ارزیابی اثرات توسعه صنعتی بر محیط زیست

امروزه مباحث تخصصی و كاربردی در حوزه صنعت از وسعت شایان توجهی برخوردار است و با توجه به وجود رویه های مختلف در عملكرد عوامل مرتبط با امور محیط زیست انسانی، برقراری ارتباط و استفاده از تجربیات مثبت گروه های داوطلب ایجاد وحدت رویه بین واحدهای استفاده كننده از خدمات زیست محیطی و بالاخره شناخت فراگیر و سهل الوصول شركتهای مشاور طراح و سازنده تجهیزات و تاسیسات مربوطه دارای اولویت مهمی می باشد. خوشبختانه دسترسی به شبكه های جهانی اطلاعات، دستیابی به بخشی از موارد فوق را تسهیل نموده ولیكن با نگاهی واقع بینانة فقر اطلاعاتی غیر قابل انكاری در حوزه محیط زیست صنعتی كشور مشهود است كه انجام اقدامات موثر و ضربتی را توجیه پذیر و الزامی می نماید.

تحول در راهبردهای حفاظت محیط زیست، حاكی از تحول رو به تكامل رویكردهای زیست محیطی می باشد كه در رابطه با بسط مفهوم توسعه قرار می گیرند. در چند دهه اخیر، تحول های مختلف صنعتی عبارت بوده اند از نادیده گرفتن مشكل، رقیق كردن(Dilution) ، كنترل آلودگی در انتهای خط(End-of-pipe) ، بازیافت، استفاده مجدد و پیشگیری از آلودگی (Pollution Prevention)كه هر یك از این رویكردها در دوره زمانی خاصی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به روند رو به رشد صنایع و فراگیر شدن آلودگی ناشی از آنها، اخیراً توجه به رویكردهای بیولوژیك رشد فزاینده ای یافته است.

روش های مختلف تصفیه بیولوژیك پساب شهری و صنعتی، طی نیمه دوم قرن بیستم توسعه یافت و شاید لجن فعال به عنوان متداولترین آنها مطرح گردید. اما واقعیت این است كه روش های هوازی تصفیه پساب دارای یك محدودیت اساسی می باشند زیرا هزینه های جاری تصفیه خانه های پساب با استفاده از روش های متعارف بسیار بالاست بعنوان مثال در روش لجن فعال، تنها مصرف برق برای حذف هر تن ... حدود 1200 كیلو وات ساعت است كه نیازمند برق ارزان و یا پرداختی ماهانه بسیار زیاد خواهد بود. براین اساس توسعه روش های تصفیه روش تصفیه بی هوازی برای تصفیه پساب های شهری و صنعتی در سال های اخیر رویكرد سرمایه گذاری در سیستم های تصفیه متحول ساخته است. تصفیه بی هوازی كه همیشه به علت وجود محدودیت در تولید بوی نامطبوع به فراموشی سپرده می شد، امروزه به دلیل ظرفیت قابل قبول در تصفیه پساب های با بالا، با هدف استفاده مهندسین، سرپرستان و تكنسین های تصفیه خانه های پساب به عنوان قدم اول در این زمینه مطرح می گردد و بدون شك در قرن جدید سایر روشهای تصفیه فاضلاب را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

فهرست مطالب

مقدمه

 فصل اول-نقش صنایع در رویكردهای زیست محیطی

 1-1- تاریخچه فعالیت صنعتی درایران13

 2-1- توسعه صنعتی و محیط زیست 15

 3-1- نمای عمومی فرایند تولید در واحدهای صنعتی 15

 4-1- روشهای جلوگیری از آلودگی 16

 5-1- وضعیت صنایع كشور از دیدگاه نوع صنعت و تعداد كاركنان22

 6-1- فعالیت های زیست محیطی بخش صنعت و معدن 22

 1-6-1- ساختارهای حمایتی و هدایتی22

 1-1-6-1- اقدامات زیست محیطی در سطح ستادی 23

2-1-6-1- اقدامات زیست محیطی در شهرك های صنعتی23

 3-1-6-1- اقدامات زیست محیطی طرح تحقیقات صنعتی – اموزشی اطلاع رسانی وزارت صنایع ومعادن24

 2-6-1- فعالیت های مهندسی مبتنی بر كنترل آلودگی 25

 3-6-1- فعالیهای مبتنی بر پایش و پیشگیری از آلودگی 25

 1-3-6-1- ارزیابی اثرات توسعه 27

 2-3-6-1- سیستم مدیریت زیست محیطی 28

 3-3-6-1- بهره وری سبز 29

 4-3-6-1- تولید پاكتر 29

 5-3-6-1- بازیافت مواد 30

 6-3-6-1- ممیزی محیط زیست 30

 4-6-1- فعالیتهای مبتنی بر تولید محصولات سازگار با محیط زیست 30

 1-4- 6-1- زمینه سازی جهت كنترل آلودگی خودروهای تولید داخل 31

.2-4-6-1- حذف و جایگزینی مواد مخرب لایه ازن 32

 فصل دوم – راهبردهای زیست محیطی در صنعت 33

 -2- نادیده گرفتن مشكل 34

 2-2- رقیق كردن34

 3-2- كنترل آلودگی در انتهای خط 34

 4-2- پیشگیری از آلودگی 38

 5-2- شیوه های اصلی راهبرد تولید پاكتر 39

 6-2- وی‍‍‍ژگی های رویكرد تولید پاكتر 40

 1-6-2-تنوع و گستردگی 40

 2-6-2- حفاظت محیط زیست 41

 3-6-2- سادگی 41

 4-6-2- خلاقیت و نوآوری 42

 5-6-2- مقبولیت 42

 6-6-2- بازدهی اقتصادی 43

 7-2- مقایسه رویكرد كنترل آلودگی در انتهای خط و تولید پاكتر 44

 8-2- تولید پاكتر و توسعه پایدار 47

 9-2- دلایل سرمایه گذاری در تولید پاكتر 48

 10-2- سیاست ها و اهرم های مورد استفاده برای هدایت صنایع به سمت تولید پاكتر 49

 11-2- موانع و مشكلات اجرایی نمودن استراتژی های تولید پاكتر 50

 1-11-2- موانع ناشی از فقدان درك صحیح 50

 2-11-2- موانع ساختاری 50

 3-11-2- موانع مربوط به كمبو الاعات 50

 4-11-2- موانع فنی 50

 5-11-2- موانع اقتصادی 50

 فصل سوم –نگاهی اجمالی به محیط زیست 51

 تاریخچه سازمان حفاظت محیط زیست 52

 هدف53

 وظایف اساسی سازمان 55

 تشكیلات سازمان 55

 1-3- دفاتر مستقل55

 1-1-3- دفتر حوزه ریاست و دبیرخانه شورایعالی محیط زیست 55

 2-1-3- اداره كل روابط عمومی و امور بین الملل55

 3-1-3- اداره كل نظارت و بررسی 56

 4-1-3-حراست 56

 5-1-3- ادارات كل استان ها56

 2-3- معاونت آموزش و پرورش و برنامه ریزی 56

 3-3- دفتر آموزش زیست محیطی 56

 4-3- دفتر طرح و برنامه و اطلاع رسانی 57

 5-3- دفتر مشاركت های مردمی 57

 6-3- معاونت محیط زیست انسانی57

 1-6-3- دفتر ارزیابی زیست محیطی 59

 2-6-3- دفتر بررسی آلودگی هوا 59

.3-6-3- دفتر بررسی آلودگی آب و خاك 59

 4-6-3- دفتر امور آزمایشگاه ها 59

7-3- معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی 59

 1-7-3- دفتر زیستگاه ها و امور مناطق 61

 2-7-3- دفتر امور حیات وحش و آبزیان62

 3-7-3- دفتر موزه تاریخ طبیعی 64

 4-7-3- دفتر محیط زیست دریایی 64

 5-7-3-معاونت پشتیبانی و امور مجلس64

 فصل چهارم-دستورالعمل اجرایی عملی تولید پاكتر 66

 1-4- فاز اول –برنامه ریزی و سازماندهی 67

1-1-4- كسب توافق مدیریت واحد 67

 2-1-4- تشكیل تیم پروژه 68

 3-1-4- توسعه سیاست ها ، اقدامات و اهداف زیست محیطی 69

 4-1-4- برنامه ریزی و ارزیابی تولید پاكتر 69

 2-4- فاز دوم – پیش ارزیابی 69

 1-2-4- توصیف شركت و نمودارهای جریانی 70

 2-2-4- بازرسی عینی و دقیق 71

 3-2-4- انتخاب نقاط تمركز 72

 3-4- فاز سوم – ارزیابی72

 1-3-4- جمع آوری اطلاعات كمی 73

 2-3-4- موازنه مواد74

 3-3-4- شناسایی گزینه های تولید پاكتر 74

 4-3-4- ثبت و مرتب سازی گزینه ها 75

 4-4- فاز چهارم – بررسی و مطالعات امكان سنجی 76

 1-4-4- امكان سنجی اولیه 76

 2-4-4- امكان سنجی فنی 77

 3-4-4- امكان سنجی اقتصادی 78

 4-4—4- امكان سنجی زیست محیطی 78

 5-4-4- ملاحظات مراحل ارزیابی 80

 6-4-4- انتخاب گزینه ها برای اجرای نهایی 80

 5-4 فاز پنجم – اجرا و استمرار 80

 1-5-4-آماده سازی یك برنامه اجرایی80

 2-5-4- اجرای گزینه های منتخب 80

.فهرست منابع 81