مقاله مقایسه دستورالعمل بانكها و صندوق قرض الحسنه

مقاله مقایسه دستورالعمل بانكها و صندوق قرض الحسنه در 29 صفحه ورد قابل ویرایش 

«مقدمه»

فصل اول:

قرض الحسنه اعطایی كه در مؤسسات و بانكهای دیگر پرداخت می‎شود:

در قرآن كریم، در آیات متعددی راجع به قرض الحسنه اشاره شده است كه مشهورترین آن آیه شریفه 11 از سوره مباركه حدید می‎باشد كه می فرماید:

من ذالذی یقرض الله قرضاً حسناً فیضا عنه لَهُ و لَهُ اُجْرُ كریم.

كیست كه به خدا قرض نیكو دهد تا خدا بر او چندین برابر گرداند و پاداشی با لطف و كرامت او را عطا فرماید.

فرض برعكس ربا- روح عطوفت و ایثار، احسان، مردم داری و قسط و عدل را در جامعه زنده كرده و ربا را از صحنه اقتصادی خارج می نماید. در روایات آمده است كه ثواب «قرض» از صدقات نیز به مراتب فزون تر است.

موارد اعطای قرض الحسنه

طبق ماده 16 آیین نامه فصل سوم قانون عملیات بانكی بدون ربا قرض الحسنه در موارد ذیل پرداخت می گردد.

الف- تأمین وسائل و ابزار و سایر امكانات لازم برای ایجاد كار جهت كسانی كه فاقد این گونه امكانات می باشند در شكل تعاونی.

ب- كمك به امر افزایش تولید با تأكید بر تولیدات كشاورزی، دامی، صنعتی.

ج- رفع احتیاجات ضروری.

اعطای قرض الحسنه در خصوص بند الف، طبق ماده 2 دستورالعمل اجرایی به شركت های تعاونی تولیدی و خدماتی به منظور ایجاد كار (غیر بازرگانی و معدنی) اختصاص یافته است.

اعطای قرض الحسنه مذكور در بند ب، به كارگاهها و واحدهای تولیدی متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی به منظور كمك به افزایش تولید در موارد ذیل، اختصاص یافته است:

1-   جلوگیری از توقف كارگاهها و واحدهای تولیدی موجود.

2-   راه اندازی كارگاهها و واحدهای تولیدی راكد.

3-   توسعه كارگاهها و واحدهای تولیدی كوچك در شهرهای كوچك و روستاها.

4-   ایجاد كارگاهها و واحدهای تولیدی كوچك در شهرهای كوچك و روستاها.

5- در مواردی كه تأمین نیاز كارگاه یا واحد تولیدی از طریق سایر تسهیلات امكان‌پذیر نباشد اعطای قرض الحسنه، در خصوص بند (ج) رفع احتیاجات اشخاص حقیقی، موارد ذیل را متضمن است:

1- هزینه های ازدواج   2- تهیه جهیزیه   3- درمان بیماری   4- تعمیر و تأمین مسكن
5- كمك هزینه تحصیلی  6- كمك برای ایجاد مسكن در روستاها  7- رفع نیازهای متفرقه مشروط به اینكه كل تسهیلات اعطائی در قالب این بند از 25% مجموع تسهیلات قرض الحسنه اعطائی برای رفع احتیاجات ضروری (بند ج) تجاوز ننماید.

ضوابط اعطای قرض الحسنه:

1-   حصول اطمینان از نیاز متقاضی

2-   حصول اطمینان از ایجاد كار در مورد بند الف

3-   حصول اطمینان از افزایش تولید در مورد بند ب

4-   حصول اطمینان از مصرف قرض الحسنه توسط متقاضی.

5-   حصول اطمینان از سكونت متقاضی در محدوده‌ی فعالیت واحد بانكی پرداخت كننده‌ی قرض الحسنه.

6-   حصول اطمینان از عدم بدهی قرض الحسنه به سایر بانكها.

باید توجه داشت كه اعطای قرض الحسنه به كاركنان شاغل بانكها طبق ضوابط این دستورالعمل ممنوع است. اعطای قرض الحسنه جهت رفع احتیاجات ضروری كاركنان بانكها طبق ضوابط و مقررات مربوط به خود بلامانع است.

سقف تسهیلات اعطایی:

1- حداكثر جمع كل قرض الحسنه اعطایی توسط بانكها ده درصد جمع كل تسهیلات اعطایی در هر سال می‎باشد. مشروط بر ایكه از جمع كل سپرده های پس انداز قرض الحسنه تجاوز ننماید ضمناً حداكثر سقف تخصیصی جهت رفع حوائج ضروری اشخاص (موضوع بند ج) نباید از 25% كل تسهیلات قرض الحسنه تجاوز نماید.

2- حداكثر سقف تسهیلات اعطایی قرض الحسنه به شركت های تعاونی و واحدهای تولیدی پنج میلیون ریال و اشخاص حقیقی جهت رفع حوایج شخصی دو میلیون ریال تعیین گردیده است.

مدت بازپرداخت:

1-   زمان بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه در خصوص واحدهای تولیدی و تعاونی حداكثر 5 سال.

2- زمان بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه رفع احتیاجات ضروری در مورد اشخاص حقیقی 3 سال تعیین گردیده است.

اقساط تسهیلات اعطایی قرض الحسنه حسب نظر مرجع تصویب كننده بصورت ماهانه، سه ماهه، شش ماهه، سالانه و یا دفعةٌ واحدةٌ خواهد بود.

