تحقیق برنامه‌ریزی پویا برای زمان‌بندی سیستم اتوبوس‌رانی

تحقیق برنامه‌ریزی پویا برای زمان‌بندی سیستم اتوبوس‌رانی

چكیده:

در این مقاله سعی شده جدیدترین كاربرد سیستم های حمل و نقل عمومی پیشرفته برای برنامه ریزی پویا سیستم اتوبوسرانی به منظور زمانبندی حركت اتوبوسها، تشریح گردد. مبنای محاسباتی این روش بر اساس الگوریتم كالمن استوار است واز داده های سیستم مكانیابی خودكار وسیله نقلیه و شمارش خودكار مسافر در محاسبات خود استفاده می نمایند. وجه تمایز این روش با روشهای مشابه قبلی در این است كه زمان ماندن اتوبوس در ایستگاه و زمان حركت آن در خطوط را بطور جداگانه محاسبه می نماید لذا می تواند اثر زود و یا دیر رسیدن اتوبوس، بر زمان ماندن آن در ایستگاه و یا برعكس را مشخص نمایند. در خاتمه روش مورد نظر با روشهای شبكه عصبی، رگرسیون خطی و روش تاریخچه داده های قبلی مقایسه شده است.

كلید واژه: برنامه ریزی و زمانبندی اتوبوسرانی، برنامه پویا، حمل و نقل عمومی پیشرفته شمارش خودكار وسلیه نقلیه، مكانیابی خودكار وسیله نقلیه.

1-             مقدمه

در شهرهائی كه از سیتم های حمل و نقل عمومی پیشرفته بهره نمی برند، برنامه ریزی و زمانبندی سیستم اتوبوسرانی، از پیش تعیین شده و به صورت ثابت اعمال می گردد. مبنای محاسباتی روشهای زمانبندی مذكور اغلب مبتنی بر استراتژی بهینه می باشد كه بر اساس ویژگی های خاص و عوامل موثر پروژه مورد نظر نظیر: سرعت جریان ترافیك، طول چرخه سرویس اتوبوسرانی، زمان انتظار، زمان سفر با وسیله نقلیه، تراكم ترافیك و ... استوار است.

در اینگونه روشهای زمانبندی؛ كه در این مقاله به عنوان روشهای قدیمی معرفی می‌شوند؛ چنانچه بواسطه برخی از حوادث پیش بینی نشده نظیر: تصادفات، خرابی وسایل نقلیه در مسیر و غیره تغییری در سرعت جریان ترافیك، چگالی آن و... رخ دهد، رفتار سیستم قابل پیش بینی نبوده و منجر به بروز تأخیر می گردد. ولیكن در روشهای جدید ویا همان روشهای پویای زمانبندی حركت اتوبوسها، تغییرات ایجاد شده در جریان ترافیك در برنامه ریزی بهنگام می گردد.

برای نشان دادن اهمیت مطالعه برنامه ریزی و زمانبندی حركت اتوبوسها، از آمار و ارقام سال 1383 در شهر تهران استفاده می گردد. به طور موتوسط در هر روز هفته 2477270 مسافر توسط سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی در شهر تهران جابجا می‌شود. حال چنانچه با زمانبندی و مدیریت صحیح حركت اتوبوسها، تأخیر هر مسافر را فقط به میزان 2 دقیقه بتوان كاهش داد. در یك روز به طور متوسط از 82575 ساعت، اتلاف وقت مسافران جلوگیری می شود و با فرض هر روز كاری 8 ساعت می توان روزانه 3/28 نفر – سال در وقت شهروندان تهرانی صرفه جویی كرد.

تاكنون روشهای مختلفی برای پیش بینی زمانبندی سیستم اتوبوسرانی توسعه یافته است. كه در این مقاله جدید ترین مدل پیش بینی زمان اعزام و رسیدن اتوبوسها در سیستم حمل و نقل عمومی اتوبوسرانی؛ با استفاده از اطلاعات سیستم های حمل و نقل عمومی پیشرفته؛ بیان می شود.