تحقیق اهمیت حشرات در زندگی انسان

تحقیق اهمیت حشرات در زندگی انسان

اهمیت حشرات در زندگی انسان

حشرات از قدیمی ترین ساكنین كرة زمین بوده و بیشتر از دویست و پنجاه میلیون سال است كه در روی این سیاره سكونت دارند این جانوران كه به علت ساختمان حلقه‌ای بدن و پوشش سخت و غیر قابل نفوذ خود بی شباهت به سربازان زره‌پوش قدیمی نمی‌باشند بوسیلة فعالیتهای خود در جهت های مختلف یكی از دشمنان سرسخت و دائمی انسان محسوب شده و تمام فعالیتهای حیاتی و سلامتی انسان و جانوران اهلی را بطور مستقیم یا غیر مستقیم تهدید می‌نمایند .

بیماریهای مالاریا ، تیفوس ، طاعون ، تب و بسیاری دیگر از بیماریهای انگلی و واگیر در انسان و جانوران اهلی بوسیلة حشرات انتقال پیدا كرده و از این جهت حشرات عامل انتشار و بروز اپیدمی این بیماریها می‌باشند مثلاً تنها مگس معمولی (Musca domestical) به صورت یك آفت جهانی و همه جائی عامل انتشار عده كثیری از بیماریهای وخیم از قبیل تیفوئید ، اسهال خونی ، تراخم ، پیان و غیره می‌باشد .

بیماری مالاریا (Paludisme) كه بوسیله پشه معروف به آنوفل در انسان انتقال می یابد . در طی تاریخ بیش از هر بیماری دیگر موجب تلفات جمعیتهای انسانی بوده است و در كشورهای مالاریا خیز مبارزه بر ضد این بیماری مخصوصاً از طریق از بین بردن ناقل آن موجب كاهش مرگ و میر بین مبتلایان مخصوصاً اطفال گشته و باعث افزایش جمعیت و بالا رفتن قدرت كار و تولیدات كشاورزی و صنعتی شده است . اپیدمی تیفوس كه تا جنگ بین المللی اخیر یكی از عمومی ترین و مهلك ترین بیماریهای اردوگاهها و زندانها و اجتماعات فقیر به شمار می رفت امروزه در نتیجه مبارزه بر ضد ناقل آن یعنی شپش بوسیله د.د.ت تقریباً ریشه كن شده است .

خسارت و تهدید حشرات مخصوصاً از طریق فعالیتهائی كه این جانوران روی نباتات از موقع كاشت تا برداشت و همچنین محصولات انباری انجام می دهند قابل توجه می باشد . این جانوران بوسیله تغذیه از قسمتهای مختلف نباتی مانند برگ ، گل ، میوه ، شاخه ، تنه ، ریشه و یا مكیدن شیره نباتی اغلب موجب نابودی كامل و یا ضایع شدن نسبی محصولات كشاورزی می گردند .

حشرات همچنین از طریق نقل و انتشار بیماریهای مختلف نباتی از نوع ویروسی ، باكتریائی و قارچی موجب بروز اپیدمی های وخیمی در نباتات زراعتی میگردند كه به نوبه خود حائز اهمیت زیاد می‌باشند .

حشرات با وجود تخریبهای فوق العاده‌ای كه در زمینه ‌های مختلف بر علیه انسان به عمل می آورند در بعضی موارد از طریق شكار یا انگلی كردن گونه‌های مضر و یا از طریق فرآورده‌هائی مانند ابریشم و عسل و همچنین به علت ژلی كه در گردافشانی گلها دارند مفید بوده و مورد استفاده و حمایت انسان می باشند . (اقتباس از منبع (2)) .

رده حشرات (Class Insecta . Insects)

ملخها ، مگسها ، شپشها ، پروانه ها  ، سوسكها ، زنبورعسلها و بسیاری از جانوران دیگر ردة حشرات را تشكیل می دهند . انواع مختلف حشرات در شكل 41 نشان داده شده است .

