینه ارزشهای علمی معمولا اولین ها شامل اقدامات حفاظتی می شوند. به عنوان مثال در زمینه دانش ساختمان و سازه، اولین پل فلزی که در ایران ساخته شده است، اولین گنبد یا طاق، یک بنای خشتی مانند آنچه در بم تخریب شد، معرف بخشی از یک دانش هستند و ایجاد مسوولیت حفاظت می کنند بنابر این به طور کلی مجموعه پدیده هایی که دارای ارزش تاریخی، اجتماعی، زیبایی شناختی و علمی هستند در رده حفاظت میراث فرهنگی قرار می گیرند.

اقداماتی که در زمینه حفاظت از ارزشهای میراث فرهنگی صورت می گیرد:

حفاظت عنوان اقدامات کلی شامل تمام زمینه های تخصصی است که باید انجام شوند تا این ارزشها برای ما و آیندگان حفظ شوند و شامل چند نحوه برخورداست و به ترتیبی که توضیح می دهیم مداخله در پدیده میراثی بیشتر می شود، اولین بخش ، نگهداری(preservation) است. در این مرحله موظف هستیم که پدیده را همانطور که هست حفظ کنیم زیرا خود همان کالبد گویای ارزش است و اگر بخواهیم آنرا به حالت اولیه برگردانیم ارزش آن از بین می رود. به عنوان مثال در ارگ علیشاه تبریز جای گلوله های دوران مشروطیت موجود است، وجود این آثار روی دیواره ها باعث نمی شود برای حفظ ارزش، قسمت گلوله خورده را باز سازی کنیم و حفاظت از این اثر در مرحله نگهداری باقی می ماند و اتفاقی که در گذشته افتاده است به آیندگان معرفی می شود. در این مرحله به ساختار بنا استحکام می بخشیم و جلوی فرسایش در اثر باد و باران و باکتریها و تخریب های مصنوعی را می گیریم.

در مرحله دوم موظف هستیم کمی جلو تر برویم چون مشاهده می شود با نگهداری صرف، ارزش میراثی بیان نمی شود. مثلا آتشکده ای که گنبد آن فرو ریخته است و حکایت از وجود سازه ای در گذشته و در پی آن نوعی رسم و رسوم است. با برگرداندن آن به حالت اولیه نشان می دهیم که چه روندی در این مکان در جریان بوده است. در این میان وظیفه داریم که بر اساس اسناد و مدارک ، ابتدا حالت اولیه آن را بشناسیم و سپس اقدام به باز سازی کنیم. در این مرحله اگر از مصالحی که متعلق به خود بنا است استفاده کنیم مرمت(Restoration) انجام داده ایم و دیوار یا گنبد یا کاشیکاری را با مصالح خود بنا و بر اساس مدارک موجود به حالت اولیه شناخته شده آن برگردانده ایم. اگر قسمتی از بنا مصالح خود را از دست داده باشد به صورت محدود اجازه داریم از مصالح جدید استفاده کنیم به طوری که در نگاه اول قابل تشخیص باشند به این مرحله باز سازی (Reconstruction) گفته می شود.

اگر در مراحل باز سازی و مرمت توانستیم ارزشها را نشان دهیم نباید جلو تر برویم ولی در برخی موارد پس از انجام این مراحل باز هم ارزشهای واقعی مشخص نیستند.

به عنوان مثال حمامی که مرمت شده ولی خالی است و بیننده در جریان عملکرد بینه و سر بینه و خزینه قرار نمی گیرد، در حالی که با باز سازی این عملکرد ها می توان حس فضای واقعی بنا را القاء کرد در غیر این صورت فقط ارزشهای تزئینی بنا معرفی می شود. در واقع کالبد بنا نشان داده می شود نه مفاهیم عملکردی آن. یعنی در واقع آنچه که بنا برای آن ساخته شده است نشان داده نمی شود و در این مرحله نیاز داریم که وارد عرصه جدی تری شویم. صرف نظر از بحث های اقتصادی موجود در این زمینه، آنچه هم اکنون در دنیابه عنوان بهترین راهکار حفاظتی مطرح است، استفاده عملکردی می باشد. در این قسمت وارد بحث احیاء(Conversion)   می شویم که در دنیا کاملا متداول است. در ایران بیشترین کاری که برای احیاء انجام شده در حد موزه بوده است و بنا را در حد موزه تغییر کاربری داده ایم. بهترین مثال حمام گنجعلی خان در کرمان است که وقتی وارد آن می شویم عملکرد فضا ها کاملا ملموس است. در احیای موزه ای مساله ای که وجود دارد این است که ما به چه تعداد موزه حمام  یا خانه تبدیل شده به موزه نیاز داریم؟ در این راستا می توانیم همان عملکرد خود بنا را احیاء کنیم مثلا حمام عمومی را تبدیل به صونا کنیم یا از خانه قدیمی به عنوان اقامتگاه استفاده شود. و یا عملکرد جدیدی تعریف کنیم، برای نمونه خانه ای که تبدیل به مدرسه یا اداره می شود. در استفاده مجدد بهترین استفاده ، استفاده ساز گار است. استفاده ای که کمترین دخالت فیزیکی را در کالبد بنا یا آثار میراثی شامل شود. اگر قرار است حمامی تبدیل به چایخانه سنتی شود دکوراسیون داخلی آن عوض می شود مانند چایخانه وکیل کرمان. هر قدر دخالتها کمتر و برگشت پذیر تر باشند بهتر است. در تبدیل حمام وکیل به چایخانه ارزش میراثی بنا حفظ می شود اما اگر قرار باشد حمام فین کاشان تبدیل به چایخانه شود مشکل پیش می آیدو نمی توان آنرا به لحاظ ارزش اجتماعی و واقعه تاریخی که در آن رخ داده است تغییر کاربری داد. بنابر این کاربری تعیین شده در احیا باید دارای کمترین دخالت، قابلیت برگشت پذیری و معرف ارزش میراثی بنا باشد.

فایل ورد 38 ص