مقاله زندگینامه و عقلانیت مولانا و کمال انسان در مثنوی

فایل حاضر؛ حاوی 3 مقاله در مورد زندگینامه و عقلانیت مولانا و کمال انسان در مثنوی می باشد که به معرفی بخشهایی از متن آن می پردازیم.

زندگینامه مولانا که در 60 صفحه می باشد و چکیده آن بشرح زیر است:

زادگاه مولانا

جلال الدین محمد درششم ربیع الاول سال 604 هجری در شهر بلخ تولد یافت. سبب شهرت او به رومی و مولانای روم، طول اقامتش و وفاتش در شهر قونیه از بلاد روم بوده است. بنا به نوشته تذکره نویسان وی در هنگامی که پدرش بهاءالدین از بلخ هجرت می کرد پنج ساله بود. اگر تاریخ عزیمت بهاءالدین را از بلخ در سال 617 هجری بدانیم، سن جلال الدین محمد در آن هنگام قریب سیزده سال بوده است. جلال الدین در بین راه در نیشابور به خدمت شیخ عطار رسید و مدت کوتاهی درک محضر آن عارف بزرگ را کرد.

چون بهاءالدین به بغداد رسید بیش از سه روز در آن شهر اقامت نکرد و روز چهارم بار سفر به عزم زیارت بیت الله الحرام بر بست. پس از بازگشت از خانه خدا به سوی شام روان شد و مدت نامعلومی در آن نواحی به سر برد و سپس به ارزنجان رفت. ملک ارزنجان آن زمان امیری از خاندان منکوجک بود و فخرالدین بهرام شاه نام داشت و او همان پادشاهی است که حکیم نظامی گنجوی کتاب مخزن الاسرار را به نام وی به نظم آورده است. مدت توقف مولانا در ارزنجان قریب یکسال بود.

باز به قول افلاکی، جلال الدین محمد در هفده سالگی در شهر لارنده به امر پدر، گوهر خاتون دختر خواجه لالای سمرقندی را که مردی محترم و معتبر بود به زنی گرفت و این واقعه بایستی در سال 622 هجری اتفاق افتاده باشد و بهاءالدین محمد به سلطان ولد و علاءالدین محمد دو پسر مولانا از این زن تولد یافته اند.

مولانا و خانواده او

مولانا جلال الدین محمد مولوی در سال 604 روز ششم ریبع الاول هجری قمری متولد شد. هر چند او در اثر خود فیه مافیه اشاره به زمان پیش تری می کند؛ یعنی در مقام شاهدی عینی از محاصره و فتح سمرقند به دست خوارزمشاه سخن می گوید . ...

کمال انسان در 14 صفحه که چکیده ای از متن آن در زیر آمده است:

مثنوی

انسان کامل هم حبیب خداست و هم محبوب او

هرچه محبوبم کند منی کرده ام * او منم، من او، چه گر در پرده ام

چون انسان کامل محبوب و حبیب الله است قول و حال و فعل و ذات او تجلی حب محبت است و او آینه است اما همین آینه خود همه چیز است که فرمود : هر که مرا ببیند خدا را دیده است (من رأنی فقط أری الله)

هفت دریا اندر و یک قطره ای * جمله هستی ز موجش چکره ای

اصل خوبی و کمال، خود آنانند که خداوند آنها را اسوه حسنه و نمونه قرار داده است تا همه خود را با آن میزان کنند، نه اینکه با وهم و عقل ناقص خود ، (از اینرو علی (ع) فرمود : من میزان و فرقان و صراط و کتاب و ... هستم) ...

به عقیده مولانا، مولا کسی است که انسانها را از یوغ بندگی هوای نفس برهانه و علی این گونه بود

زین سبب پیغمبر با اجتهاد * نام خود و آن علی مولا نهاد

سیر تکاملی انسان

سیر تکاملی انسان از عالم حسن شروع می شود و به دنیای ماورای محسوس یا غیب راه می یابد عالم حس از یک طرف مانع کمال انسان است، یعنی اگر در آن توقف کند مانع کمال می شود و از طرف دیگر این عامل غرق در عالم ماورای حس است. ...

عقلانیت مولانا در 9 صفحه که چکیده ای از متن آن که در زیر می آید:

مولانا جلال الدین در دفتر چهارم مثنوی، داستان کوتاهی می سراید که بخشی از آن چنین است:

مورکی بر کاغذی دید او قلم

گفت با موری دگر این راز هم

...

یک زمان از وی عنایت بر کند

عقل زیرک ابلهی ها می کند

در این داستان، مولانا ضمن این که با روشنی تمام، عالم واقع را تبیین می کند و نسبیت فهم ما را از جهان بان می نماید و از همه مهم تر این که رسیدن به معارف بزرگ و کشفیات و فاش شدن اسرار و رموز جهان آفرینش تنها به پیشرفت علم و دانش و تلاش انسان ها و کسب معرفت آدمیان نیست، بلکه اراده ای برتر که به سمت مدیریت عالی جهان آفرینش سوق می دهد در کار است و اگر از عقل و عقلانیت و خرد سخن می گوید، به صراحت و روشنی، به مبدا آفرینش توجه می دهد و اصولاً مولوی اگر از خردورزی و عقل سخن می گوید، آن عقلانیتی است که بیشتر تعریف فرزانگان و اولیای خداوند را تداعی می کند که "العقل ما عبد به الرحمن" عقل آن چیزی است که به واسطه آن خداوند مهربان بندگی شود؛ ...