( در لاتین «Insecta» به معنی « بریده شده به قسمتهای متمایز» است ) این رده دارای بیش از 675000 گونه می باشد . این جانوران فراوانترین و كثیرالانتشارترین جانوران زمینی می باشند و بی مهرهگان عمده‌ای هستند كه می توانند در محیطهای خشك زندگی كنند و تنها بی مهرگانی هستند كه قادر به پرواز می باشند . وجود خواص و عادات مخصوص آنها به علت پوشش كیتینی بدن آنها می‌باشند . كه این پوشش بدن حشرات اندامهای داخلی را در برابر صدمه و اتلاف رطوبت حفاظت می نماید . بالها از امتداد و توسعة این پوشش تشكیل می شود . لوله های نایی ، آنها را به دمزدن در هوا قادر می سازد . توانایی پرواز ، به حشرات امكان می‌دهد كه به سهولت غذای خود را پیدا كنند و تحت شرایط مساعد می توانند به سرعت تكثیر یابند . حشرات در همه جا بجز دریا فراوان می باشند  انواع مختلف آنها به زندگی در آبهای شیرین ، شورطعم ،درخشكی ، در روی یا پیرامون انواع گیاهان و در خارج یا داخل بدن جانوران دیگر سازگار شده‌اند . انواع حشرات از اندام ها و قسمت های مختلف گیاهان مانند ریشه ها ، ساقه ها ، برگها ، دانه ها ، میوه ها و غیره تغذیه می كنند ، بسیاری از حشرات گل نشین و یا گل دوست به گرده‌افشانی گلها كمك می كنند .

عده ای از حشرات بافتها ، مایعات و مواد دفعی جانوران را مورد استفاده قرار می دهند و حشرات لاشه خور ، جانوران و گیاهان مرده را به مصرف می رسانند .

شكل (1) انواع مختلف حشرات

اقتباس از منبع (1)

شكل (2)

اشكال مختلف حشرات 

1- نیم بالان (Hemiptera)  «Stink bug»          2- هم بالان (Homoptera) «Froghopper»

3- دو بالان (Diptera) «Gnat»                       4- لوله بالان (Siphonaptera) «Flea»

5- كتاب خوران (Corrodentia) «Booklouse»   6- شپشها (Anoplura) «Crab louse»

7- پئست خورات (Mallophaga) «Biting louse»  8- نازك بالان (Hymenoptera) «Bumble bee»

9- پوست بالان (Dermaptera) «Erwig»         10- حاشیه بالان (Thysanoptera) «Thrips»

11- فلس بالان (Lepidoptera) «Moth»         12- راست بالان (Orthoptera) «Cricket»

13- دراز بالان (Mecoptera) «Scorpionfly»   14- موی بالان (Tricoptera) «CADDISFLY»

15- جور بالان (Isoptera) «Termite»            16- قاب بالان (Coleoptera) «Click beetle»

17- زی بالان (Embioptera) «Embiid»         18- باف بالان یا بهاره ها (Plecoptera) «Stonefly»

19- رگ بالان (Neuroptera) «Lacewing»    20- موی دمان (Thysanura) «Firebrat»

21- فنر دمان یا دم پایان (Collembola) «Springtail»  22- سنجاقها (Odonata) «Damselfly»

23- بی شاخكان (Protura) «Proturan»        24- زود میران (Ephemeroptera) «Mayfly»

25- پیچیده بالان (Strepsiptera ) «Twisted wing»

( اقتباس از : College Zoology  تألیف : Hegner , Stiles ‌ )

حشرات انگل در تخمها ، لاروها یا بالغهای حشرات دیگر و در بسیاری جانوران و گیاهان دیگر زندگی می كنند . بعضی از حشرات بیماریهای ناشی از ویروسها باكتریها و یا جانوران تك یاخته ای یا غیره را به گیاهان و جانوران و انسان منتقل می سازند . حشرات نیز به نوبه خود توسط حشرات دیگر عنكبوتها ، عقربها و بسیاری مهره‌داران از ماهیها تا پستانداران خورده می شوند . گونه های شكاری و انگل در تغذیه تعداد حشرات دیگر اهمیت فراوان دارند . حشره شناسی (Entomology) ( به یونانی Entomon = حشره + logy = دانش ) علمی است كه خصوصیات حشرات را مورد بحث قرار میدهد . بسیاری از حشره شناسان (Entomologists) صرفاً به مطالعات علمی اشتغال دارند و عده‌ای دیگر به زمینه های عملی می پردازند . حشرات به علت تعداد زیاد و روابط آنها با انسان ، دارای اهمیت اقتصادی بزرگی هستند بعضی از آنها برای انسان مفید و بسیاری نیز مضرند .

