مبانی نظری و پیشینه تحقیق خودکارآمدی (فصل دوم تحقیق)

مبانی نظری و پیشینه تحقیق خودکارآمدی (فصل دوم تحقیق)

وضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

• همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA
• توضیحات کامل در مورد متغیر
• رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
• منبع :                             دارد (به شیوه APA)
• نوع فایل:                       WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از توضیحات متغیر:

       خودكارآمدی، به عنوان یك مفهوم از مفاهیم یادگیری اجتماعی، اولین بار در سال 1997توسط

  بندورا مطرح شد(آلتو وهمکاران، 1997، ص51). از نظر بندورا، خودكارآمدی: قضاوت افراد در مورد توانمندی های خود است و به احساس های کفایت، شایستگی، و قابلیت در کنار آمدن با زندگی اشاره دارد. بندورا (1986) در کتاب پایه های اندیشه و رفتار اجتماعی می گوید که انسان ها دارای یک نظام خود هستند که در کنترل اندیشه ها، احساس ها و کنش های مؤثر است. از نظر او رفتار و انگیزش انسان نیز در باورهایی است که انسان ها از خود دارند که این سازه ی کلیدی در کارکرد و کنترل شخصی فرد می باشد. همچنین، از نظر بندورا خوداندیشی، یگانه توانایی انسان در ارزیابی اندیشه و رفتار خود است. به نحوی که این خودارزیابی ها در برگیرنده ی دریافت های خودکارآمدی است. باورهای کارآمدی نیز علاوه براینکه بر الگوهای اندیشه و واکنش­های هیجانی افراد اثر می­گذارند، تعیین می­کنند که انسان ها چه اندازه برای انجام کارهایشان زمان می گذارند، هنگام برخورد با دشواری ها تا پایداری می کنند، و آیا در برخورد با موقعیت های گوناگون چه اندازه انعطاف پذیر هستند. براین اساس، افرادی با خودکارآمدی پایین شاید باور کنند که وضع حل ناشدنی است. یعنی باوری که تنیدگی، افسردگی و دیدی باریک بینانه برای گره گشایی پرورش می دهد(رجبی 1385، صص-113-111).

   از نظر بندورا، افرادی که احساس کارآمدی پایینی دارند، احساس می کنند که درمانده هستند و نمی توانند رویدادهای زندگی خود را کنترل کنند. آنها معتقدند که هرگونه تلاشی که می کنند بیهوده است. همچنین، وقتی آنها با موانعی روبرو می شوند، چنانچه تلاش مقدماتی آنها برای برخوردکردن با مشکل بی ثمر باشد، سریعاً قطع امید می کنند. برخی از این افراد که احساس کارآمدی پایینی دارند، حتی سعی نمی کنند با مشکل کنار بیایند. زیرا متقاعد شده اند که هر کاری که انجام می دهند، بی فایده است. بنابراین، احساس کارآمدی پایین می تواند بر انگیزش، سطح آرزوها، توانایی های شناختی و سلامت جسمانی تأثیر ناگوار بگذارد. برعکس، افرادی که احساس کارآمدی بالایی دارند، معتقدند که می توانند به نحو مؤثری با وقایع و موقعیت ها برخورد کنند. چون آنها انتظار دارند که در غلبه بر موانع موفق شوند، در کارها استقامت به خرج دهند،  و اغلب در سطح بالا عمل می کنند. همچنین، این افراد مشکلات را به جای تهدید، چالش می دانند و فعالانه در جستجوی موقعیت های تازه هستند(شولتز و شولتز، 2005، ترجمه سید محمدی، 1386، ص460). در این رابطه، الساری خودكارآمدی را اعتقاد فرد به داشتن توانایی برای سازماندهی و انجام سلسله اقدامات لازم برای رسیدن به یك هدف خاص تعریف كرده است. به نظر وی یكی از عوامل مهم در ایجاد انگیزه فرد برای اقدام، عقیده ی او در توانایی­اش برای اقدام و تأثیرگذاری است(به نقل از رفیعی فر و همکاران، 1392، ص64). برخی از صاحب نظران، خودکارآمدی را سازه ای بنیادی از خودپنداره ی افراد برمی شمرند که با باورهای افراد درباره ی توانایی های شان شناخته می شود(گارسیا و پنت ریچ، 1996؛ به نقل از پاجارس، 1996).

