تحقیق نسبت علم و دين

مقدمه
مجموعه معارف انسان به سه دسته تقسيم مي شوند : 1
1. آنچه از طرق عادي كسب مي شود ؛
2. آنچه از غير طرق عادي كسب مي شود ؛
3. آنچه از طريق غير عادي كسب مي شود .
4. طرق عادي كسب معرفت ،
يعني : “ راه هايي كه براي همه انسانها در همه زمانها بالقوه امكان دارد ” ، اين راه ها عبارتند از :
الف ـ طريق عقلي ـ استدلالي ؛
ب ـ طريق حسي ـ تجربي ؛
ج ـ طريق نقلي ـ تاريخي ؛
د ـ طريق كشفي ـ شهودي .

طريق غير عادي كسب معرفت ، يعني : “ راهي كه براي همه انسانها در همه زمانها بالقوه امكان ندارد ” و آن “ طريق وحي ” است .
در ارتباط با آنچه از غير طرق عادي توسط انسان كسب مي شود ، مي توان به علوم روحي يا فرا روان شناختي اشاره نمود.2
در تحقيقات مختلف براي پاسخگويي به مساله “ نسبت علم و دين ” اگر علم به معناي طريق عادي اول در نظر گرفته شود در حقيقت “ نسبت فلسفه و دين ” مطرح مي گردد و اگر علم به معناي طريق دوم در نظر گرفته شود “ نسبت علوم تجربي و دين ” مد نظر قرار مي گيرد ، همين طور ممكن است طريق عادي سوم و چهارم در نظر گرفته شود كه در اين صورت “ نسبت تاريخ و دين ” و “ نسبت عرفان و دين ” مطرح خواهد شد ...