مقاله آبیاری تحت فشار را توسعه دهیم

مقاله آبیاری تحت فشار را توسعه دهیم

به‌ازاء هر هکتار آبیاری تحت‌فشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم می‌گردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغال‌زائی به مقوله توسعه آبیاری تحت‌فشار می‌تواند ضرورت اجراء این روش به‌عنوان عزم‌ملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش باشد.

با عنایت به برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده تا سال ۱۴۰۰، جمعیت کشور به ۱۲۰میلیون نفر خواهد رسید که نیاز غذائی این جمعیت حداقل ۱۲۰ میلیون تن در سال را شامل می‌شود و اگر بخواهیم با توجه به وضعیت فعلی استفاده ار آب، این حجم را تأمین کنیم، حداقل به ۱۶۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که با توجه به پتانسیل آب قابل استحصال کشور که حداکثر ۱۳۰ میلیارد مکعب را شامل می‌شود، عملاً غیرقابل دسترس است.

با توجه به آمار ارائه شده، امکان بروز بحران و خطر شیوع فقر غذائی و وابستگی غذائی به کشورهای دیگر اجتناب ناپذیر خواهد بود، لذا تنها روش قابل حصول، بهره‌برداری بهینه از آب موجود است و با عنایت به این‌که بیش از ۹۰ درصد آب استحصال شده در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، کاراترین روش، بالا بردن راندمان کارائی و کاربردی آب در این بخش می‌باشد؛ بنابراین بایستی زمینه‌های سرمایه‌گذاری را به سمتی سوق دهیم که از هر واحد آب، حداکثر محصول را تولید کنیم که این ممکن نیست، مگر این‌که در کنار فعالیت‌های زراعی، راندمان آبیاری را از حد فعلی به‌حد قابل‌قبول با استفاده از توسعه روش‌های آبیاری تحت‌فشار ارتقاء بخشیم و این نیز نیازمند سرمایه‌گذاری است؛ لذا بایستی بخشی از این سرمایه‌گذاری را دولت متقل شود تا بتواند از این بحران فراگیر و زودهنگام، کشور را رهائی دهد، چون راهی به‌جزء این، برای حصول امنیت غذائی و فرار از فقر غذائی و استقلال کشور امکان‌پذیر نیست.

‌● اشتغال‌زائی

برآورده‌های انجام شده نشان می‌دهد به‌ازاء هر هکتار آبیاری تحت‌فشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم می‌گردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغال‌زائی به مقوله توسعه آبیاری تحت‌فشار می‌تواند ضرورت اجراء این روش به‌عنوان عزم‌ملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش باشد.

در ذیل به‌صورت خلاصه پارامترهای مؤثری که توسعه آبیاری تحت‌فشار در اشتغال‌زائی اثر مستقیم دارند، اشاره می‌شود:

الف. برای اجراء روش‌های آبیاری تحت‌فشار نیاز به لوازم و تجهیزاتی می‌باشد که با توجه به برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده تقریباً امکان تولید کیفی ۹۵ درصد از لوازم تجهیزات موردنیاز در این بخش در کشور فراهم شده است که در صورت توسعه این روش‌ها صنعت‌گرانی که در این‌بخش در قالب کارخانه‌های بزرگ و کوچک مشغول فعالیت هستند، می‌توانند به‌کار خود ادامه دهند که هم اشتغال‌زاست و هم موجب ایجاد ارزش افزوده می‌شود.

ب. برای اجراء روش‌های آبیاری تحت‌فشار تشکل‌های خدماتی مهندسی در بخش خصوصی با به‌کارگیری کارشناسان تحصیل‌کرده در رشته‌های مرتبط تشکیل شده است که با توسعه آن می‌توان از این پتانسیل ایجاد شده به‌نحو احسن بهره‌گیری کرد به‌طوری‌که علاوه بر اثرگذاری در اشتغال‌زائی، تزریق نیروهای متخصص در بخش کشاورزی را نیز به‌دنبال دارد.

ج. توسعه روش‌های آبیاری تحت‌فشار علاوه بر افزایش راندمان سبب افزایش سطح زیرکشت آبی نیز خواهد شد، در اشتغال‌زائی و امنیت غذائی بسیار مؤثر می‌باشد.

● ارزش افزوده

با توجه به پتانسیل‌های موجود در روش‌های آبیاری تحت‌فشار من‌جمله آبیاری به‌موقع و به اندازه، این ثمره را به‌دنبال دارد که بدون این‌که در دیگر پارامترهای مؤثر در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصول زراعی تغییری حاصل شود، خودبه‌خود انکارناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول در واحد سطح داشته باشد.

با توجه به گزارش‌های دریافت شده از سراسر کشور، با به‌کارگیری روش‌های آبیاری تحت فشار، می‌توان انتظار حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش کمیت و ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش کیفیت محصول را داشت که این ارزش افزوده می‌تواند تا حدود بسیاری در امر امنیت غذائی که از دغدغه‌های مسئولین اساسی کشور است، مؤثر واقع گردد. این ممکن نیست مگر این‌که حمایت‌های مؤثر دولت در امر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری را به‌دنبال داشته باشد.

● افزایش سطح زیرکشت آبی

الف. سالانه مقدار متنابهی آب از رودخانه‌های مرزی به خارج از کشور و همچنین آب رودخانه‌های سیلابی به تالاب‌ها، دریاچه‌های مرکزی، دریاچه ارومیه و دریاچه خزر می‌ریزد و از دسترس خارج می‌شود. با توجه به این‌که اراضی حاشیه این رودخانه‌ها دارای پستی بلندی بسیار و عمق خاک زراعی کم می‌باشد، امکان بهره‌گیری از آنها با روش‌های معمول آبیاری امکان‌پذیر نمی‌باشد، از این‌رو در صورتی‌که بخواهیم از این منابع خدادادی که هرساله از کشور کم‌آبی چون ایران به‌هدر می‌رود، به‌صورت اصولی و بهینه استفاده کنیم، می‌توانیم با احداث ایستگاه‌های پمپاژ کوچک و کم‌هزینه‌ و اجراء انواع روش‌های آبیاری تحت‌فشار به توسعه اراضی آبی کشور پرداخته و از این رهگذر علاوه بر تولید میلیون‌ها تن محصولات کشاورزی، به اشتغال‌زائی نیز کمک مؤثری شود.

ب. همان‌طوری‌که اشاره شد، با استفاده از روش‌های آبیاری تحت‌فشار و افزایش راندمان آبیاری با استفاده از آب ذخیره شده می‌توان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت و با توجه به آمار موجود، حداقل به‌ازاء هر هکتار اراضی که به روش‌های آبیاری تحت‌فشار تجهیز می‌شود، حداقل برای یک هکتار از اراضی دیم آب ذخیره می‌گردد که در صورت مهیا بودن شرایط، می‌توان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت که با این استفاده از این پتانسیل می‌توان علاوه بر اشتغال‌زائی، در جهت امنیت غذائی و افزایش تولیدات کشاورزی گامی مؤثر برداشت و این مهم تحقق نایافتنی است، مگر این‌که همچون دیگر بخش‌ها، برای توسعه این روش‌ها، دولت سهمی از هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را به‌عهده بگیرد.