    آنچه مسلّم است اینکه موفقیت انسان احتیاج به تعهد، كاردانی و پشتكار دارد. این موارد از طریق خودكارآمدی حاصل می شود(مایباک و مورفی، 1995؛ به نقل از سعید و همکاران، 1390، ص18). همچنین، عقاید مرتبط با خودكارآمدی بر اهداف و آرزوها اثر می گذارد و تشكیل دهنده پیامدهای رفتار انسان می باشد(شوایتزر و لوزینسک، 2005، ص 159-139). از این منظر، احساس خودكارآمدی، یکی از مهمترین جنبه های اطلاعاتی در مورد خودمان است. این اطلاعات مربوط به برآورد ما، شخصیت ما و احساس خودكفایی ما می باشد. افراد با حداكثر احساس خودكارآمدی می­توانند به طور مؤثر با موقعیت ها برخورد كنند؛ به عبارتی شایستگی برخورد با موقعیت ها را دارا شوند(لفرانکوئیس، 1991، به نقل از سعید و همکاران، 1390، ص18).

     از تعاریف قبلی چنین برمی آید که خودكارآمدی، اطمینان خاطری است كه شخص درباره ی انجام فعالیت خاص احساس می كند. این مفهوم، میزان تلاش و سطح عملكرد فرد را تحت الشعاع قرار می دهد. زیرا در فرآیند تغییر رفتار، ارتقای خودكارآمدی بسیار قابل اهمیت است. تكرار در عملكرد، ساده كردن و تقسیم نمودن یك كار به مراحل كوچك، می تواند در انجام هر مرحله از كار، فرد را خودكفا كند و در نهایت به خودكارآمدی كامل منجر شود(روزنستوک، 1988).

تأثیر خودکارآمدی بر سلامت و کیفیت زندگی 

    از آنجا که خودكارآمدی عبارت از قضاوت فرد از خود در مورد توانایی انجام یک عمل ویژه است(پندر و همکاران، 2006). از این منظر، حس خودكارآمدی­بالا باعث تلاش، مقاومت و انعطاف بیشتری می­شود و افراد با خودكارآمدی بالا قادرند به طور مؤثری از رویدادهای زندگی خود تأثیر گرفته و نسبت به كسانی كه خودكارآمدی پایین تری دارند، انتظار موفقیت بیشتری دارند. همچنین، از جمله عواملی كه به ارتقای سلامت عمومی و کیفیت زندگی منجر می شود، خودكارآمدی است. از نظر بندورا، خودكارآمدی تابع حالات جسمانی است كه آن ها نیز به نوبه ی خود متأثر از حالات عاطفی شخص و به طور كلی كیفیت زندگی در تمام ابعاد آن است.  در این رابطه، هیجانات منفی مانند ترس، اضطراب، تنش و افسردگی سبب می شود كه افراد در انجام وظایف، توانایی های خود را دست كم بگیرند كه این در واقع مفهوم خودكارآمدی پایین است. خودكارآمدی پایین نیز باعث می شود حالات روحی و روانی مانند خستگی، عصبانیت و درد و رنج در فرد به وجود آید و منجر به نقصان كیفیت زندگی او شود(بندورا، 200، ص 120-36).  به گفته ی بندورا(1995) چهار منبع عمده یعنی موفقیت عملکرد، تجارب جانشینی، قانع سازی كلامی و انگیختگی فیزیولوژیكی و هیجانی برای خودكارآمدی وجود دارد كه احساس کارآمدی را افزایش می دهد:

1- روبرو کردن افراد با تجربیات موفقیت آمیز به وسیله ی ترتیب دادن هدف های دست یافتنی، موفقیت عملکرد را افزایش می دهد.

2- روبرو کردن افراد با الگوهای مناسبی که عملکرد موفقیت آمیز دارند، تجربیات جانشینی موفق را افزایش می دهد.

[1] . Bandura

[2] . Aalto et al

[3] . Olsary

[4] . Garcia & Pintrich

[5] . Pajares

[6] . Maibach & Morphy

[7] . Schwarzer & Luszczynsk

[8] . Lefrancois

[9] . Rosenstock et al

[10] . Pender et al