تحقیق جایگاه ایران در اقتصاد جهانی گردشگری

جایگاه ایران در اقتصاد جهانی گردشگری

چکیده مقاله

گردشگری به عنوان یک فعالیت اقتصادی چند بخشی، دارای اثرات دوگانه مستقیم و غیر مستقیم بر اقتصاد ملی است. از جمله آثار مستقیم گردشگری بر اقتصاد ملی می توان به بهبود تراز پرداختهای بین المللی، اشتغال وسیع، فرصت سازی اقتصادی و افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات اشاره نمود و همچنین توزیع فرصت های اقتصادی بین مناطق مختلف کشور، گسترش تکنولوژی، جذب سرمایه گذاریهای خارجی، توسعه تجارت و نیز رشد صنایع دستی و بومی از جمله آثار غیر مستقیم گردشگری بر اقتصاد ملی است.

چنانچه درآمد زایی و اشتغال زایی را دو شاخص مهم در یک فعالیت اقتصادی موفق در نظر بگیریم هر دو این شاخص ها به صورت وسیع و پایدار در گردشگری قابل تأمین و دسترسی است. توقع اینست که کشور ایران به عنوان یکی از 10 کشور اوّل جهان به لحاظ جاذبه های گردشگری ( امین اسماعیلی، 9 ) و نیز قرار گرفتن در بین 5 کشور برتر دنیا از نظر اکوتوریسم، از جایگاه مناسب تری در سطح جهان برخوردار باشد که البته چنین نیست، از این رو در مقاله حاضر سعی شده است ضمن بررسی جایگاه ایران در اقتصاد گردشگری جهانی در یک دوره آماری ده ساله راهکارهایی مناسب، واقعی و مبتنی بر تجربیات کشورهای موفق جهت رفع چالشهای پیش روی این فعالیت اقتصادی، به منظور افزایش سهم در بازار بین المللی ارائه گردد.

ایران با برخورداری از سابقه طولانی در شکل گیری بخشی از فرهنگ جهانی قادر است خود را به عنوان فرهنگی مستقل به دنیا بشناساند ضمن آنکه آثار باستانی متعدد، تنوع آب و هوایی و چهار فصل همزمان، مناظر طبیعی زیبا، تنوع فرهنگ ها و قومیت ها و... همگی مؤید استعداد و توانایی کشور ایران برای جلب و جذب گردشگران است.

تاریخچه برنامه ریزی گردشگری در ایران

از دهه دوم قرن حاضر، جهانگردی در ایران رسماً شکل گرفت و برای اولین بار در سال 1314 اداره ای به نام اداره جلب سیاحان خارجی و تبلیغات در وزارت داخله تاسیس شد و انجام امور مربوط به جهانگردی به آن اداره محول گردید. در همین سال کانون جهانگردی ایران به منظور فراهم آوردن موجبات آسایش و آسان کردن مسافرت جهانگردان ایجاد شد، این کانون که به طور رسمی در بهمن 1317 به ثبت رسید گشت های گوناگونی در داخل کشور برای بازدید جهانگردان ترتیب می داد. در شهریور 1320 اداره جلب سیاحان به شورای عالی جهانگردی تغییر نام داد، این شورا هفته ای یکبار در وزارت کشور تشکیل می شد. در سال 1333 شورای عالی جهانگردی، به اداره امور جهانگردی تبدیل و در وزارت کشور متمرکز شد. از فعالیت های این اداره طی سالهای 37 تا 1333 می توان به انجام برخی خدمات زیربنایی و تدوین قوانین و مقرّرات ناظر بر جهانگردی از جمله قانون ورود و اقامت اتباع بیگانه اشاره کرد. در فروردین 1342 سازمانی به نام سازمان جلب سیاحان وابسته به نخست وزیری تاسیس شد. هدف عمده این سازمان معرفی پیشینه کشور و تشویق جهانگردان خارجی و داخلی به سیر و سفر و بازدید آنها از آثار باستانی و مناظر طبیعی و ایجاد تمرکز و هماهنگی های لازم در امور مربوط به جهانگردی بود. در تیر ماه 1353 سازمان جلب سیاحان در وزارت اطلاعات ادغام شد و وزارتخانه جدیدی به نام وزارت اطلاعات و جهانگردی به وجود آمد....

جایگاه ایران از لحاظ ورود گردشگران بین المللی

جهانگردی به عنوان بزرگترین و پر رونق ترین صنعت جهانی پدیده ایست اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بسیار سیاسی که در هر جامعه ای متاثر از عوامل پیچیده و در هم بافته سیاسی و اقتصادی و همچنین ویژگیهای جغرافیایی است که دیگران را مجذوب خود می کند و این جذابیت در ایران تغییر مثبت یافته است بطوریکه در سالهای اخیر تعداد گردشگران وارد شده به ایران همواره در حال افزایش بوده و از سیر صعودی ملایمی برخوردار شده است به طوری که از 249000 نفر در سال 1991 به 1342000 نفر در سال 2000 رسیده است. این در حالی است که سهم ایران از کل گردشگران بین المللی نیز در طی همین دوره (2000-1991) از 05/0 درصد به 2/0 درصد رسیده است یعنی بیش از 4 برابر گردیده است...

جمع بندی

با نگاهی به وضعیت ایران در اقتصاد گردشگری جهانی از لحاظ تعداد ورود گردشگران و نیز میزان درآمد، درمی یابیم این جایگاه هر چند ایده آل نیست ولی ناامید کننده نیز نمی باشد و می توان با برنامه ریزی واقعی ضمن درک شرایط موجود و سطح توقعات گردشگران به ارتقای جایگاه و افزایش سهم در بازار گردشگری جهانی اقدام نمود و با توجه به موانع موجود و تلاش در جهت رفع آنها روند رو به رشد کنونی را سرعت بخشید. این توقع با توجه به رشد 4 برابری سهم ایران از تعداد گردشگران بین المللی طی دوره مورد مطالعه و نیز 6 درصد رشد بیشتر درآمد ایران نسبت به درآمد جهانی در طی همین دوره قابل دستیابی است. کمترین حد توقع از ایران به عنوان کشوری که از لحاظ جاذبه های گردشگری جزو 10 کشور برتر جهان است این است که از لحاظ جذب گردشگران و میزان درآمد حاصل از گردشگری جهانی رتبه مناسبتری از وضع موجود را کسب کند و همواره این رتبه میل به سمت بهبود داشته باشد.