دانلود اثرات تنش شوری بر جنبه های مورفولوژیكی و عملكرد دو رقم كلزا (Brassica napus L. cv. Okapi & symbol)

چكیده:

كلزا (Brassica napus) گیاهی است دانه روغنی از خانواده چلیپائیان (Cruciferae) با نام تجاری .Canola مقدار كم اسیدهای چرب اشباع در بذر این گیاه باعث شده كه بعنوان یك منبع مهم روغن خوراكی در میان دانه های روغنی مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق ارقام okapi (بردبار به شوری ) و symbol (حساس به شوری) این گیاه در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای، تحت 5 تیمار مختلف شوری شامل 0، 3، 6، 9، 12 دسی زیمنس بر متر (ds/m) مطالعه گردیدند. در شرایط آزمایشگاهی، درصد و سرعت جوانه زنی بذرها و رشد دانه رستها اندازه گیری شد. در شرایط گلخانه ای نیز عوامل (فاكتورهای) رشد در مرحله رویشی، زایشی و محصول دهی اندازه گیری شدند. نتایج آزمایشها نشان داد كه در شرایط آزمایشگاهی، درجه شوری 3 دسی زیمنس بر متر آثار مفیدی بر رشد كلزا در هر دو رقم دارد، در حالیكه در تیمارهای سنگین تر بویژه 12 دسی زیمنس بر متر، سرعت و درصد جوانه زنی، رشد دانه رستها و فاصله تارهای كشنده تا نوك ریشه كاهش می یابد. با اعمال تیمارهای شوری در محدوده 12 تا 20 (ds/m)، غلظت حد آستانه جوانه زنی در شرایط آزمایشگاهی برای رقم okapi، 14 و برای رقم symbol، 13 ds/m تعیین گردید. در این ارقام تاثیر تنش شوری بر مرحله جوانه زنی نسبت به مراحل بعدی نمو كمتر می‌باشد. در شرایط گلخانه ای، شوری خاك تا میزان 3 دسی زیمنس بر متر، بر رشد رویشی و محصول دهی هر دو رقم تاثیری نداشت ولی با افزایش میزان شوری، بیشتر از این حد آستانه، افزایش وزن زی توده تر به خشك، ضخامت برگها، طولانی شدن پلاستو كرون، ضخیم شدن اگزین دانه های گرده و افزایش وزن هزار غلاف مشاهده گردید. در حالیكه تعداد برگها، شاخه ها، طرحهای اولیه گل، گلها, تعداد  و طول غلافها, تعداد دانه در هر غلاف و وزن هزار دانه كاهش یافت. بیشترین اثر باز دارندگی در تیمار dsm-112 و در رقم symbol بیشتر از okapi بود. شاخص های طول غلاف، پلاستو كرون و تعداد گلها بیشتر از سایر ویژگی ها تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفتند.

واژه های كلیدی: تنش شوری، كلزا، جوانه زنی، عملكرد

29 ص