صفـــات اختصــاصی

1-   سر ، سینه و شكم از یكدیگر متمایز است در سر یك جفت شاخك وجود دارد و قسمتهای مختلفی در دهان موجود است كه برای جویدن ، مكیدن یا لیسیدن و خوردن بكار می رود . سینه از سه قمست درست شده است به عبارت دیگر سینه دارای سه بند است دارای سه جفت پاهای بندبند می باشند . معمولاً حشرات دو جفت بال دارند و عده‌ای یك جفت و بالاخره عده‌ای دیگر فاقد بالند . شكم آنها از 11 یا تعداد كمتری قطعه با قسمتهای انتهایی كه بصورت اندامهای تولید مثل درآمده است درست شده است .

2-    لوله گوارش آنها شامل روده پیشین ، روده میانی و روده پسین می باشد و در دهان آنها غده بزاقی وجود دارد .

3-   قلب باریك است و دارای یك آئورت قدامی است « مویرگ و سیاهرگ در آنها موجود نیست » فضاهای داخل بدن حفره خونی (Hemocoel) است كه حفره عمومی كوچك شده‌ایست .

4-  تنفس بوسیله نایهای (Tracheae) منشعب كه پوشش درونی آنها از كوتیكول است صورت می گیرد . نایها اكسیژن هوا را از منافذ تنفسی (Spiracles) موجود در پهلوهای سینه و شكم كه زوج است می گیرد و مستقیماً به بافتها می رساند . بعضی حشرات دارا ی آبششهای نایی یا خونی می باشند .

5-  وازنش به توسط دو یا تعداد زیادی لوله های مالپیگی كوچك كه به انتهای قدامی روده پسین چسبیده است ، انجام می شود .

6-  دستگاه عصبی عبارتست از عقده های فوق و تحت مری كه به طناب عصبی شكمی دولا اتصال دارد و یك جفت عقده یا كمتر در هر قطعه وجود دارد .

اندامهای حسی عبارتند از چشمهای ساده و مركب ، گیرنده های شیمیایی (Chemoreceptors) برای بویایی روی شاخكها و چشایی در اطراف دهان و همچنین دارای موهای لمسی گوناگون می باشند .

بعضی حشرات دارای وسایلی برای تولید و درك صدا هستند . استاتوسیست (Statocyst) در آنها وجود ندارد .

7-  جنسهای نر و ماده از هم جدا می باشند . غده های تناسلی آنها زوج و از لوله های باریكی تشكیل یافته است ، این غده ها دارای مجاری تولید مثل هستند .

بارورسازی « لقاح » (Fertilization) آنها داخلی است . تخمكهای آنها دارایزرده زیاد و پوسته های محافظت كننده است . تقسیم تخم آنها سطحی است . سیر تكامل آنها توأم با چندین پوست اندازی است كه مستقیم و یا دارای دگردیسیهای تدریجی می باشد . در رشته ها (Aphide) ، كرم چوبها (Thrips) ، زنبور مازوها (Gall wasps) و غیره بكرزایی وجود دارد .

ابتدایی ترین حشرات سنگواره كه شناخته شده اند دارای بالهای كاملی بوده و از منشاء آنها اثری نشان نمی دهند . از مطالعاتی كه روی شكل شناسی مقایسه‌ای حشرات و بندپایان دیگر و كرمهای حلقوی به عمل آمده است چندین نظریه راجه به منشأ حشرات حاصل شده كه بر طبق آنها حشرات بطور مختلف از منشأهای زیر مشتق گردیده اند :

1-  از اشكالی شبیه به لاروهای زوا (Zoea larvae) متعلق به سخت پوستان عالی كه دارای سه جفت ضمایم روی سرسینه می باشند .

2-    از سخت پوستان دیگری كه به بچه بعضی دم مویان (Thysanura) شبیه می باشند .

3-    از حلقویان به علت شباهتهای پهلوها و ضمایم سینه ای حشرات به پا نماهای (Parapodia) پرتاران (Polychaeta) .

