مقاله اصول و اهداف عدالت ترمیمی

مقاله اصول و اهداف عدالت ترمیمی

چگونه عدالت ترمیمی متفاوت از نظام كیفری سنتی است؟

نظام سنتی رسیدگی به جرم، به سمت منحرف نمودن بزه دیده از جایگاه واقعی او گرایش دارد و غالباً منتهی به این امر می شود كه بزهكار احساس بزه دیدگی نماید. چنین مسئله ای منجربه به حداقل رسیدن اقدامات بزهكار (جهت ترمیم)، فقدان آگاهی نسبت به تأثیری كه جرم بر روی بزه دیده داشته است و بنابراین عدم پذیرش مسئولیت از سوی بزهكار می شود. در چنین نظامی بزه دیده غالباً با نارضایتی رها می‌گردد چون بنظر می رسد این نظام نسبت به نیازهای بزه دیده حساسیت نشان نمی‌دهد. بزه دیده ممكن است سوالاتی داشته باشد و مایل باشد كه نظام به آنها پاسخ دهد. وی همچنین تمایل دارد كه نسبت به آنچه در نتیجه جرم برای وی رخ داده حساسیت نشان داده شود. برگزاری كنفرانس امكان اعمال چنین فرآیندی را فراهم می‌نماید. برخی از بزهكاران همراه با مجرمیت و احساس شرمندگی از اعمالشان به حال خود رها می شوند و برگزاری جلسات هم اندیشی به آنها این امكان را می دهد كه در مورد رفتار خود عذرخواهی نمایند و در اعاده روابط به حالت سابق مشاركت كنند.

براساس دیدگاه عدالت ترمیمی، جرم به عنوان واقعه ای تلقی می گردد كه بین افراد جامعه رخ می دهد اما برخلاف دیدگاه نظام عدالت كیفری سنتی جرم به عنوان ارتكاب عمل مجرمانه ای علیه دولت تلقی می شود. افراد جامعه كه با چنین مواردی سروكار دارند كسانی هستند كه در چنین وقایعی درگیر بوده و یا از آن متاثر گردیده‌اند و لذا چنین افرادی به عنوان جامعه ای از افراد در نظر گرفته می شوند كه از جرم ارتكاب یافته متاثر شده اند. در دیدگاه ترمیمی بزهكار نسبت به بزه دیده پاسخگو می‌باشد و جامعه بیشتر از جرم متاثر می گردد و نه دولت. شناسائی جایگاه بزه دیده جهت درك صدمه و لطمه وارده به وی و نیز تعیین اینكه چه اقدامی می تواند چنین صدماتی را ترمیم كند، امری ضروری می باشد. پاسخگوئی بزهكار در قبال جرم ارتكابی به عنوان پذیرفتن مسئولیت ناشی از جرم و اقدام جهت ترمیم صدمات حاصله از جرم، تعریف می شود.

براساس دیدگاههای عدالت ترمیمی، جرم دارای ابعاد اجتماعی و فردی مسئولیت می باشد و تغییر دادن رفتار بزهكار (بازسازگار نمودن وی) امری است كه در مورد ترمیم روابط بین افراد درگیر در جرم، بسیار مهمتر از اعمال مجازات تلقی می گردد.

فرآیند عدالت ترمیمی چیست؟

فرآیند عدالت ترمیمی روندی است كه در آن طرفین جرم كه در معرض وقوع جرمی خاص قرار گرفته اند (بزه دیده، بزهكار و اعضای جامعه محلی) مورد حمایت قرار می گیرند و با مساعدت منصفانه و بی طرفانه میانجیگر (كه در جوامع بومی معمولاً ریش سفید آن جامعه می باشد) در گفتگو در مورد اوضاع و احوال مرتبط با جرم بطور ارادی مشاركت می نمایند. هدف از این مشاركت درك علل مبنائی ارتكاب جرم و تاثیراتی است كه جرم بر روی افراد صدمه دیده داشته است و همچنین معطوف نمودن توجه به نیازهای طرفین جرم جهت اصلاح و ترمیم روابط آنها می باشد. هرچند فرآیندهای عدالت ترمیمی اشكال متنوعی دارد، الگوهائی كه غالباً در كشور كانادا مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: برگزاری كنفرانس یا جلسات هم اندیشی، تشكیل حلقه های درمان و مجازات و میانجیگری بین بزهكار و بزه دیده.