تحقیق درباره كانی‌های ثانوی (رس‌ها)

رس‌ها از نظر فیزیكی، ذراتی هستند كه در محدوده قطری كوچكتر از 2 میكرون قرار دارند كه از آنها رسهای سیلیكاتی معمولاً از كانیهای اولیه مانند فلدسپاتها، میكاها آمفیبول و پیروكسین تكامل می‌یابند. درباره تشكیل آنها عقاید متعددی ابراز شده كه با اندك اختلافی در مطالب زیر منتشر كند:

الف: تجزیه و تغییر شكل فیزیكی كانیهای سیلیكاتی لایه‌ای مانند میكاها فلدسپاتها آمفیبول  وپیروكسین.

ب: تجریه شیمیایی كانیهای اولیه مخصوصاً فلدسپاتها همراه با تركیب و تبلور مجد عنصر نهابی تجزیه( كریستالیزاسیون مجدد)

راجع به الف – سیلیكاتهای متورق با حفظ ساختمان و تركیب اصلی خود تغییر ماهیت می‌دهند. بدین ترتیب كه از بین طبقات داربست‌ها، یونهای آزاد شده و جای خود را به مولكولهای آب محتوی هیدروژن آزاد (H3O = هیدرونیوم) می‌دهند مثلاً در مورد موسكوویت كه داربست كریستالی محكمی دارد وضع از این قرار است:

یونK موجود در فواصل لایه‌ها در اثر تجزیه بعدی جای خود را به یونهای H داده و خود بصورت آزاد در محلول خاك وارد می‌شود ساختمان كرستالی كانی جدید كه همان رس ایلیت1 با كانی قبلی یعنی موسكوویت شباهت كامل داشته و فقط در بین لایه‌ها جای پتاس یونهای هیدروژن مستقر شده‌اند اگر به محیط مزبور كه رسها تازه تشكیل یافته ایلیت در آن فراوان‌اند به مقدار كافی نمكهای محتوی پتاس اضافه شود پتاس می‌تواند در فواصل لایه‌ها مجدداً وارد شده و تركیب محكمی را بوجود آورد در این شرایط پتاس دیكر قابل تبادل نبوده و بیشتر حالت تثبیت2 پیدا می‌كند.

روند تجزیه ارتوكلاس به رس دارای تركیب شیمیایی ساده یعنی كائولینیت [1] بدین نحو است:

پتاس آزاد شده در این فعل انفعال تخریب مبین این موضوع است كه در اثر هوازدگی كانی‌های اولیه در محیط‌های متفاوت خاك عناصر شیمیائی( بسته به تركیب سنگ ما در اولیه) در خاك برای تغذیه گیاه آزاد می‌شوند.

ملاحظه دقیق فرمول شیمیائی ساده‌ترین رس‌ها معلوم می‌سازد كه آنها تركیبات ثانوی سیلیكتهای متورق آبدار آلومینیوم بوده و فرمل كلی آنها را می‌توان عبارت از  دانست در تركیب شیمیای انواع مختلف رسها نسبت:

متفاوت بوده و بین 2 و 7 متغیر است.

در شرایط آب و هوائی مختلف زمین و در ارتباط با زمان تشكیل رسهای متفاوتبی پدید آمده‌ان چنانكه در شرایط اقلیمی استوائی و نیمه استوائی مرطوب در خاكها رسهای كائولینیتی بیشتر تشكیل می‌گردد در صورتی كه در شرایط نیمه مرطوب معتدل رسهای ایلیت و مونتمور یلونیت[2] از نظر مقداری غلبه دارند. خاكهای لسی و همینطور خاكهای شور تحت تأثیر آب زیرزمینی اكثراً محتوی ایلیت فراوانی‌اند ایلیت از سنگ مادرهای دارای واكنش اسیدی بویژه گرانیت و دیوریت نیز بمقدار قابل توجهی در خاكها ایجاد  می‌شود در حالیكه از تخریب سنگهای آذرین بازیك مانند بازالت كانیهای رسی مونتمور یلونیت و ورمی كولیت[3] پدید می‌آیند.

از طرف دیگر در محیطهای متنوع تشكیل در اثر جابجائی یونهای شركت كننده در ساختمان رسها ممكن است رسهای جدیدی تشكیل گردند چنانكه ایلیت در آب و هوای گرم و مرطوب با اندك تغییراتی می‌تواند به مونتموریلونیت و سپس كائولینیت تبدیل گردد(55,5 )

راجع به ب- در وضعیت كرستالیزاسیون مجدد ساختمان داربستهای كریستالی كانی اولیه بكلی متلاشی شده و عمل تخریب تا مرحله تشكیل مولكول و یوتن پیش می‌رود. در این ضمن مخصوصاً مقدار اكسیدهای و هیدروكسیدهای فلزی Al,Si در محیط افزایش می‌یابد.

از مولكولهای مزبور در اثر تبلور سنتری كانی رسی جدیدی بوجود می‌آید مراحل تشكیل رس از یون‌‌ها فقط در شرایط قلیائی و خنثی امكان پذیر است زیرا یون Si از سیلیكا تها و Al از آلومینات‌ها می‌توانند همزمان در جوار همدیگر بصورت آزاد باشند و تركیب سنتزی انجام دهند. در غیر این صورت به سبب انحلال متفاوت آنها در واكنش‌های مختلف مجاورت Al,Si بطور آزاد ممكن نیست(72 ). این ادعا را C.W.correns بامنحتی شكل (23) اثبات می‌كند.

ضمن اعمال سنتر از تركیب مواد مذكور قبلاً كلوئیدهای ژلی سیلیكاتی آلومیینوم با نسبت  كوچكتر ساخته شده و پس از گذشت سالیان متمادی و كهنه شدن كلوئیدهای مزبور تشكیل داربست های كریستالی داده و به كریستالهای كامل ثانوی تبدیل می گردند .

1 -Illite

2 -Fixation

[1] -Caolinite

[2] –Montmorillonite

[3] -Vermiculite

#درصورت هر مشکل ما پشتیبان شما هستیم     .