معماری
مسجد جامع اصفهان 18 ص
توضیحات فایل:
تحقیق در مورد مسجد جامع اصفهان 18 ص
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان خرقهای است هزارگون به ارث رسیده از گذشتگان كه در طول 12 قرن هر وارثی نقشی بر اندام آن انداخته، از معماری ساده قرن دوم ه.ق تا آجركاریهای سلجوقی و نقوش كاشیكاری صفوی به قول دكتر «حسین یقینی» پژوهشگر تاریخ و معماری آلبومی از هنر معماری ایرانی.
انعقاد نطفه اصفهان بزرگ را باید همزمان با بنیاد مسجد جامع اصفهان در محل فعلی آن در سال 156 ه.ق دانست. بنای اولیه مسجد را طایفه بنی تمیم روی تپه یهودیه بنا كردند و بعدها ثروتمندان زمینهای اطراف منتهیالیه شمال غربی مسجد را به آن اضافه كرده و كم كم بنای فعلی مسجد جامع امروزین را شكل دادند.
گرچه اعتقادی میان مردم اصفهان رواج دارد كه معتقدند مسجد جامع اصفهان در محلی بنا شده كه پیش از اسلام آتشكده بوده است اما این نظریه همچنان در هالهای از ابهام باقی مانده در حالی كه علت این ادعا را وجود یك «پی» دوره ساسانی در زمین محل گنبد خواجه نظام الملك میدانند اما دكتر «یقینی» با قاطعیت میگوید كه بر اساس شواهد تاریخی این جا زمین بكری بوده كه از ابتدا برای ساخت مسجد اختصاص داده شده است.
به هر روی مسجد سادهای كه قبیله بنی تمیم بنا كردند كم كم با گسترش جمعیت اصفهان در قرن سوم هجری و نیاز به فضایی وسیعتر در زمان خلیفه عباسی «المستعصم» در سال 226 ه. وارد دومین مرحله تحول اساسی خود شد، مسجد اولیه تخریب و مسجدی عظیم با وسعتی چند برابر مسجد اولیه جایگزین آن شد كه به شكل مساجد جامع سایر شهرهای اسلامی همزمان خود بود شبستان این مسجد و جبهه جنوبی به سمت قبله دارای شش دهانه، شمال چهار دهانه و شرق و غرب دو دهانه داشت و دیواری خشتی مسجد را در برگرفته بود. نمای خارجی مسجد نیز با طاقههایی از كاهگل سرخ رنگ تزئین شده بود.
مرحله سوم تحولات مسجد جامع اصفهان را باید در قرن چهاردهم ه.ق و اوج جنبشهای ملی و تشیع و به دنبال آن ظهور سلسله آل بویه مشاهده كرد.
انتخاب اصفهان به عنوان یكی از مراكز عمده فرمانروایی این خاندان مسجد جامع را دور از تحولات نگه نمیدارد و در این مرحله علاوه بر الحاقاتی كه در جهت توسعه مسجد صورت میگیرد یك مرمت كلی نیز در آن انجام میشود كه با كم كردن از فضای باز صحن مسجد یك دهانه با ستونهای آجری نقش هندسی به شبستانهای سرپوشیده دور آن اضافه میشود ولی این قدم در طرح اساسی مسجد جامع تغییر عمدهای وارد نمیسازد..
اما شاید بزرگترین تحولاتی كه به نوعی به مسجد جامع امروزین منجر شده است را باید در مرحله چهارم تغییرات یا به نوعی در دوره سلسله سلجوقیان دنبال كرد. مسجد بزرگترین تغییرات را از نقطه نظر كالبد داخلی و خارجی در قرون پنج و شش ه.ق به خود دید و بزرگترین تحول معماری ایران اسلامی در این دوره تاریخی ایجاد شد، درآمدن از پوسته مسجد ساده شبستانی به شكل مساجد چهار ایوانی كه ویژه مساجد ایرانی است احتمالا از قرن پنج ه.ق به بعد و با مسجد جامع اصفهان آغاز شد. با ساختن گنبد خواجه نظامالملك در جنوب و گنبد تاجالملك در شمال مسجد و ایجاد چهار ایوان، مسجد از حالت شبستانی ساده درآمد. از این پس معماری مساجد چهار ایوانی ویژگی بارز معماری مساجد ایران میشود.
اصفهان از این زمان در فاصله قرون 7 تا 11 ه.ق كه توسط صفویان به پایتختی برگزیده میشود دچار نوسانات شدید اقتصادی، اجتماعی و سیاسی میشود و به تبع آن تغییراتی در دوره ایلخانان، آل مظفر، تیموریان و تركمنان آق قویونلو و... در مسجد جامع به وجود میآید كه این تغییرات بیشتر در سطوح خارجی به خصوص نماهای داخلی مسجد، ایوانها و تغییراتی در استخوانبندی بخشهایی از مسجد است.
