اراﻳﻪ روﺷﻲ ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ Fuzzy AHP

ﭼﻜﻴﺪه

ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ، روﻳﻜﺮدی ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻣﺎن و ارﺗﺒﺎﻃﺎت آنﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪی ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻی ﭘﻴﺎده ﺳﺎزی ﺳﻨﺎرﻳﻮﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺮ ﺳﻨﺎرﻳﻮ، ﻣﺮﺣﻠﻪی ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺪلﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻌﻤﺎری از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﺮآورده ﺷﺪن ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖﻫﺎ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻨﺎرﻳﻮﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﻨﺎرﻳﻮی ﺑﻬﻴﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎب و ﭘﻴﺎدهﺳﺎزی ﺷﻮد. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ روﺷﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮای ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻤﻲ ﻣﻴﺰان دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺳﻨﺎرﻳﻮﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از داﻧﺶ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺳﺎزﻣﺎن و ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ روش AHP اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. روش اراﻳﻪ ﺷﺪه دارای ﻛﺎرﺑﺮد دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و آن ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﺮآوردن ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖﻫﺎ در وﺿﻌﻴﺖ ﺟﺎری ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺑﻬﺎم و ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻗﻀﺎوتﻫﺎی ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮان، ﺑﺮای ﻣﻘﺎﻳﺴﻪی ﻋﻨﺎﺻﺮ از ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزی ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ.

روش اراﻳﻪﺷﺪه ﺑﻪﻃﻮرﻛﺎﻣﻞ ﻛﺎرﺑﺮدی اﺳﺖ و اﺑﺰاری ﺑﺮای اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن ﻛﻠﻴﻪی ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﺗﻮﺳﻌﻪ داده ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﻣﻮردی ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﺎرﺑﺮد روش، اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

واژهﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪی :

ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ

وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ

AHP

ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزی

ﺳﻨﺎرﻳﻮی ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ

1 ﻣﻘﺪﻣﻪ

ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ، واﺣﺪﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ، اﻓﺮاد، اﻃﻼﻋﺎت و ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ واﺑﺴﺘﮕﻲﻫﺎ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺑﺮای دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ و ﺣﻔﻆ ﻛﺎراﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ، ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻓﻨﻲ و زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .[17]

ﻫﻤﻴﻦ ﺿﺮورت ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺷﺪ. ﺑﻪﺗﺎزﮔﻲ روﻳﻜﺮد راﻫﺒﺮدی ﺑﺮای ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻤﺎری ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪه ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎن را، ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺎﻣﻊ ﺷﺎﻣﻞ دﻳﺪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ در ﻳﻚ ﭼﺎرﭼﻮب ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ. [18] ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﮕﺮش ﻣﺬﻛﻮر ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ را ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮی ﻛﺮد ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ و ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪه وﺟﻮد دارد، ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺷﻮد. در واﻗﻊ ﻣﻲﺗﻮان دو ﻧﻮع وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ: (1 وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ. ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و ﻫﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺷﺪن ﺑﺮﺧﻲ از آنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﺷﻮد. ﻣﺜﺎلﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﺗﻮﺳﻌﻪ، اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮی، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ، ﺗﻌﺎﻣﻞﭘﺬﻳﺮی و ﭘﺎﻳﺪاری. (2 ارزشﻫﺎی ﭘﻴﺸﺎﻣﺪی ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻧﺮم ﻫﻢ ﻣﻌﺮوف ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮای ﻫﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪﻃﻮراﻧﺤﺼﺎری وﺟﻮد دارﻧﺪ.

اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺑﺮآﻣﺪه از ﺑﻌﺪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺜﺎلﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﻋﺘﻤﺎد، وﻓﺎداری و ﻫﻮش ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ . [17] در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی دﺳﺘﻪ دوم ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی دﺳﺘﻪ اول ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. از آنﺟﺎﻛﻪ ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ وﻇﻴﻔﻪی ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻣﺎن و ارﺗﺒﺎﻃﺎت آنﻫﺎ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺴﺘﺮهی وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﺪلﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد، وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻣﺪلﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻮد ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس آنﻫﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی ﻋﺒﺎرت "وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ ﺳﺎزﻣﺎن" از ﻋﺒﺎرت "وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎن" اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد.