پایان نامه شكاف نظری و رفتاری در فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران و عوامل موثر برآن

پایان نامه شكاف نظری و رفتاری در فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران و عوامل موثر برآن

این پژوهش به فرهنگ سیاسی  (که یکی از موضوعات مهم در حوزه های علوم اجتماعی و سیاسی می باشد) دانشجویان دانشگاه تهران و عوامل موثر بر آن می پردازد. برای تحلیل فرهنگ سیاسی از نظریه های کسانی چون آلموند، وربا، پای، راش، لیپست و دال استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایش و تکنیک جمع آوری داده ها و اطلاعات از طریق پرسشنامه استاندارد و برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS  استفاده گردیده و از آماره های تحلیلی مانند رگرسیون سود جسته تا به ارائه تحلیل مسیر و در نهایت رسم مدل نهایی دست یابیم. شیوه نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با300 نفر بوده است. نتیجه تحقیق چنین نشان می دهد که سطح نظری فرهنگ سیاسی دانشجویان بیشتر از نوع تبعی می باشد و بین سطح نظری و سطح رفتاری فرهنگ سیاسی دانشجویان شکاف وجود دارد. همچنین متغیرهایی مانند منافع سیاسی، مهارتهای سیاسی، پایگاه اجتماعی – اقتصادی، سن براین شکاف تاثیر دارد و تاثیر متغیرهایی همچون موانع اجتماعی وخانوادگی، اعتماد سیاسی بر شکاف فوق الذکر تایید نگردید.

کلیدواژه ها: فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی، شناخت سیاسی، جهت گیری، رفتار سیاسی.   

مقدمه و بیان مسئله

در دهه اخیر فرهنگ سیاسی از موضوعات قابل توجه در بین صاحبنظران و اندیشمندان سیاسی و اجتماعی در ایران بوده است. مطالعات متعددی در این زمینه صورت گرفته که هر کدام به رابطه فرهنگ سیاسی با موضوعات دیگر پرداخته اند . اما این تحقیق درصدد بررسی شکاف بین سطح نظری و سطح رفتاری فرهنگ سیاسی می باشد.

اغلب ، رفتار سیاسی (یا همان مشاركت سیاسی) بخشی از فرهنگ سیاسی و مبتنی بر آن است. آلموند و وربا معتقدند فرهنگ سیاسی عبارتست از "نگرشها و جهت گیریهای سیاسی به سمت نظام سیاسی و بخشهای گوناگون آن و همچنین نقش خود در این نظام" (1974،13). از طرفی فرهنگ سیاسی الگوی رفتار سیاسی افراد جامعه نیز هست. آلموند در مورد فرهنگ سیاسی و رابطه آن با رفتار سیاسی  می گوید: "فرهنگ سیاسی توزیع خاصی از ایستارها، ارزشها، احساسات، اطلاعات و مهارتهای سیاسی است. همانگونه که ایستارهای افراد بر اعمال آنان تاثیر می گذارد فرهنگ سیاسی یک ملت نیز بر رفتار شهروندان و رهبران آن در سراسر نظام سیاسی تاثیر می گذارد" (1992، 22).

با این وصف رفتار انسانها نتیجه ارزشها، نگرشها و گرایشهای افراد است و باتوجه به تعریف آلموند رفتار سیاسی هم تحت تاثیر این مولفه ها قرار دارد. با نگاهی به جنبشها و حرکتهای دانشجویی در این دو دهه ، شاهد تغییراتی در رفتار سیاسی آنان که شامل طیفی از همراهی کامل با رژیم تا مخالفت کامل هستیم؛ وجه بارز این حرکتها و فعالیتهای دانشجویی، انتقاد و مخالفت با اقتدار و حاکمیت بلامنازع حاکمان بوده و در راستای احقاق حقوق و کسب آزادی بوده است؛ به نحوی که در سال 1357 در شکل گیری انقلاب اسلامی و فروپاشی نظام سلسله مراتبی اقتدار بی حدوحصر، نقش مهمی ایفا نمودند، اما بعد از انقلاب اسلامی فراز و فرودهایی را در حرکتهای آنان مشاهده می کنیم ، بطوریکه از نیمه دوم دهه اول انقلاب ، در بین دانشجویان نوعی گسیختگی و عدم تمایل به فعالیتهای سیاسی را شاهد هستیم. به یکباره تغییراتی در نوع رفتار سیاسی دانشجویان در نیمه دوم دهه سوم انقلاب بصورت مشارکت گسترده در مسایل سیاسی بوقوع پیوست، آنها معتقد بودند که می توانند در مسایل سیاسی تاثیرگذار باشند، که در قالب مشارکت سیاسی گسترده بروز و نمود یافت؛ هرچند که فرآیند تحولات سیاسی منجر به سرخوردگی و کناره گیری آنان شد.