مقاله تحلیل نظری انقلاب اسلامی

مقاله تحلیل نظری انقلاب اسلامی

فهرست:

مقدّمه

بررسی پنج فرضیه درباره انقلاب اسلامی

بررسی مولفه های متمایز در تحلیل انقلاب اسلامی ایران

اعتراف دانشمندان غربی به ناتوانی در تحلیل انقلاب ایران

منشأ ناكامی غربی‌ها در تحلیل انقلاب اسلامی ایران

.........................................................................

بخشهایی از متن:

مقدّمه

انقلاب اسلامی ایران به عنوان مهم ترین و بزرگ ترین پدیده سیاسی و اجتماعی آخر قرن چهاردهم هجری قمری و رُبع آخر قرن بیستم میلادی، در طی قریب به سه دهه حیات و پایداری، همواره مورد توجه پژوهشگران و دانشمندان، متخصصان علوم سیاسی و كارشناسان علوم اجتماعی و جامعه شناسان و علاقه مندان به تحلیل انقلاب ها، قرار داشته است. این انقلاب عرصه جدیدی برای آزمون و ارزیابی فرضیه‌ها و نظریه‌های مرسوم و رایج در علوم سیاسی، علوم اجتماعی و جامعه شناسی فراهم آورد. روشن است كه فرضیه‌های كهنه و رایج كه برای تحلیل انقلاب‌های مدرن غیرمذهبی و ضدمذهبی ارائه شده، توانایی تحلیل این پدیده منحصر به فرد و استثنایی و بی نظیر را ندارند؛ چرا كه یك انقلاب مذهبی را نمی توان با معیارهای كاملا غیرمذهبی تحلیل كرد. متدلوژی متداول در غرب و شرق، كه آلوده به سكولاریزم و لائیزم است، به هیچ وجه توانایی تحلیل انقلاب اسلامی ایران را نداشته و نخواهد داشت؛ تحولات دو جامعه متفاوت با زیربناهای مختلف، بلكه متضاد را نمی توان با كمك روش‌ها و معیارهای ثابت و یكسان تفسیر و تحلیل كرد. متأسفانه علی رغم تفاوت‌های بنیادی و ماهوی تاریخ و فرهنگ و تمدّن جهان اسلام و ایران اسلامی با تاریخ و فرهنگ و تمدّن غرب و كشورهایی نظیر فرانسه، روسیه، چین، كوبا و نیكاراگوئه، باز هم تحوّلات تاریخی، اجتماعی و سیاسی جهان اسلام بر اساس همان معیارها و ضوابط و روش‌های خاص تحولات دنیای غرب مورد مطالعه قرار می گیرند.

...

بررسی پنج فرضیه درباره انقلاب اسلامی

سردرگمی تحلیلگران غربی و شرقی و شبه روشن فكران ایرانی غربزده در فهم و درك و تحلیل انقلاب اسلامی ایران، عامل روی آوردن آنان به ارائه فرضیه‌های نادرست و ناقص برای انقلاب شده است. چهار فرضیه «استبداد عامل انقلاب»، «اقتصاد عامل انقلاب»، «توطئه عامل انقلاب» و «مدرنیزاسیون عامل انقلاب» به هیچ وجه نتوانسته اند به درستی عامل اصلی پیدایش انقلاب ایران را تبیین كنند؛ زیرا طرفداران این فرضیه‌ها در بی توجهی و یا كم توجهی عمدی یا سهوی نسبت به نقش مذهب در انقلاب ایران اشتراك دارند. روشن است كه نقش «استبداد» و «اقتصاد» در انقلاب ایران از مكتب اسلام و مذهب تشیع سرچشمه گرفته است؛ زیرا اسلام یك دین جامع و كامل می باشد؛ از سویی، دارای نظام اقتصادی كارآمد است و آرمان‌های اقتصادی این دین بود كه مردم مسلمان را به میدان آورد، و از سوی دیگر، به بهترین شكل الهام بخش آزادی معنوی، آزادی انسانی، آزادی مذهبی و آزادی اندیشه و قلم و بیان است و آنان را به استبدادستیزی و مبارزه قاطع با استبداد فراخوانده است. بنابراین، نقش استبداد و اقتصاد در پیدایش انقلاب ایران، درون نقش مذهب جای می گیرد و معلول نقش اصلی مذهب در انقلاب است. «فرضیه توطئه» را دشمنان انقلاب ساخته اند و هیچ تحلیلگری آن را نپذیرفته است.