مقاله بررسی و ارزیابی نظرات جامعه شناسی انقلاب و ارتباط آن با انقلاب اسلامی

مقاله بررسی و ارزیابی نظرات جامعه شناسی انقلاب و ارتباط آن با انقلاب اسلامی در 10 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه

شاید بتوان انقلاب اسلامی را بزرگترین تحول تاریخی دانست كه از ظهور اسلام درایران به وقوع پیوسته است و اگر دقت كنیم تغییرات بنیادی بسیاری در ساختارهای اجتماعی ایران در نتیجه انقلاب اتفاق افتاده است كه حتی آثار آن در جهان نیز قابل درك است. از آنجائیكه بنده مربی درس جامعه شناسی درمقطع دبیرستان و پیش دانشگاهی می باشم و مخصوصاً قسمت آخر كتاب نظام اجتماعی پیش دانشگاهی مربوط به نتایج صدور انقلاب می باشد برخود لازم دانستم تا حداقل درحد دبیرستان ابعاد و ریشه های نظری انقلاب اسلامی را از منظر جامعه شناسانی كه در حیطه انقلاب بحثهای مختلفی دارند تحقیق وبررسی كنیم. همچنین ایجاد ارتباط و تعامل بین نسل انقلاب و نسل سوم كه انقلاب را شاید فقط از واژه های الفبایی كتاب و دریچه شیشه ای تلویزیون دیده باشند باعث شد تا این مطالب را از منابع مختلف جمع آوری كرده تا درصورت لزوم به پرسشهای آنها توانایی پاسخگویی داشته باشم. امیدوارم بتوانم با این چكیده اندك قسمت كوچكی از زحمات شهدا و امام شهدا را جبران كرده باشم.


همتم بدرقه راه كن ای طایر قدس
    

 
    

كه دراز است ره مقصد و من نوسفرم

درتبیین علل انقلاب اسلامی ایران برخی براساس نظریه های انقلاب و  برخی براثر برداشت های علم خویش به بررسی پرداخته اند. اما این بررسی ها را می توان براساس یافته های علمی دسته بندی كرد. دقت در آثارانقلاب نشان می دهد هر اثر به یك یا تعدادی یا همه عوامل فرهنگی جامعه شناختی اقتصادی و روانی سیاسی تأكید كرده است. دراین مقاله نظریات چند تن از بزرگان جامعه شناسی را درمورد علل و عوامل انقلاب مطرح می كنیم.


الف) تأكید برعوامل اقتصادی و اجتماعی

 (تدااسكاچپل) وی دركتابی تحت عنوان دولتها و انقلاب های اجتماعی ضمن رد ادعای ارادی بودن انقلاب وقوع انقلاب را از پیش تعیین شده می داند و آنرا براساس عوامل ساختاری تحلیل می كند. زیرا وی به نوعی یكی از اصحاب مكتب ماركسیسم ساختاری و تحت تأثیر آنها می باشد. وی نقش انقلابیون را درجریان انقلاب نفی كرده و معتقد است كه انقلاب ها ساخته نشده بلكه بوجود می آیند. این تحلیل كلی وی از انقلاب می باشد اما ایشان مقاله ای درسال 1982 تحت عنوان «دولت رانتی و اسلام شیعی» درانقلاب ایران نوشته كه كاملاً درآن به وضوح به نقش اراده و  آگاهی و رهبر درانقلاب ایران واقف است. و نظریه ساختاری خود را درمورد انقلاب ایران نقض كرده و تنها انقلاب آگاهانه را انقلاب ایران می داند ضمن اینكه نقش عوامل ساختاری را در ایجاد انقلاب اسلامی نفی نمی كند. عواملی مانند صنعتی شدن، مهاجرت، اصلاحات ارزی، عدم دخالت روحانیون درفعالیتهای مختلف جالب است كه وی نقش مساجد را و مخصوصاً شكل فرهنگی تاریخ تشیع و حضرت امام حسین را درجریان انقلاب مؤثر میداند. نقطه ضعف نظریه اسكاچپل درمورد انقلاب عدم اشاره وی به نقش رژیم پهلوی و آمریكا دراین مقاله می باشد كه به نوعی یك دترمنیسم پنهان درآن دیده می شود.




بررسی عوامل تاریخی و معنویت گرایی

میشل فوكو وی كه نظریه پرداز مشهور جریان پست مدرنیسم می باشد از معدود اندیشمندانی است كه از نزدیك درتهران و قم شاهد وقوع انقلاب بوده است تحلیل وی از انقلاب با دیدگاهش در دو مقوله تاریخ و قدرت ارتباط دارد وی معتقد است كه انقلاب ایران با انگیزه های اجتماعی و مادی صورت نگرفته است زیرا مشكلات اقتصادی درآن زمان به آن اندازه اهمیت نداشت كه سینه های عریان به مقابله با مسلسل ها بپردازد. از نظر وی شكل و محتوای مذهبی انقلاب امری اتفاقی و تصادفی نیست بلكه تشیع بود كه با تكیه بر موضع مقاومت توانست نقش آفرینی نموده و مردم را برعلیه رژیم شاه تحریك كند وی به طور مستقیم به ارزیابی شخصیت امام پرداخته و دراین زمینه او را یك افسانه می داند زیرا هیچ رئیس دولتی نمی تواند كاری كند كه مردمش با این پیوندی چنین شخصی و نیرومند داشته باشد. وی درجریان انقلاب به معنویت گرایی اشاره كرده و هدف ایرانیان را در خلال انقلاب ایجاد تحویل و تحول درخویش می بیند و می گوید هدف آنها ایجاد یك تحول بنیادی در وجود فردی و اجتماعی و نحوه تفكر بود. و اسلامی را جستجو می كردند كه برای آنان هم دوای درد جمعی می باشد و هم دوای درد فردی ./

فوكو كه برای درك انقلاب به سراغ مردم در خیابانها رفته بود می نویسد از دید مردم حكومت اسلامی از یك سو حركتی برای ارائه نقشی تعریف شده به ساختارهای سنتی جامعه اسلامی و از طرف دیگر راهی برای وارد كردن ابعاد معنوی در زندگی سیاسی بود. به طور خلاصه مفهوم معنویت گرایی سیاسی قلب تحلیل فوكو از انقلاب سیاسی ایران را تشكیل می دهد و وی انقلاب ایران را یك انقلاب فرامدرن می داند.