برآورد پتانسیلهای صادراتی با استفاده از تقریب مدل TradeSim

یكی از روش‌های توسعه تجارت خارجی هر كشور شناخت دقیق پتانسیل‌های اقتصادی- تجاری شركای تجاری عمده و راه‌های رساندن حجم و تركیب تجارت خارجی اعم از صادرات و واردات به سطح مطلوب آن است. به گونه‌ای كه حداكثر پتانسیل‌های تجاری دو كشور مورد شناسایی قرار گرفته و در راستای انتفاع هر دو طرف از تجارت دو جانبه بخش‌ها و‌كالاهای تجاری اولویت‌دار تعیین گردد.

از آنجا كه كشور كره‌جنوبی یكی از طرف‌های تجاری عمده ایران بوده و باتوجه به رشد صنعتی و تجاری كره‌جنوبی پتانسیل‌های تجاری آن در حال رشد می‌باشد، شناخت پتانسیل‌های تجاری این كشور، مانند سایر شركای تجاری ایران حائز اهمیت می‌باشد. براین اساس در این مقاله سعی داریم تا با استفاده از مدل ” شبیه‌سازی پتانسیل‌های تجاری دوجانبه[1] (TradeSim) “ به براورد پتانسیل صادراتی ایران به كشور كره‌جنوبی بپردازیم.

مقدمه

كشور كره‌جنوبی(جمهوری كره) ازجمله طرف‌های تجاری عمده ایران می‌باشد كه, بویژه پس از رشد سریع اقتصادی این كشور و پیشرفت قابل ملاحظه صنایع آن، شاهد افزایش سهم این كشور از تجارت خارجی ایران در سالهای اخیر هستیم، بطوریكه سهم كره از كل صادرات غیرنفتی ‌ایران در سال 1379 معادل 95/1 درصد و از كل واردات كشور بالغ بر 14/5 درصد بوده است. بدین ترتیب رتبه این كشور در میان طرف‌های تجاری عمده ایران به سطح شانزدهم دربین مقاصد صادراتی، و رتبه پنجم بین مبادی وارداتی ارتقاء یافته است.

مطمئناً ارتباط تجاری گسترده بین دو كشور ایران و كره‌جنوبی منافع فراوانی برای دو طرف می‌تواند داشته باشد. كه از جمله می‌توان به موارد مهم زیر بطور اجمالی اشاره كرد:

1- كشور ایران باتوجه به برخورداری از منابع قابل ملاحظه انرژی می‌تواند در براورده كردن نیازهای وارداتی كره سهم به سزایی داشته باشد.

2- كشور ایران باتوجه به دسترسی گسترده به بازارهای منطقه، بدلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز خود, امكان توسعه روابط تجاری كره‌جنوبی با كشورهای منطقه را بصورت چند جانبه دارا می‌باشد.

3- كشور ایران باتوجه به جمعیت 65 میلیونی خود بازار مناسبی برای تولیدات صنعتی نسبتاً ارزان قیمت كره‌جنوبی به حساب می‌آید.

4- باتوجه به جایگاه استراتژیك ایران در منطقه خاورمیانه، این كشور از اهمیت فوق‌العاده  برای شركت‌های كره‌ای برخوردار است. چرا كه امكان دسترسی این شركت‌ها به بازارهای منطقه(خاورمیانه, آسیای میانه، قفقاز و ... ) را آسان‌تر نموده و امكان بهره‌مندی از توسعه اقتصادی و پتانسیل‌های تجاری رو به رشد كشورهای منطقه را در آینده گسترش می‌بخشد.

5 - باتوجه به عضویت كره‌جنوبی در APEC, ASEAN+2  و  OECD، توسعه روابط اقتصادی ـ‌تجاری با كشور كره امكان توسعه روابط تجاری ایران با سایر اعضای این بلوك‌های تجاری- اقتصادی را نیز ممكن می‌سازد. این امر می‌تواند علاوه بر توسعه روابط دوجانبه، بعنوان كانالی برای توسعه روابط چند جانبه اقتصادی- تجاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

6- مطمئناً دو كشور ایران و كره اهداف مشترك فراوانی در زمینه تجارت, سرمایه‌گذاری, همكاری‌های صنعتی و غیره دارند كه آگاهی از آنها نیاز به مطالعات گسترده‌ای دارد.

7- از منظر ایران، بازار كره, علیرغم كوچك بودن نسبی آن, نبایستی مورد بی‌توجهی قرار گیرد, چرا كه اولاً، این بازار بیش از 45 میلیون‌نفر مصرف‌كننده دارد, ثانیاً انباشت قابل ملاحظه فناوری و سرمایه این كشور، زمینه‌های فراوانی را برای توسعه صنایع كلیدی ایران نظیر حمل‌ونقل, ارتباطات, انرژی, ماشین‌آلات, استخراج منابع طبیعی و سایر صنایع كارخانه‌ای صادرات‌گرا مهیا ساخته و توسعه روابط دوجانبه صنعتی, تجاری و تكنولوژیك كمك گسترده‌ای به صنایع ایرانی خواهد كرد.

8- كشور كره باتوجه به روابط تجاری گسترده با سابقه و رو به توسعه آن با ایران, این امكان را دارد كه دسترسی صادركنندگان ایرانی به بازار آسیای شرقی و جنوبی را توسعه بخشیده و زمینه‌های تنوع بخشیدن به طرف‌های تجاری و كالاهای صادراتی ایران را فراهم سازد.

9- دو كشور ایران و كره‌جنوبی این امكان را دارند كه با توسعه همكاری‌های صنعتی- تجاری در زمینه صنایع آهن و فولاد, خودروسازی, ساختمان‌سازی، صنایع پتروشیمی, پوشاك و نساجی, توان رقابت‌پذیری مشترك خود را ارتقاء بخشیده و با توسعه سرمایه‌گذاری‌های مشترك در این زمینه‌ها، ‌سهم مشترك خود از تولید و صادرات جهانی را افزایش دهند.

براین اساس در این مقاله سعی كرده‌ایم, ‌با استفاده از یك روش جدید و نسبتاً مفید به براورد پتانسیل‌های صادراتی ایران به كره‌جنوبی در گروههای كالایی مختلف بپردازیم. لذا با توجه به ضرورتی كه برای مطالعه پتانسیل‌های تجاری ایران با طرف‌های تجاری عمده آن ذكر گردید، هدف از این تحقیق براورد پتانسیل‌های صادراتی ایران به كره براساس ساختار اقتصادی و نیازمندی‌های وارداتی آن می باشد.

 برای این منظور پس از معرفی متدولوژی تحقیق, ابتدا جایگاه كره‌جنوبی در بین شركای تجاری عمده ایران, در كل صادرات غیرنفتی و هر كدام از گروههای ده گانه كالایی را، براساس كدهای یك رقمی SITC، مورد بررسی قرار داده، و سپس ضمن براورد پتانسیل صادراتی ایران به كشور كره در هر گروه و مقایسه آن با وضعیت موجود صادرات ایران به كره, زمینه‌های ممكن برای توسعه روابط تجاری دوجانبه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌ایم.

[1]. Simulation Model of Bilateral Trade Potentials