تحقیق در مورد رودخانه های ایران

رودخانه ها

مقدمه

نیاز انسان به آب باعث شده تا اكثر تمدن های بشری در كنار رودخانه ها شكل بگیرند. انسان های اولیه  با زندگی در كنار رودخانه ها  بطور فطری و تجربی آموخته بودند كه جهت استفاده بهینه از این منابع خدادادی، می باید رودخانه ها را دوست داشت و حتی در بعضی از فرهنگ های كهن آب و رودخانه بعنوان موجودی مقدس و حیات بخش مورد ستایش و احترام  بود.  با توسعه شهرنشینی و اجرای طرح های عمرانی و دور شدن انسانها از رودخانه این دوستی گسسته شد و انسان با برداشت  بی رویه شن  و ماسه از بستر رودخانه، خانه و شهرك سازی در حریم و بستر رودخانه، احداث سازه های تقاطعی و غیره اقدام به تعرض  به رودخانه و بر هم زدن رژیم متعادل و پایدار آن نمود. رودخانه ها به مثابه موجودات زنده ای هستند كه در مقابل این تعارض اقدام متقابل نموده و لذا رژیم هیدرولیكی آن در یك روند برای رسیدن به تعادل مجدد قرار می گیرد.  مهندسی رودخانه علمی است كه این اعمال اندر كنشی را بطور سیستماتیك هماهنگ و هدایت خواهد نمود و به عبارتی دیگر مهندسی رودخانه شامل تمام مراحل  برنامه ریزی،  طراحی، اجرا و بهره برداری از عملیات مختلفی است كه به منظور بهبود وضعیت رودخانه در جهت استفاده بهتر از آن اعمال می گردد.

رودخانه ها شریان های اصلی حیات كلیه سازه های آبی محسوب می شوند و حفاظت و بهره برداری بهینه از آنها و همچنین حراست از  بستر و حریم آنها از مهم ترین  مسئولیت های وزارت نیرو می باشد. 

استفاده بهینه از رودخانه ها به لحاظ اهمیتی كه این منابع طبیعی در برآورد نیازهای بشری، از دیرباز تاكنون داشته اند از انگیزه های مهم به وجود آمدن شاخه دیگری از مهندسی آب به نام مهندسی رودخانه بوده است.  به علت نزدیكی سازه های تغذیه كننده از آب رودخانه و زمین های كشاورزی اطراف رودخانه نیاز به یك  برنامه ریزی  علمی جهت حفظ و حراست از این سازه ها اجتناب ناپذیر می باشد.  علمی كه در مورد كلیه مراحل  مطالعه و برنامه ریزی، طراحی، اجرا و بهره برداری  جهت بهبود و یا تغییر وضعیت موجود یك رودخانه به منظور برآورد نیازهای عمرانی بحث می كند مهندسی رودخانه نامیده می شود. 

 علمی كه در مورد كلیه مراحل  مطالعه و برنامه ریزی، طراحی، اجرا و بهره برداری  جهت بهبود و یا تغییر وضعیت موجود یك رودخانه به منظور برآورد نیازهای عمرانی بحث می كند مهندسی رودخانه نامیده میشود 

رودخانه ها به مثابه موجودات زنده ای هستند كه در مقابل تعارض بشر اقدام متقابل نموده و لذا رژیم هیدرولیكی آن در یك روند برای رسیدن به تعادل مجدد قرار می گیرد

كلیه رودخانه ها در معرض تغییر و تحول قرار دارند و كارهای مهندسی رودخانه برای تغییر بده، مطالعه بده رسوبی،  مسیر رودخانه، عمق آبراهه، پهنه سیل گیر و كیفیت آب مورد نیاز می باشد. روش های معمول در راه رسیدن به این اهداف استفاده از سازه های مختلف به تنهایی یا تركیبی از آنها مثل سد،  سیل بند خاكی یا بتنی، پوشش بدنه، آبشكن  یا به كار گرفتن راه حل های قدیمی مثل لایروبی می باشد. از جمله مباحث مهم در مهندسی رودخانه شناخت شكل رودخانه (مرفولوژی )، تثبیت، سواحل و بستر رودخانه، كانالیزه كردن و كنترل سیلاب می باشد.