مقاله درس های مشروطیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی

مقاله درس های مشروطیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی در 17 صفحه ورد قابل ویرایش 

انقلاب اسلامی ایران كه در 22 بهمن ماه 1357 با پیروزی بر رژیم پهلوی و تلاشی حكومت شاهنشاهی و ارد مرحلة جدیدی از زندگی خود گردید، دارای یك سابقة 15 ساله و نزدیك یك به یكصد سال تجربه مبارزاتی می‌باشد با پایان یافتن سال 1340 و فوت مرحوم آیت‌ا… العظمی بروجردی و آیت ا… كاشانی و تلفیق زعامت «سیاسی و مذهبی» در نزد امام خمینی نطفة انقلاب اسلامی ایران منعقد شد. ولی بررسی انقلاب اسلامی ایران از تاریخ یاد شده نگاهی مقطعی به روندی است كه در آخرین فراز خود. اسلام را بعنوان رهنمودی جامع و مانع در پیشبرد حركتهای مختلف جامعه شاهد است. از اینرو كمترین تارخی كه باید به عقب برگشت تا دستمایه‌های تجربی این مهم را در حد توان و حوصله مورد مداقه قرار داد چندین نزدیك به یكصد سال را در بر می‌گیرد.

در این دوره علائم آشكاری از سه جریان اصلی در تاریخ ایران و طبعاً مرتبط با یكدیگر بتدریج صفحات تاریخ را آكنده ساخته است. از نظر اهمیت اگر اولین جریان این دوره را رشد نیروهای مردمی برای دستبابی به پاره‌ای از حقوقی كه آن زمان جزء تفكیك ناپذیر دستگاه سلطنت و شخص شاه به شمار می‌آمد، به حساب آوریم، چندن از طریق صواب به دور نیفتاده‌ایم. در این دورن در رابطه با تغیراتی كه در شئونات مختلف اجتماعی بوجود می‌آمد حركت بطنی اقشاری از ملت را داریم كه نیروی «محركه» آن بصورت عام به روحانیت اختصاص دارد.

دومین جریان، فساد و تلاشی داخلی نظرام سیاسی سنتی حاكم بر ایران بخصوص با تلقی رژیم قاجار را از حكمرانی و اعمال قوه از سوی این دودمان می‌باشد. حكومت قاجار همچون پلی گذشته ایران را به وضعیت امروزین متصل نموده بود. منظور از وضعیف نوین، ویژگیهای نوظهوری است كه در سطور بعد به آنها اشاره خواهد شد. اگر چه قاجار بخصوص سر دودمان این خاندان، توانست بنا به سیاق سابق، قدرت را قبضه نماید، ولی با پیش آمدنه تحولاتی در داخل وخارج از مرزها كه در مجموع غیر قابل اجتناب به شمار می‌آمدند و نیز بی لیاقتی و عدم كارآئی این خاندان، پایان دوران حكومت آنها با آغاز فرازی نو در تاریخ ایران عجین گردید.