4-   بعضی ازمؤلفان معتقدند كه حشرات بالدار از اشكال بی بال مانند دم مویان (Thysanura) برخاسته اند ، عده‌ای دیگر عقیده دارند كه اشكال بالدار از منشأ جداگانه‌ای هستند و برخی عقیده دارند كه راسته های پست تر بی بال در حال زوال می باشند . بالها ممكن است از آبششهای سینه‌ای یا به احتمال بیشتر از امتدادهای جانبی پهلوها ناشی شده باشد .

اقتباس از منبع (2)

انــــدازه

بعضی از حشرات از تك یاخته‌ایهای بزرگ ، كوچكترند .

برخی قاب بالان (Trichopterygidae) طولشان فقط 25/0 میلیمتر است و تخم بعضی انگلها (Mymaridae) از اینهم كوچكتر است . بیشتر حشرات به درازای 2 تا 40 میلیمتر هستند ، بلندترین آنها فارناسیاسراتیپس (Pharnacia serratipes) از راست بالان 260 میلیمتر است . یك قاب بال ونزوئلایی (Dynastes hercules) 100 میلیمتر است و یك نوع حشره به نام بدستوما گراند (Blostoma grande) كه 110 میلیمتر طول دارد .

فاصله دو نوك بالها در بعضی بیدهای مناطق حاره بسیار بزرگ است مثلاً در اربوس اگری پینا (Erehus agrippina) تا 280 میلیمتر می رسد .

و در آتاكوس آتلاس (Attacus atlas) 250 میلیمتر می باشد . در بعضی حشرات سنگواره به نام مگاتورا (Meganeura) فاصله دو نوك بالها متجاوز از 700 میلیمتر بوده است . اقتباس از منبع (2)

ملــخ معمـــولی (The grasshopper = locust)

برای نشان دادن چگونگی ساختمان بدن حشرات و عمل آن ، به بیان ساختمان بدن ملخ معمولی و شرحی تطبیقی در باره زنبور عسل می پردازیم :

ملخ دارای قطعات دهانی خردكننده می باشد . دگردیسی ملخ ناقص است . ملخها از دسته راست بالانند (O rthoptera) ، ملخ اساساً منفرد زندگی می كند و غالباً به صورت تك تك فراونند ولی گاهگاهی ممكن است مهاجرت كنند و اصطلاح لكوست (Locust) در مورد اشكال دسته جمعی و مهاجر دنیای قدیم بكار می رود ملخها در سراسر جهان در بیشتر چراگاهها ، علفزارها و كشتزارهای كنار جاده وجود دارند و در محلی كه زندگی می كنند علفها ، چمنها و سایر گیاهان برگ دار را می خورند .

شرح زیر در مورد گونه های معمولی از قبیل كارولینالكوست (Carolina locust) یا دیسوستیراكارولینا (Dissosterira carolina) ، امریكن لكوست ( American locust) ، یا شیستوسركا آمریكانا (Schistocerca americana) ، كه نام دیگر آن ملخ بال كوتاه (Romalea microptera) است كافی خواهد بود :

مشخصات خــارجی

بدن آنها تشكیل می گردد از :

یك سر ، كه مركب از شش قطعه به هم جوش خورده است .

سینه از سه قطعه تشكیل یافته و پاها و یالها در ناحیه سینه قرار دارد .

شكم این حیوان بندبند است و به اندامهای تولید مثلی ، مختوم می گردد . یدن از اسكلت خارجی كیتین‌دار مستور است . اسكلت خارجی از قسمت زیرین روپوست یا بشره ترشح شده و بطور منظم در دوره های معینی در پوره یا شفیره (Nymphs) می افتد تا به این ترتیب بدن از لحاظ اندازه افزایش یابد . ملخهای بالغ پوست اندازی نمی كنند . اسكلت خارجی از صفحات سخت یا قطعاتی (Sclerites) تشكیل می گردد كه بوسیله درزهایی از جنس كوتیكول نرم و جداست و در نتیجه بندها و ضمایم بدن می تواند جنبش و حركت كند . رنگدانه های (Pigment) داخل وزیر كوتیكول یك رنگ آمیزی متنوع و حفاظت كننده ای به وجود می آورد ، به این شكل كه مخلها به رنگ محیطهایی كه در آن زندگی می كنند در می آیند و همرنگ با طبیعت می گردند . در سرملخها قسمتهای زیر وجود دارد .