تحقیق درباره فردوسی و مفهوم حماسه

    جمع آوری وتدوین اساسی روایات وداستانهای حماسی ایران كه قرنها سینه به سینه واز نسلی به نسل دیگر نقل می شده ودرابتدا « پاره ای از آن ها دراوستا - به ویژه بخش یشت ها ـ‌ تألیف شده است .دردورة‌ساسانیان ،به صورت خداینامه ها ومجموعه هایی نظیر ایاتكار زریران ،داستان بهرام چوبین ،داستان رستم واسفندیار،داستان پیران ویسه ،كتاب پیكار وچند اثر دیگرتألیف می گردد.

    وبعداز اسلام راویانی چون «آزاد سرو» وفرزانگانی مانند: «ماخ» و «شاهوی خورشید» و «شازان برزین» ویزدان دار وادبایی نظیر :ابوالمؤید بلخی وابوعلی محمد بن احمد بن احمد بلخی ومسعودی مروزی وابورمنصور عبدالرزاق طوسی ودرگردآوری وحفظ این روایات می كوشندتابالاخره حماسه سرایانی چون دقیقی وفردوسی واسدی طوسی و...

    با نظم داستان های مزبورشاهكارهایی را درزمینة‌حماسه های اساطیری وپهلوانی به وجود می آورند كه از میان آن ها شاهنامه كتابی است عظیم‌تر وسراینده‌ی تواناوفرزانة آن نسبت به سایرین هنرمندیش بیشتروچشم گیرتر است ودرواقع اوست كه پس ازخاموشی طولانی در قلمرو هنر و اندیشة‌ایرانی نیروی اعجاب انگیزخود رادرتجدید حیات ملی ایران آشكار می سازد وهرچند كه شعر دقیقی كه پیشرو فردوسی به شمار می رود حاكی از رسیدن نوعی حماسه به حد بلوغ خود می باشد،اما كمال بخشی نوع شعر حماسی درایران به سراینده‌ی شاهنامه تعلق داردودر واقع این فروسی است كه به واسطة‌«هماهنگی میان سجایای اخلاقی واستعداد هنریش ،همچنین نجابت وصفای ضمیر وعشق وی به مجدو بزرگواری وعواطف انسانی و وطن‌دوستی واحساسات ژرف اونسبت به خداوند ،همراه با اطلاعات گسترده‌ای كه از مآخذ مورد استفاده خود به دست می آورد و آن ها را با ذوق شخصیش درهم می آمیزد» ، اثری آنچنان فاخر وشكوهمند را به رشتة‌ نظم می كشد كه نه تنها در میان آثار حماسی زبان فارسی ممتاز بلكه دربین آثار بزرگ ادبی جهان نیز كم نظیر است.

    بنابراین با نظم شاهنامه داستان های منظوم حماسی ایران به اوج رفعت وزیبایی می رسد وبا پیدایی آن كاخی آنچنان بلند واستوار از سخن پی‌افكنده می شود كه نه فقط از بادوباران روزگاران گزندی نمی یابد بلكه خود موجب نهضتی عظیم درقلمرو ادبیات حماسی فارسی می گرددوبه گویندگان بعداز فردوسی توان می دهد با نظم داستانهایی كه مجال تدوین ونظم آنها برای اوفراهم نگردید ؛ اقدام كنند ، وآنچنان كه می دانیم این مهم ، حدود یك قرن پس از فردوسی جامة‌عمل می پوشد وبا تدوین آثار منظومی چون گرشاب‌نامه ، بهمن‌نامه ، فرامرز‌نامه ،كوش‌نامه ،بانوگشسب‌نامه ،برزو نامه ، شهریار نامه ،آذر برزین نامه ،لهراسب نامه،جهانگیرنامه و... ، ادبیات حماسی ایران به حد اعتلاء‌وكمال خود می رسد.