سومین جریان، به تحولات و رویدادهای سطح  جهان اشاره دارد. اولین بار در تاریخ بشر، زمین برای زندگی كوچك و كوچكتر و زمینة فعالیتها و ارتباطات «تنگاتنگ» بیش و بشتر گردید. با پایان یافتن نبرد میان نیروهای كهنة حاكم بر غرب با قوای جدید، جریان به زیر سلطه رفتن شرق و تمامی جهان وارد مرحله تازه‌ای شد. بهتر آن است كهشرح بیشتر سه جریان فوق را از همین جریان سوم آغاز كنیم تا به اختصار دریابیم كه یكصد سال پیش در كدامین جای جهان ایستاده بودیم. درسمان ایامی كه آن محمدخان قاجار با سركوی مدعیان، كشوری با وسعت بیش از 3 میلیون كیلومتر مربع را برای برادرزادة خود فتح علیشاه با توصیه به «فقر و جهل» مردم به ارث نهاد، فرانسه باانقلاب. 1789 خود اروپا را در تلاطم میدید. دوران سلطنت فتح علیشاه مصادف با رهبری ناپلئون بر فرانسه و بخش وسیعی ار اروپا بود. سلطنت قاجار در حالی در ایران رشته كار با به دست گرفت كه در اروپا انقلاب فرانسه یعنی یكی از چند انقلاب تاریخی و جهانی قرون اخیر میرفت كه جلوه‌ای جدید به حال و آیندة اروپا و غرب بدهد. پایان سلطنت قاجار نیز مصادف با انقلاب جهان شمولی دیگر ولی این بار در همسایگی اش می‌باشد. انقلاب  1917 روسیه توری با اعلام  ورود تاریخ بشر به عصر سوسیالیسم به مثابة‌پیش درآمد كمونیسم و با ادعای ضربت با دنیای بورژوازی كه انقلاب فرانسه به بخش وسیعی از جهان آن را توسعه داده بود. هر دو انقلاب 1789 فرانسه و 1917 روسیة شوروی دست كم از جهت نظری مدعی خصوصیات ویژه‌ای بوده‌اند كه اهمیت فوق‌العاده تارخی برای دنیای جدید یافته‌اند. انقلاب فرانسه با سر منشاء قرار  دادن «آزادی» طرحی جدید و یا دست كم تعبیری نوین برای جهان رو به انجام پیچیدگی قرن 18 فرانسه افكند و انقلاب روسیه شوری «عدالت اجتماعی» را سرلوحةخواسته‌های خود بر شمرد و همانند انقلاب فرانسه جهان شمولی و پیروزی نهایی خود را در قبضه كردن یكسره قدرت در سطح جهان داشت.

رهبری شكاف برداشته بود و رخنه‌اش آشكارا به چشم آشنا و بیگانه می‌آمد. نهضت ملی در قیاس با مشروطه از رهبری منسجم‌تری برخوردار بود ولی این رهبری سرانجام در زیر فشار تحریكات غیر، سؤظن و نپذیرفتن برتری دیگری برخود خدشه دار شد. می‌توان در میزان حقانیت هر یك و درستی مواضع، به تحقیق نشست و برای ثبت در تاریخ مطالبی انگاشت، از دیگر اسباب ناكامی نهشت ملی، میتوان از همدستی عملی و اتفاق مواضع قدرتهای بزگر نام بدر.آمریكا كه نقش میانجی را ایفا می‌كرد در جستجوی بهره گرفتن از بحران بسر می‌برد و سرانجام بنا به طبع تفوق و زعامت جهانیش، و یا بهره‌گیری از مهره‌های دست چین شدة‌ قبلی، بیشترین سهم را برای خود برگرفت در آینده فرصت خواهیم داشت كه به تفصیل بر روی نفش آمریكا صحبت داشته باشیم.

ملت مسلمان و غیور ایران تلاش و سعی خود را در جهت بیرون راندن بیگانگان از كشور انجام دادند. مردم ایران می‌خواستند كه با سعنی و تلاش خود از حكومت بیگانگان رهایی یابند و ایرانی مستقل در جهت پیشبرد اهداف خود، هم راستا با نفش فعال و پررنگ روحانیت برای كسب آزادی فكری و آزادگی روحی گام بردارند. بنابراین روحانیت و دیگر انقلابیون مسلمان در صدد آن بر آمدند كه از  روزهای حماسی خود در جهت برگزاری راهپیمایی‌هائی عظیم برای اعلام مجدد اهداف انقلاب اسلامی استفاده نمایند. و دولت قادر نبود صدای خود را به مردم برساند تبدریج به نقش ابلاغ پیام حكومت از دهانه تفنگ و جلوگیری از واژگونی نظام برای مهلت بیشتر به رژیم، اكتفا كرد. ملت رشید ایران در صدد بیرون راندن بیگانگان و كوتاه شدن دست آنها از منافع ملی و حقوق تمام مسلمانان حتی آن خود را نیز در این راه نثار كردند و تمام سعی و كوشش خود را به جهت حفظ منافع ملی و استعادة صحیح از این منابع  برای هموطنان خود، بكار گرفتند.