مقاله در مورد دانشگاه علم و صنعت ایران

مقدمه :

پهنه حوزه استحفاظی شهرداری منطقه 1 كرج شامل مناطق عظیمیه - جهانشهر - بیلقان - جوادآباد و حصار می باشد و از جمله مناطقی است كه فاصله طبقاتی و جدائی قشر ثروتمند و فقیر را در آن می توان به وضوح مشاهده نمود . از سوئی مناطق برخوردار و مرفه نشین عظیمیه و جهانشهر را می توان مشاهده نمود و از سوی دیگر منطقه حاشیه ای و فقیر حصار بالا را می توان مشاهده نمود .

طبق مادتین 99 و 100 قانون شهرداریها ساخت و ساز غیرمجاز (بدون دریافت پروانه ساخت از شهرداری ) در حریم و محدوده قانونی شهر ممنوع بوده و باید به هر نحو ممكن جلو آن گرفته شود .

منطقه حصار بالا (خط چهارم حصار) خارج ازمحدوده قانونی شهر و در حریم آن قرار دارد و ازحدود دهه 50 ساخت و ساز در آن شروع شده است . این منطقه كه تا چند دهه پیش دره ها و كوهپایه های آن از چراگاههای كرج بوده و توسط كشاورزان مناطق روستایی اطراف جاده چالوس بویژه بیلقان مورد استفاده قرار می گرفته است .

در حال حاضر به علت رشد بی رویه و غیرمجاز یكی از معضلات كرج تبدیل گردیده و وضعیت فاجعه باری از لحاظ امكانات بهداشتی - درمانی - فرهنگی - هنری - ورزشی و دیگر امكانات رفاهی دارد ووجود این مسائل مدیریت شهری را به فكر ساماندهی وضعیت موجود آن انداخته است . هر چند با وجود گسترش ساخت و ساز غیرمجاز و جری تر شدن مردم و ایستادگی آنها در برابر انجام وظیفه پرسنل شهرداری تلاش فراوان و انرژی مضاعفی را می طلبد .

بیان مسئله

اجرای برنامه های نو استعماری در كشورهای جهان سوم تحت عنوان برنامه های توسعه پیشرفت در راستای شكست ساختار اجتماعی و اقتصادی سنتی اینگونه كشورها عمل كرده و به همراه خود پدیده شوم حاشیه نشینی را به ارمغان آورده است .

بررسی های انجام گرفته در سطح جهانی حاكی از آن است كه در صد زاغه نشینی و حاشین نشینی به جمعیت شهرهای مهم دنیا متغیر می باشد ؛ بطور متوسط حدود 33 درصد جمعیت شهرهای بزرگ به صورت حاشیه نشینی زندگی می كنند . در ایران نیز پس از ورود و استقرار سرمایه داری وابسته ابتدا قطبهای متمركز در تهران و چند شهر دیگر شكل گرفت . پس از آن روابط و مناسبات بهم خورد و قطبهای جاذبه و دافعه در شهرها نمودار شد . فعالیت های تجاری - اقتصادی و خدماتی در شهرهای بزرگ رونق گرفت و بدنبال آن مهاجرت بسوی قطبهای جاذب آغاز شد . پس از اشباع بخش اشتغال شهرها از یك سو و از سوی دیگر لبریز شدن شهرها از مهاجرین پدیده حاشیه نشینی به خصوص از دهه بیست بوجود آمد .

پس از بروز تغییرات عمده بخصوص از دهه 40 به بعد (بالاخص بعد از اصلاات ارضی) رشد حاشیه نشینی شدیدتر شد . پس از انقلاب اسلامی نیز بر اثر تحولات صورت گرفته در این دوران از جمله تبعات ناشی انقلاب ، پدیده جنگ تحمیلی ، و مسائل و مشكلات ناشی از تبعات آن و خشكسالی و ... در كنار عوامل قبلی باعث تشدید معضل حاشیه نشین شد آنهم در كشورهایی نظیر ایران كه در یك مرحله خاص انتقالی قرار گرفته اند .

مراد از منطقه حاشین نشین شهرها مناطقی خواهد بود كه دارای ویژگیهای زیر باشد :

1-واحدهای مسكونی رو به ویرانی ؛ فرسوده با استفاده از مصالح نامرغوب و بناهای سست بنیاد .

2-تسلط فرهنگ فقر و انعكاس آن در رفتارهای اجتماعی مردم به صورت معضل اعتیاد ؛ بیكاری و مشكلات روانی و جسمی .

3-فقر اقتصادی مردم و عدم توانایی برآوردن نیازهای جسمی و روحی و مشكلات ناشی از آن به صورت های مختلف بزهكاری اجتماعی و رفتارهای نابهنجار .

4-ایجاد مرزهای پردوام در اطراف محله و جدائی گزینی مردم از سایر طبقات شهری و زندگی در محلات به صورت عشیره ای و قومی .

5-عدم توجه و بی اعتنایی سازمانهای مسئول به احتیاجات محله .

6-زندگی در حاشیه استانداردهای زندگی شهری و گوشه گیری مردم از همه جریانات شهری .

شهروند حاشین نشینی پدیده ای است كه در كنار  سایر پدیده های تاثیر گذار در شهرها بر مشكلات شهری افزوده است و این معضل سیمای شهری را زشت نمود ، و باعث تشدید دوگانگی در جامعه شهری و افزایش فاصله طبقاتی شده و منبع اصلی بسیاری از بزهكاری ها و جرمهای آشكار و نهان می باشد .

افراد حاشیه نشین از ساخت قدرت سیاست عمومی جامعه جدا افتاده و بعنوان گروه پست اجتماعی كه از نظر اجتماعی دارای موقعیت ضعیف بوده و محسوب می شوند . این افراد بعنوان مزاحمینی كه حق بهره گیری از بازار كسب و كار را ندارد ، زندگی انگل واردارند. نحوه رفتار مسئولان شهری و دیگر شهروندان با آنها طبیعی نبوده و متقابلاً رفتار آنها نیز مانند رفتار طبیعی ساكنان دیگر شهر نمی باشد .

وضعیت اقتصادی حاشیه نشینان ؛ شدت و ضعف سیستم نظارت و كنترل مدیریت شهر بر ساخت و سازها و حریم شهر ؛ بورس بازان ؛ دلالان و واسطه گران سودجوی زمین ؛ عوامل تفكیك و فروش زمینها و سندسازان و زمین خواران از عوامل موثر در انتخاب مكان زیست حاشیه نشینان می باشد .

مساكن حاشیه نشینان :

مساكن حاشیه نشینان در شهرها و مناطق مختلف به صورت كپر ؛ كوره های متروك (قمیر) و دیواره های با مصالح ساختمانی نامرغوب و جمع آوری شده از مراكز تخلیه نخاله ساختمانی و اتاقهای نمور و تاریك و با مصالح سست و فاقد دوام لازم در مقابل عوامل جوی و محیطی می باشد .