مقاله پرندگان منظومه منطق الطیر عطار

مقاله پرندگان منظومه منطق الطیر عطار

قسمتهایی از متن:

 منطق الطیر:

مأخوذ است از آیه شریفه : «و ورث سلیمان داود و قال یا ایها الناس علمنا منطق الطیر واوتینا من کل شی ء ان هذا لهو الفضل المبین» (سوره نمل آیه 16)- در تفاسیر قرآن کریم از مرغان مختلفی که با سلیمان (ع) سخن گفته اند و او گفتار آنان را برای پیروان خود ترجمه فرموده است. اسم برده اند و جهت مزید اطلاع ر. ک. : تفاسیر فخررازی ج 6 ص 556 و بیضاوی ج 2 ص 194 و کشف الاسرار ج 7 ص 189 و ابوالفتوح ج 4ص 153- این کلمه را شعرای فارسی زبان به همین معنی در اشعار خود بسیار آورده اند.

هدهد :

در فارسی پویک و شانه سر را گویند. (برهان) – مرغیست بدبو که بر زباله آشیان سازد، بر بدنش خطوط و رنگهای فراوان است و کنیه او ابوالاخبار و ابوثمامه و ابوالربیع و ابوروح و ابوسجاد و ابوعیاد است. ...

...

هدهد شعله اشتیاق سفر به سوی سیمرغ را در جان آن مرغان اوج اندیش برمی افروزد، و در عین حال، به آنان هشدار می دهد كه راه رسیدن به قاف جان و درك محضر سیمرغ آرمانی ،بسیار دشوار و پر خطر است،و آنان را از خطرات مرگبار این راه سخت گذر و دشوار آگاه می كند.

جایگاه این سیمرغ یگانگی بخش كه مظهر كمال مطلق جان بلند پرواز است، آن چنان رفیع است كه حتی فهم طایر نیز بدان راه ندارد، و علم و خرد، هر چقدر هم بلند پرواز باشند، به آستان او نمی رسند. صد هزاران خلق سودا زده ی  او هستند، اما افسوس كه بضاعت و سرمایه ی ادراك او ندارند. جان و عقل با چشمان تیره بین خویش، خیره می مانند در نور كور كننده ی نگاه او:

 فهم  طایر چون  پر آن جا كه اوست؟

كی رسد علم و خرد آن جا كه اوست؟

نی  بدو ره،  نی شكیبایی  از  او

صد هزاران خلق  سودایی  از او

وصف او چون كار جان پاك نیست

عقل  را  سرمایه ی ادراك  نیست

لاجرم هم عقل هم جان خیره ماند

در صفاتش با دو چشم تیره ماند

این سیمرغی ست كه كمالش  را هیچ دانایی درك نكرده و جمالش را هیچ بینایی ندیده است. هیچ آفریده ای راه به اوج كمالش ندارد. ...

...