تغییرات مسجد جامع از زمان سلجوقیه به بعد
جالبترین آثار مسجد جامع در طی 60 سال حكومت سلجوقیان در فضای 22 هزار متر مربعی مسجد به وجود میاید در زمان سلطنت چهار پادشاه سلجوقی، ملكشاه، بركیارق، محمدبن ملكشاه و محمودبن محمد بن ملكشاه.
از آثار این دوره میتوان به ایجاد گنبد خواجه نظام الملك در جنوب مسجد توسط خود او و كتبیه كوفی آن به نام پادشاه وقت اشاره كرد، همچنین گنبد شمالی (تاج الملك) كه نزد مردم به گنبد خاكی شهرت دارد و به دستور تركان خاتون ملكه سلجوقی بنا شد، این گنبد از نظر معماری و هنری زیباترین اثر معماری جهان نام گرفته است.
در همین جا ذكر این نكته جالب است كه مسجد جامع اصفهان تنها مسجدی است كه دو گنبدخانه دارد و نمونه آن را ما در هیچ مسجدی سراغ نداریم.
بخش دیگر مسجد جامع كه در دوره سلجوقی ساخته شده چهلستون (ستونهای آجری) و شبستانهای شمال و جنوب مسجد با طاقنماهای آجری متنوع است كه در حال حاضر جلب توجه میكند. در دو ضلع شرقی و غربی مسجد نیز آثاری وجود داشته شامل صومعه و كتابخانه كه در آتشسوزی سال 514 یا 515 ه.ق از بین رفته است. در زمان سلطان محمود سلجوقی اسماعیلیان به مسجد حمله میكنند و كتابخانه نفیس آن را آتش میزنند گفته میشود فهرست كتابهای كتابخانه در سه جلد قطور تنظیم شده بوده است. كتیبهای در شمال شرق مسجد و اطراف قدیمیترین سردر از این حریق حكایت میكند.
ضلع جنوبی مسجد
گنبد خواجه نظامالملك از جمله مهمترین و شاخصترین بنای ضلع جنوبی مسجد و از زیباترین آثار دوره سلجوقی با تزیینات گچی و آجری است كه از سال 465 تا 485 (اوایل قرن ششم) اساس ساختمان آن بنا شد سقف آن مقرنس است و در اواخر قرن نهم هجری به امر حسن بیك آق قویونلو از نو ساخته شده و منارههای طرفین ایوان هم ظاهرا در زمان او بنا شدند، داخل یكی از مقرنسهای ایوان كتیبهای از اصلاحات و تعمیرات دوره حسن بیك بهادرخان در سال 880 ه.ق به چشم میخورد، ازارههای مرمر و صفههای مختلف از كاشیكاریهای معرق برجسته كه قسمتهای پایین این ایوان را تزیین كرده و كاشیكاری پشت بغل طاقنمای فوقانی و تحتانی اطراف صحن از دوره حكمرانی اوزون حسن به جا مانده، باستانشناسان حدس میزنند اوزون حسن بیشترین تغییر را در ضلع جنوبی مسجد نسبت به سایر پادشاهان صفوی ایجاد كرده است، كتیبه داخل هلال این ایوان و كتیبه نمای دور طاق آن كه 14 لوح بزرگ و 13 لوح كوچك است از زمان شاه طهماسب ایجاد شده و كتیبه ایوان آن به نام اوست.
پروداک فایل
تسهیل در دسترسی به فایل مورد نظر در فروشگاه های فایل دارای نماد اعتماد الکترونیکیجستجو و دریافت سریع هر نوع فایل شامل: دانشگاهی: مقاله، تحقیق، گزارش کارآموزی، بررسی، نظری، مبانی نظری آموزشی و تدریسی: پاورپوینت، فایل، پروژه، درسنامه، طرح درس روزانه، درس پژوهی، یادگیری، آموزش، معلم، دانشآموزان، سناریوی آموزشی، بکآپ کودک. فناوری و دیجیتال: دانلود، بکآپ، ppt، اتوکد، قابل ویرایش، حسابداری، سامسونگ دیجیتال، pdf. روانشناسی و علوم تربیتی: پاورپوینت، طرح درس نویسی هنری و طراحی: معماری، عکاسی، وکتور، طراحی سایر: تم تولد، بکآپ تولد، ابتدایی، خرید دانلود رایگان، اصول، کورل، بکآپ آتلیه