مقاله امنیت شغلی و با رویکرد ایمنی و سلامت

*مقاله امنیت شغلی و با رویکرد ایمنی و سلامت*

امنیت شغلی با رویكرد ایمنی و سلامت و نقش آن در نگهداری كاركنان سازمان

چكیده

این مقاله به بررسی یكی از عوامل مهم نگهداری كاركنان یعنی ایمنی و سلامت حرفه‌ای می‌پردازد. در ابتدا تعریف و مفاهیم مربوط ارائه می‌شود و سپس روش‌های متداول بررسی و اقدام در زمینه بهداشت و ایمنی محیط كار نام برده شده و به قوانین ایمنی و سلامت حرفه‌ای در ایران اشاره می‌گردد. همچنین فرهنگ، سخت افزار و سیستم‌ها كه عوامل كلیدی در ایمنی و سلامت حرفه‌ای هستند مورد بررسی قرار می‌گیرند. مواردی راهنما به منظور ارزیابی عملكرد ایمنی و سلامت ارائه می‌شود. انواع برنامه‌های ایمنی بر مبنای مشوق و برمبنای رفتار تحلیل می‌شوند. بعد از این مطالب استرس مرد بررسی قرار می‌گیرد. پس از تعریف استرس و عوامل بوجود آورنده آن، عواملی كه بر آن اثر گذاشته و از آن اثر می‌پذیرند، بررسی شده و سپس راهكارهایی در چارچوب مدیریت استرس برای بهینه كردن آن ارائه می‌شود.

1- مقدمه

یكی از رسالت‌های اساسی مدیریت منابع انسانی نگهداری كاركنان توانمند می‌باشد. از آنجا كه اقدامات نگهداری، مكملی بر سایر اقدامات و فرایند‌های مدیریت منابع انسانی است، حتی اگر عملیات كارمندیابی، انتخاب، انتصاب و سایر اقدامات پرسنلی به نحو بایسته انجام شود بدون توجه كافی به امر نگهداری نتایج حاصل از اعمال مدیریت چندان چشمگیر نخواهد بود. نظام نگهداری منابع انسانی ابعاد متعددی را شامل می‌شود كه می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم نمود: دسته اول در رابطه با حفظ و تقویت جسم كاركنان است مانند برقراری بهداشت و ایمنی در محیط كار، اجرای برانامه‌های ورزش و تندرستی و بعضی خدمات مشابه. دسته دوم شامل مواردی است كه تقویت‌كننده روحیه علاقمندی كاركنان به كار و محیط كار می‌باشد مانند خدمات بیمه و بازنشستگی و خدمات پرسنلی. در صورت داشتن توجه و بكارگیری این موارد امنیت شغلی در كاركنان ایجاد شده و به رضایت شغلی آنها منتهی می‌شود كه این امر خود از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در مقاله حاضر تأكید اصلی بر روی موارد دسته اول است به این صورت كه در ابتدا در مورد اصطلاحات ایمنی و سلامت و جنبه‌های قانونی آن بحث می‌شود و در ادامه به برنامه‌ها و راهكار‌های مدیریت ایمنی و سلامت حرفه‌ای پرداخته می‌شود. در قسمت دوم مقاله بحث سلامت كاركنان با توجه به عامل كلیدی استرس در محیط كار با تمركز بر روی شناخت و بهینه سازی میزان استرس بررسی می‌شود. در پایان امید است كه توجه و بكارگیری مطالب و راهكار‌های این مقاله در افزایش ایمنی و سلامت محیط كار، بهینه سازی سطح استرس و ایجاد امنیت شغلی مناسب و در نهایت ایجاد رضایت شغلی موثر باشد كه این نیز یكی از عواملی است كه در بهبود مستمر و تعالی سازمان‌ها باید در نظر گرفته شود.

2- امنیت شغلی1 در آینده

در آینده و در تجارت تغییرات سریع باعث كوچك‌تر شدن سازمان‌ها می‌شود و سازمان‌ها به سمت مجازی شدن پیش می‌روند. سازمان‌ها به صورت یك هسته مركزی در می‌آیند و سایر قسمت‌ها و كاركنان به صورت موقت در اطراف آنها قرار می‌گیرند و اكثر مردم برای خود كار خواهند كرد. پرداخت‌ها به صورت قسمتی از سود خواهد شد و جای دستمزد‌های ثابت را می‌گیرد. كاركنان خود را باید با قرارداد‌های نامعین و مستقل وفق دهند. در این شرایط كاركنان مجبورند همواره در حال یادگیری باشند كه دلیل این وضعیت افزایش روزافزون رقابت است. در آینده امنیت استخدام بر مبنای توانایی كاركنان در ایجاد ارزش افزوده می‌باشد. با توجه به این عوامل می‌توان نتیجه گرفت كه در آینده عمده مسئولیت ایمنی و سلامت به عهده كاركنان است (وارن 1996؛ یوسف 1998).

3- تعاریف و مفاهیم ایمنی و بهداشت كار

• ایمنی2: ایمنی میزان دوری از خطر تعریف شده است. ایمنی یك موضوع حفاظت نسبی از برخورد با خطرات است و كمیتی نسبی می‌باشد.
• خطر بالقوه3: شرایطی كه دارای پتانسیل صدمه به افراد، خسارت به تجهیزات و ساختمان‌ها، از بین بردن مواد و ... باشد.
• خطر بالفعل4: واژه خطر بالفعل بیان كننده قرارگرفتن نسبی در معرض یك خطر بالقوه می‌باشد ولی وقتی كه یك خطر بالقوه وجود داشته باشد الزاماً یك خطر بالفعل را به همراه نخواهد داشت.
• حادثه ناشی از كار5: حادثه یك رویداد یا واقعه برنامه ریزی نشده و بعضاً آسیب‌رسان و خسارت‌آور است كه انجام، پیشرفت، یا ادامه كار را به صورت طبیعی مختل ساخته و همواره در اثر یك عمل یا انجام یك كار غیرایمن یا در اثر شرایط غیرایمن یا در اثر تركیبی از این دو به وقوع می‌پیوندد.