مقاله درد ثانویه به آسیب‌های نخاعی- علایم بالینی، شیوع و اصطلاحات

مقاله درد ثانویه به آسیب‌های نخاعی: علایم بالینی، شیوع و اصطلاحات

درد یك جزء همراه بسیار ناتوان كنندة آسیبهای نخاعی (SC1) است كه باعث افزایش فشار بر بیمارانی می‌شود كه در اثر این آسیب‌ها دچار تروهای فیزیكی و عاطفی می‌باشند. با وجودی كه از بین رفتن فعالیت مهم ترین عارضه آسیب‌های نخاعی محسوب می‌شود، درد نقش مؤثری در توانایی چنین افرادی در بدست آوردن حد ایده‌آل فعالیت خود دارد. نتایج یك همه‌پرسی در انگلستان نشان می‌دهد كه در 11 درصد افرادی كه به این مطالعه 37 درصد بیماران دچار آسیب نخاعی با ضایعات بالای قفسه درصدی و یا گردنی و 23 درصد بیماران با ضایعات پائین توراسیك و یا لومتوماكرال حاضر بوده‌اند به جای تسكین درد، فعالیت مثانه، روده و یا حتی فعالیت جنسی خود را از دست بدهند، نشان داده شده است.

با وجودی كه ضایعات نخاعی یك مشكل شناخته شده می‌باشند عدم تناسب در میزان شیوع گزارش شده آن وجود دارد. بعلاوه لغات و روش‌های بسیار متعدد و متفاوتی برای طبقه‌بندی انواع درد ناشی از ضایعات نخاعی استفاده می‌شود. این مقاله به بررسی اپیدمیولوژی و علایم بالینی درد ضایعات نخاعی پرداخته و روش‌ها مختلف موجود برای تقسیم‌بندی آن را توضیح خواهد داد. ما از اصطلاحاتی كه توسط كمیتة طرح ضربت درد پس از ضایعات نخاعی توسط انجمن جهانی مطالعه درد[1] ابداع شده است استفاده خواهیم كرد.

اپیدمیولوژی

شیوع و رواج درد ضایعات نخاعی: مطالعات بسیاری به بررسی شیوع درد ضایعات نخاعی پرداخته‌اند. یك جمع‌بندی از مجموع 15 مطالعه در این رابطه نشان می‌دهد كه حدود 69 درصد چنین بیمارانی دچار درد شده و تقریباً یك سوم آنها درد خود را شدید ذكر می‌نمایند. مطالعات متعدد جدیدتری نیز این یافته‌ها را تأیید كرده‌اند. مطالعه‌ای روی 901 بیمار نشان داده است كه شیوع درد مزمن حدود 66 درصد است. یك بررسی پرسش نامه‌ای نیز شیوع حدود 66 درصد و دو مطالعه طولی نیز شیوع 64 درصدی در 6 ماه و 63 درصدی در 12 ماه در پی‌گیری‌های پس از ترخیص از بیمارستان پیدا كرده‌اند.

[1]- Task Force on Pain following spinal cord Injury of the International Association for the study of pain (IASP) 

انواع درد

برای ابداع یك روش طبقه‌بندی كه در چهارچوب تعریف شدة بالا قرار بگیرد، مسایل متعددی باید در نظر گرفته شوند. یك روش اجمالی باید حداكثر انواع درد را كه معمولاً همراه با ضایعات نخاعی ایجاد می‌شوند شامل شود. لغات و عباراتی كه در گذشته استفاده می‌شدند بسیار متعدد بوده و امكان ذكر كامل آنها در این جا وجود ندارد. اكثر آنها از لغات متفاوت و متعددی برای توصیف یك نوع درد استفاده می‌كنند. یك جمع‌بندی از انواع مختلف دردهای همراه با ضایعات نخاعی در زیر ارایه می‌شوند:

عدم ثبات مكانیكیز مهره[1]. این درد عضلانی اسكلتی در اثر پارگی لیگامان‌ها و یا شكستگی‌های مهره و عدم ثبات ناشی از آنها بوجود می‌آید هر چند كه احتیاج به وجود ضایعات نخاعی ایجاد درد ندارد. این درد معمولاً از همان روز آسیب شروع شده و ندرتاً دیرتر در آن شروع خواهد شد.

درد معمولاً در ناحیه مهره‌ها بوده و ممكن است به اندام منتشر شود اما معمولاً رادیوكر نیست. این وضعیت معمولاً در اثر حركت اجزاء استخوانی در صفحات غیر طبیعی و یا دامنه حركت غیر عادی بوجود آمده و بهمین دلیل با وضعیت مربوط بوده،‌ با فعالیت كم و زیاد شده و با بی حركتی كاهش می‌یابد. چنین عدم ثباتی توسط عكس‌های رادیوگرافی و یا روش‌های تصویربرداری CT و یا MR قابل تشخیص است. این نوع درد معمولاً توسط مخدرها و یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی تسكین می‌یابد. بی‌حركتی كه باعث بهبود خودبخود می‌شود یا فیوژن از طریق جراحی روش‌های درمانی مؤثری در تقریباً تمامی بیماران می‌باشند.

درد اسپاسم عضلانی. این نوع درد در مواردی از ضایعات نخاعی كامل و یا غیر كامل دیده می‌شود. این درد معمولاً مدتی پس از جراحت شروع شده و بهترین راه درمان آن نیز بر طرف نمودن اسپاسم عضلانی است. داروهای ضد درد و مسكن معمولاً ندرتاً‌ كمك كننده‌اند.

سندرم استفادة بیش از حد ثانویه یا سندرم فشار[2] معمولاً در نواحی كه عصب‌گیری نرمال و طبیعی دارند دیده شده و احتمالاً در اثر استفاده بیش از حد بوجود می‌آیند. درد در عضلات پروگزیمال و یا در مناطقی مانند شانه، در التهاب تاندون حلقه گرداننده[3]، احساس می‌شود. شروع درد ممكن است ماهها و حتی سالها پس از آسیب باشد. درد معمولاً ماهیتی یكنواخت و موضعی داشته، در اثر استفاده از معضل درگیر و یا جزیی از بدن كه با محل درد مرتبط است تشدید شده و با توجه به عوامل زمینه‌ای مانند وضعیت بدن و یا استفاده صحیح از صندلی چرخدار تسكین می‌یابد.

[1]- Mechanical instability of the spine[2]- Secondary overuse or pressure syndromes[3]- Rotator cuff