كارمزد

كارمزد تسهیلات اعطایی قرض الحسنه موضوع این دستورالعمل در حال حاضر حداقل 5/2% و حداكثر 4% می‎باشد مشروط بر اینكه از هزینه های تجهیز منابع قرض الحسنه و نیز هزینه های اعطای آن تجاوز ننماید. ضمناً نحوه محاسبه آن بدین گونه است كه كارمزد قرض الحسنه در ابتدای اعطای قرض الحسنه برای مدت باقیمانده همان سال و برای سالهای بعد در ابتدای هر سال به نسبت مانده و مدت، محاسبه و از گیرنده قرض الحسنه دریافت و در پایان هر سال به حساب بانك منظور می گردد.

فصل دوم: مضاربه

تعریف مضاربه «عقدی است كه به موجب آن احد از متعاملین سرمایه می‎دهد با قید این كه طرف دیگر با آن تجارت كرده و در سود آن شریك باشد. صاحب سرمایه مالك و عامل مضارب نامیده می‎شود. سرمایه مضاربه باید وجه نقد باشد.

ویژگی های مضاربه:

عقد حضار به دارای ویژگی های ذیل می‎باشد:

1-   سرمایه مضاربه «رأس المال» حتماً باید نقد و عین باشد بنابراین با منفعت یا دین نمی توان مضاربه نمود.

2- مضاربه از جمله عقود جایز است و از این رو هر یك از طرفین حق فسخ قرارداد را دارند. مگر اینكه شرط دیگری در قرارداد تعیین شده باشد. در قراردادهای بانكی متن قرارداد مضاربه را طوری تنظیم نموده اند كه عامل با امضاء قرارداد، شرط «ترك فسخ» قرارداد را تا زمان تسویه كامل از جانب خود بپذیرد.

3-   مضاربه از جمله تسهیلات كوتاه مدت است و نباید از یك دوره خرید و فروش، حداكثر یك سال تجاوز نماید.

بخش اول: وام قرض الحسنه به نیروهای مسلح:

1- از ابتدای سال 84 هرگونه تسهیلات قرض الحسنه در قالب طرح نظام جامع خدمات بوده كه كاركنان هر رده توسط مركز خدمات رفاهی مربوطه براساس نوع نیاز (آموزش كاركنان- فرزندان، زیارت عتبات و عالیات، حج تمتع، عمره، درمان، هزینه كف و دفن وابستگان درجه یك و موارد خاص به صندوق معرفی و براساس سنوات خدمتی شخص و محاسبه مربوطه اعطا می گردد.

2-   دارا بودن سپرده نزد صندوق

3-   اعتبار در حساب جاری كلان

4-   براساس پس انداز حق عضویت

5-   پرداخت وام های مسدودی

6-   قرض الحسنه خاص

7-   خدمات اعتباری (كسر اقساط)

كه توضیحات به شرح ذیل ارائه می گردد:

دارا بودن سپرده نزد صندوق: كسانی كه نزد صندوق حساب پس انداز افتتاح نموده و براساس كاركرد این حساب وام های قرض الحسنه حداكثر تا شش میلیون ریال اعطا می گردد.

اعتبار در حساب جاری كلان = افرادی كه در صندوق حساب جاری افتتاح نموده و مانده حساب آنها زیاد می‎باشد بر این اساس می‎توانند 5/2 تا 3 درصد قرض الحسنه و تا 5 درصد تسهیلات عقود اسلامی پرداخت نمود (معرفی توسط صاحب حساب)

اعطا وام قرض الحسنه براساس پس انداز حق عضویت = كاركنان نیروهای مسلح می‎توانند طی وكالتی كه به صندوق انصار می دهند ماهانه مبلغی از حقوق آنها كسر و به این حساب واریز و حتی می‎توانند در اول قرارداد مبلغ یك میلیون ریال نقدی نیز واریز نموده و پس از 9 ماه به سه برابر این مانده حساب وام قرض الحسنه در قالب حق عضویت پرداخت می گردد.

وام های مسدودی: توسط رده های سپاه یا افراد حقیقی سپرده ای نزد صندوق افتتاح می نمایند كه انواع مختلف و بر اساس شرایط آن وام اعطا می گردد:

-    مسدودی معادل: كه براساس مبلغ واریزی به پرسنل وام اعطا می گردد كه از محل برگشت این اقساط نیز می‎توان وام داد.

-    مسدودی اعتباری: كه خود به دو بخش اعتباری 200 درصد و دو برابر تقسیم می‎شود كه صندوق نیز معادل سپرده، سپرده گذار اعتبار تخصیص می‎دهد و براساس شرایط قرارداد به پرداخت وام مبادرت می نماید.

-         مسدودی انتقالی و مسدودی خاص

-         باقیات و الصالحات

قرض الحسنه = با توجه به مشاركت صندوق در تمامی حل مشكلات معیشتی كاركنان نیروهای مسلح و با همكاری سپاه مبادرت به وام هایی كه در قالب قرض الحسنه خاص می نماید كه تعدادی از آنها را می‎توان بشرح ذیل نام برد:

-         وام های مختلف مسكن: جهت خرید و ساخت و تكمیل مسكن پرسنل نیروی مسلح.

-         وام های شجره طوبی: ازدواج فرزندان كاركنان سپاه

-         وام های خاص بانكی: اعتبار دریافتی بانك سپه و پرداخت به پرسنل.

-         وام های خاص معیشتی

-         وام های خاص جانبازان و روحانیون

-         وام های خاص سابوب و غیره.